Het is al donker in het skatepark. Een jongen haalt drie spuitbussen uit een tas. Klik-klik-klik. Hij schudt de fles. Psshhh. Eerste streep gezet. Klik-klik-klik. Psshhh. Fick die Polizei, staat er even later op het richeltje, fuck de politie. Tussendoor kijkt de jongen af en toe over zijn schouder – op de uitkijk voor diezelfde politie.
Dat de relatie tussen linkse jongeren en de politie in Berlijn gespannen is, bleek ook dit jaar weer uit het steevast harde optreden van de oproerpolitie bij protesten: een demonstratie op Internationale Vrouwendag werd vorig weekend nog met geweld beëindigd. Bij protesten is de politie vaak massaal aanwezig en mikpunt van protestleuzen als „Überall Polizei, nirgendwo Gerechtigkeit” of „Ganz Berlin hasst die Polizei”.
Politiegeweld bij demonstraties is een terugkerend onderwerp in Berlijnse kroegen, skateparkjes en collegezalen. De laatste weken wordt daarbij zonder uitzondering gesproken over de aanval in Mannheim van begin deze maand, waarbij een automobilist op een menigte inreed met twee doden en elf gewonden tot gevolg. Er waren de laatste maanden vaker dergelijke geweldsincidenten in Duitsland.
Dezelfde dag verklaarde de politie dat de verdachte een witte autochtone Duitser was zonder politiek motief – geen migrant, zoals in eerdere gevallen. De gebeurtenis verdween relatief snel van de televisie en van nieuwssites. Publieke omroepen ARD en ZDF pasten na eerdere gewelddadige aanvallen in München en Maagdenburg de programmering aan met een speciale uitzending, een zogenoemd Brennpunkt. Op 3 maart besteedden de zenders in verschillende uitzendingen aandacht aan Mannheim, maar ’s avonds geen Brennpunkt. Wel een carnavalsshow.
De snelle verklaring van de politie en beperkte interesse van de media getuigt van hun bevooroordeeldheid, is de tendens in die kroegen, skateparkjes en collegezalen, alsook in bepaalde activistische media. Want: hoe wist de politie zo snel dat er geen politiek motief was? Uit onderzoek van het antifascistische onderzoeksplatform EXIF Recherche bleek de volgende dag dat de verdachte betrokken was bij neonazistische organisaties en extreemrechtse demonstraties.
De onthulling deed de interesse van mainstream media weer oplaaien: onder meer Die Welt berichtte dat de verdachte eerder was veroordeeld voor het gebruik van een nazileus. Op de site van ZDF noemde een strafrechtdeskundige het „verrassend” dat het Duitse Openbaar Ministerie ondanks deze aanwijzingen bij de verklaring van de politie bleef: geen extremistisch of politiek motief. Der Spiegel publiceerde een interview met de taxichauffeur – een islamitische migrant uit Pakistan – die de aanval stopte en erger voorkwam.
Psychische problemen
Maar politici bleven stil. Geen oproepen tot dichte grenzen, een strenger migratiebeleid, uitzetting van migranten dit keer: de man was Duits. Hij kampte met psychische problemen – net zoals eerdere aanslagplegers – maar geen politicus die riep: verdorie, dat ggz-beleid moet op de schop. Ook de aanwijzingen van extreemrechtse en neonazistische sympathieën van de verdachte bleken geen aanleiding tot politieke zorgen, terwijl criminaliteit uit die hoek in Duitsland op een hoogtepunt is.
De achtergrond van de verdachte biedt genoeg aanknopingspunten voor evenzoveel politieke zorgen als bij ‘nog’ een aanval van een migrant. Met het uitblijven daarvan wordt men geconfronteerd met het voornaamste verschil: dit was een witte, Duitse dader. De snelle conclusie van de politie, en het verschil in berichtgeving van media en reacties van politici versterken het wantrouwen, schrijft Der Freitag. Fick die Polizei zal in ieder geval niet uit het straatbeeld verdwijnen.
