De Amerikaanse regering had de overheidssubsidie voor Harvard University al gekort met 2,2 miljard dollar en nu komt daar nog eens 1 miljard dollar bij. Als straf voor verzet tegen de regering. Harvard weigert zich te schikken in de overname van het bestuur van de universiteit door de Amerikaanse overheid.
Eerder deze maand had de regering-Trump die overname aangekondigd, met als excuus dat Harvard niet genoeg deed om antisemitisme op de universiteit de kop in te drukken. Stafleden en studenten moesten voortaan door de regering worden gecontroleerd of ze wel voldeden aan de eis van ‘standpuntdiversiteit’, waarmee werd bedoeld de politieke kleur en richting die de Amerikaanse overheid onder deze regering nastreeft. Van academische vrijheid of autonomie van onderzoekers en studenten werd niet gerept, noch van vakbekwaamheid of vooropleiding.
De universiteit is inmiddels een rechtszaak tegen de overheid begonnen, omdat de regering een onderzoek is gestart naar hoe Harvard de universiteit bestuurt, tegelijk het onderwijs aan internationale studenten bedreigt via het ongeldig verklaren van visa en aangekondigd heeft om Harvard zijn belastingvrije status als onderwijsinstelling te ontnemen.
Beiden werken wij al jaren aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health. Wij waren trots op onze universiteit en zijn dat nu des te meer. Dit is de universiteit waar we willen werken en dit is de gemeenschap waarvoor we ons met volle energie en overgave willen inzetten. Voor ons beiden waren de Verenigde Staten het beloofde land van de wetenschapsbeoefening. In het verleden zijn wij beiden ook hoogleraar in Nederland geweest, maar we hebben ons wetenschappelijke hart verpand aan de academische gemeenschap in de VS. Daar hebben we wetenschap leren doen en met veel plezier les gegeven en dat doen we nog.
De korting op de subsidies heeft directe consequenties. Met name het onderzoek op medisch gebied – ons werkterrein – wordt beperkt of komt in sommige gevallen zelfs geheel stil te liggen. Onze school was in rep en roer over de aanslag op het onderzoeksbudget, niemand wist waar hij of zij aan toe was.
Selectief
De Harvard T.H. Chan School of Public Health wordt beschouwd als de beste ‘Public Health School’ van de wereld, als we de verschillende ‘rankings’ mogen geloven. Dat is de reden dat er zoveel subsidies worden verworven: bijna de helft van het budget van de School. De kwaliteit van de School is zo hoog omdat, en niet ondanks dat, 40 procent van alle studenten uit het buitenland komt. De Harvard School of Public Health is zeker de selectiefste, slechts 3 procent van de aanmeldingen wordt gehonoreerd.
Het probleem van Harvard en andere topuniversiteiten is dat de VS een systeem hebben ontwikkeld dat het meeste ‘doorbraak’-onderzoek oplevert, en ook de meeste Nobelprijzen voor de Geneeskunde. Strenge selectie van studenten en nog strengere selectie voor wie wil promoveren bij ons is het fundament van dit systeem. Verreweg het grootste deel van de staf heeft geen vaste baan en betaalt zichzelf en zijn of haar onderzoek uit subsidies. Als je die niet krijgt en geen uitzonderlijke publicaties uitbrengt, moet je de school verlaten.
Onze angst is dat het nog gekker wordt
Om een indruk te geven wat deze strategie oplevert willen wij één recente studie van onze school noemen. Die verscheen in 2022 in Science en Alberto Ascherio ontving er in 2025 de ‘Breakthrough Prize’ voor. De studie maakt aannemelijk dat een Epstein-Barr-virusinfectie de belangrijkste factor is bij het krijgen van multiple sclerose.
Het medisch toegepast en fundamenteel onderzoek is in de VS enorm goed. Niet alleen omdat het zwaar door de overheid wordt gesubsidieerd, maar ook omdat het krijgen van die subsidies heel moeilijk is. Voorstellen worden zeer zorgvuldig afgewogen en zuiver op wetenschappelijke kwaliteit beoordeeld. Daarvoor zijn studie-secties bij de overheid ingesteld die permanent rouleren en alleen mensen die een subsidie hebben of gehad hebben zitten in de beoordelingscommissies. Dit zeer goede, goed functionerende systeem wordt nu ook bij het vuil gezet.
Door een groot aantal Amerikaanse, uitstekend uitgevoerde academische onafhankelijke studies weten we nu bijvoorbeeld dat het bof-mazelen-rode-hond-vaccin geen autisme veroorzaakt en er ook niet mee geassocieerd is. De paar studies die suggereerden dat dat wel zo was, bleken achteraf of op regelrechte fraude gebaseerd, of door onderzoekers gedaan die bij voorbaat van mening waren dat vaccins gevaarlijker zijn dan de ziekte waar ze tegen beschermen en gepubliceerd in een blad dat in de redactie alleen maar anti-vaccin-activisten heeft (Science, Public Health Policy and the Law).
Het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid heeft David Geier, een data-analist zonder epidemiologische of fundamenteel wetenschappelijke training en een uitgesproken antivaxer, aangesteld om opnieuw een onderzoek te doen naar de oorzaak van autisme – gebruikmakend van bestaande data. De minister van Volksgezondheid Robert F. Kennedy Jr. heeft beloofd dat de oorzaak van autisme voor september van dit jaar door dit onderzoek bekend zal zijn. Wij voorspellen dat Geier vaststelt dat autisme door vaccins wordt veroorzaakt op grond van dezelfde methodologische fouten als er gemaakt werden in de eerste Lancet-studie van 1998 door de uit zijn beroep gezette Andrew Wakefield, waarbij uiteindelijk fraude bij de studie werd vastgesteld. We zien dit als een goede illustratie van de manier waarop de antiwetenschapsbeweging die in de huidige Amerikaanse regering de boventoon voert de strijd aangaat.
Voortdurend twijfelen
Het was voor ons ondenkbaar dat expertise opgedaan op de beste universiteit in diskrediet kon worden gebracht op grond van politieke denkbeelden van enkele onderzoekers of studenten. De universiteit leert onderzoekers niets anders dan voortdurend twijfelen binnen hun onderzoeksgebied, nieuwe inzichten aanvaarden als die goed onderbouwd zijn en bereid zijn van hun fouten te leren.
De aanval op de wetenschap lijkt gebaseerd op haatgevoelens jegens bepaalde onderzoekers, zoals Anthony Fauci. Dat op grond van die vijandschap infectieziekten, of het nu hiv/aids, Covid-19 of malaria is, uit alle programma’s moeten worden geschrapt, en bewezen veilige en effectieve interventietechnieken zoals vaccins in de ban worden gedaan, ruïneert de academische vrijheid.
Onze angst is dat het nog gekker wordt. Dat bijvoorbeeld de kindervaccins die miljoenen levens hebben gered en nog steeds redden, tijdelijk uit de handel worden genomen op grond van een klunzige studie door de Amerikaanse overheid. En we daarmee allerlei kinderziekten zoals mazelen weer zien terugkeren, met als uiteindelijk gevolg dat in landen die mazelen onder controle hadden nu een pandemie ontstaat. En daarmee de levensverwachting van mensen zal dalen in plaats van stijgen.
Dat mag en hoeft niet te gebeuren, als we instellingen als Harvard maar steunen in hun strijd voor de waarheid en de vrije wetenschapsbeoefening.
