Opeens krijgt de huurder die de huisbaas kwijt wil een nieuwe huisgenoot. Een schreeuwende verslaafde

Drie jaar woont Irene (27) met plezier voor 825 euro per maand op tweehoog in de populaire Amsterdamse buurt De Pijp. Ze deelt het appartement met twee andere vrouwen. Wanneer iemand verhuist, zoeken ze zelf een nieuwe medebewoner. „We hielden een hospiteeravond en kozen een vrouw met wie we een goede klik hadden en die in dezelfde levensfase zit als wij.”

Totdat mei dit jaar opnieuw een huisgenoot vertrekt, en de verhuurder langskomt bij haar en haar medebewoner. Ze krijgen te horen dat het huis wordt verkocht en dat zij eruit moeten. Maar ze hebben respectievelijk een vast contract en een contract tot medio 2025, en gaan niet akkoord. De verhuurder biedt hun een afkoopsom van elk 1.750 euro als ze per 1 september weg zijn. „Dat nam ik niet per se serieus”, zegt Irene, die niet met haar volledige naam in NRC wil (achternaam bij de redactie bekend). „Ik had op internet gezien dat bij een contract voor onbepaalde tijd een afkoopsom van 15.000 euro reëel is.” En dan krijgen ze plots toch weer een nieuwe huisgenoot: een Engelssprekende man van rond de veertig, met een hond.

Relatief veel verhuurders willen op dit moment van hun panden af, bleek onlangs uit een rondgang van NRC langs de huurteams van acht studentensteden. De opbrengst van verhuur wordt sinds 2023 zwaarder belast, en door nieuwe wetgeving kan er in veel gevallen een minder hoge huur worden gevraagd. In de verkoop levert een leeg pand meer op, dus willen veel verhuurders eerst hun huurders kwijt. Maar als die een contract voor onbepaalde tijd hebben, staan ze sterk. Als ze niet instemmen met beëindiging van de huur, kan de verhuurder die alleen voor elkaar krijgen via een gerechtelijke procedure, waarbij er een aanzienlijke kans is dat de huurder wint.

„In die gevallen zien we wel dat verhuurders overgaan tot intimidatie of opzegging van het coöptatierecht”, zegt Gert Jan Bakker van !Woon, een stichting voor informatie en advies aan huurders in Amsterdam. Coöptatierecht houdt in dat een huurder zelf nieuwe medebewoners mag kiezen. Het moet vastgelegd zijn in een huurcontract, maar het geldt ook als huurders al langere tijd op die manier aan nieuwe huisgenoten komen.

Landelijke cijfers over intimiderende verhuurders ontbreken. De gemeente Amsterdam ontving sinds 1 juli 2023 101 meldingen, aldus een woordvoerder. In Nijmegen werden vorig jaar tien huurders door verhuurders weggetreiterd, meldt de stichting Huurteams Nijmegen. Dat zijn alleen de bekende gevallen, benadrukt een woordvoerder. „Niet iedereen zet zijn zaak door, om escalatie met de verhuurder te voorkomen. Ook is er niet altijd een zaak van te maken, doordat het gedrag van de verhuurder zich in grijs gebied bevindt.”

Volgens de Groningse advocaat Enno van Dalen, die veel huurkwesties behandelt, is het plaatsen van een nieuwe medebewoner een beproefd middel om van huurders af te komen. In de jaren negentig ging het om gabbers, zegt hij, recenter maakte hij „zeker vijf keer” mee dat Poolse arbeidsmigranten in een studentenhuis werden ondergebracht. „Die kregen één kamer met twee of drie man en gingen na het werk thuis aan de wodka.” Op dit moment kent hij drie gevallen van een drugs- en/of alcoholverslaafde die in een lege kamer is komen wonen, en van wie huisgenoten vermoeden dat die wordt ingezet om hen weg te krijgen. „De verhuurder zal dat altijd ontkennen”, zegt Van Dalen. „En bewijzen kun je niks.”

Ook Irene vond het verdacht dat een nieuwe bewoner bij hen introk terwijl de verhuurder het huis wilde verkopen. „Hij zei dat hij daar niet van op de hoogte was, en dat hij een jaar mocht blijven.” De man had geen werk en was veel thuis. „Hij ging alleen de deur uit om de hond uit te laten, een schuw beestje van achttien jaar oud. De rest van de dag zat hij te blowen op de bank of op het balkon.” Irene voelde zich niet meer op haar gemak. „In mijn kamer hield ik de gordijnen dicht, want op het balkon kon hij bij mij naar binnen kijken. Ik voelde me opgesloten en onveilig.” Een keer viel de man tegen haar uit omdat de vaatwasser zou stinken. Tegen die tijd was ze haast wel zeker van een opzetje met de verhuurder. „Hij was werkloos, de huur is 825 euro. Ik vroeg me af of hij wel huur betaalde.”

De man laat aan de telefoon desgevraagd weten geen vragen van NRC te willen beantwoorden. Ook de verhuurder wil niets zeggen.

Grachtenpand

Twee geschiedenisstudenten van 23 en 25, ze willen niet met hun naam in de publiciteit, krijgen eind augustus een nieuwe bewoner in het Amsterdams grachtenpand waar ze wonen. Eigenaar is oud-LPF-staatssecretaris Cees van Leeuwen, als verhuurder bekend wegens achterstallig onderhoud, intimidatie en sjoemelen met de regels voor toeristische verhuur. Via de huurcommissie dwongen de studenten en anderen in het pand eerder een huurverlaging van honderden euro’s af. De nieuwe bewoner spreekt Engels en zegt tegen hen dat hij een andere verhuurder heeft dan zij. Andere bewoners zien dat hij veel drinkt en blowt.

Op een dag beweert hij gebruik te mogen maken van de keuken van de twee studenten. Ze staan dat niet toe, volgens hun huurcontract is de keuken alleen voor hen. Kort daarna blijkt een van de sloten doorgezaagd van de inpandige deur die toegang geeft tot hun appartement. Ze zetten er een nieuw slot op. Een paar dagen later is opeens de hele deur weg, waardoor de nieuwe bewoner direct bij hen naar binnen kan. Ze rapporteren het aan de huisbaas en vragen om een nooddeur. Als een reactie uitblijft, kopen ze zelf een nieuwe deur.

Op een avond klinkt uit een speakertje het keiharde gekrijs van een baby

Het contact met de nieuwe bewoner wordt onaangenaam. „Er was geen gesprek meer mogelijk, hij werd agressief zodra hij ons zag”, zegt een van de studenten. „Hij zei dingen als: jullie moeten eruit, ik ga jullie leven verschrikkelijk maken.” De man laat kussens, fietsonderdelen en vuilnis achter in gangen. Soms bonkt hij schreeuwend op de nieuwe deur, of draait midden in de nacht keiharde muziek. Op een avond horen ze een baby krijsen, het gaat door merg en been, blijkt uit een opname in bezit van NRC. Het geluid komt uit zijn appartement. Een medebewoner die verontrust aanklopt, ziet dat het uit een speakertje komt dat is aangesloten op zijn telefoon. De politie komt er een paar keer bij maar zegt niets te kunnen doen. „Het ligt ingewikkeld”, zegt een van de studenten. „Niemand kan je echt helpen.”

Betrokkenheid van de huiseigenaar is ook in dit geval alleen een vermoeden. Tegenover bewoners ontkent Cees van Leeuwen iets van de man te weten. Op een telefonische vraag van NRC gaat Van Leeuwen niet in. „Ik ben in het buitenland. Geen behoefte aan.”

Is hier iets tegen te doen? Eigenlijk niet, zegt advocaat Enno van Dalen. „Huurbescherming is op papier prachtig geregeld, maar dit soort dingen voorkom je er niet mee. Een verhuurder mag bepalen wie hij in een huis zet. Als je er een zaak van maakt zegt de rechter: ik heb ook mijn onderbuikgevoelens, maar daar kan ik niet zoveel mee.” Soms beroept Van Dalen zich in een kort geding op het coöptatierecht, maar ook daarmee krijg je een ongewenste medebewoner niet weg, zegt hij. „De rechter zegt meestal iets als: coöptatierecht valt niet uit te sluiten, zoek het uit in een bodemprocedure.” De enige ‘nette’ manier voor verhuurders om een huurder met een contract voor onbepaalde tijd weg te krijgen, zegt Van Dalen, is geld bieden. „Een oprotpremie, noem ik het. Daar zijn geen regels voor, het is gewoon een kwestie van koehandel. Niet alle verhuurders zijn ertoe bereid. Velen vinden elke cent die ze kwijt zijn aan huurders er een te veel.”

Sinds 1 juli 2023 kunnen gemeenten wel meer doen tegen verhuurders die zich misdragen, zegt Gert Jan Bakker van de stichting !Woon. De Wet goed verhuurderschap, die op die dag in werking trad, stelt het strafbaar huurders te discrimineren of te intimideren. Sinds 1 januari dit jaar moeten alle gemeenten hier een meldpunt voor hebben. De wet verplicht gemeenten ook de namen te publiceren van verhuurders die ze een boete opleggen, volgens het principe van naming en shaming. De gemeenten Amsterdam en Groningen hebben dat onlangs voor het eerst gedaan. In Amsterdam ging het volgens Bakker om een verhuurder die niet alleen gas en licht afsloot maar de hele meterkast weghaalde. „De gemeente heeft hem gelast dit teniet te doen en hoge boetes en een dwangsom opgelegd. Zo is die kwestie uiteindelijk opgelost.” In het uiterste geval kan een gemeente het beheer van de woning overnemen van de verhuurder.

1.390 euro voor een studio

Bij intimidatie is het belangrijk dat die wordt vastgelegd. Een 21-jarige Amerikaanse studente media en cultuur, ook zij wil anoniem blijven, stapt naar de huurcommissie voor een lagere huur. Ze betaalt 1.390 euro per maand voor haar studio van veertig vierkante meter in de Utrechtse wijk Overvecht, uiteindelijk blijkt de toegestane maximumhuur 394 euro. Zodra haar huisbaas lucht krijgt van haar actie, komt hij langs om die dringend te ontraden. Met vooruitziende blik installeert ze een camera die zijn volgende bezoekjes vastlegt.

Begin mei, pal voor de komst van een inspecteur van de huurcommissie, staat hij weer voor de deur, nu met een andere man, volgens de studente zijn broer. Als zij langs hen loopt begint de broer naar haar te schreeuwen en te spugen, vertelt ze. In de paar minuten die ze weg is om de inspecteur van de huurcommissie binnen te laten, komen beide mannen haar studio in waar haar vriend (24) is om haar bij te staan. Met zijn tweeën duwen ze hem schreeuwend en scheldend de kamer door, blijkt uit filmbeelden die NRC zag.

Na dit incident zegt de studente per brief de huur op en trekt in bij haar vriend. „Ik voelde me niet veilig meer.” Via de rechter probeert ze de borg van 1.390 terug te krijgen en de huur die ze te veel heeft betaald. De camerabeelden stelt ze de gemeente Utrecht ter beschikking. „Ik vind dat je intimidatie niet moet pikken.” Of de gemeente er iets mee gaat doen is niet duidelijk. Een woordvoerder van het Huurteam zegt niet in te kunnen gaan op individuele gevallen.

Mensen zeiden: vraag een hoge afkoopsom. Maar mijn positie was niet sterk

Gert Jan Bakker moedigt geïntimideerde huurders altijd aan zich te beroepen op hun rechten, zegt hij, maar hij begrijpt dat veel huurders eieren voor hun geld kiezen. „Het gaat om je woonruimte. Als je je niet veilig voelt omdat de verhuurder elke keer op de deur staat te bonken, kan ik wel zeggen ‘je moet gewoon blijven zitten’, maar ik snap dat niet iedereen daar zin in heeft.”

Ook Irene woont nu ergens anders. „Ik heb mijn verlies genomen. Mensen zeiden: vraag een hoge afkoopsom. Maar mijn positie was niet sterk, de verhuurder kon zeggen: blijf maar lekker zitten met die man.” Kort na haar vertrek verschijnt het appartement op Funda, het staat voor 499.000 euro te koop.

De twee studenten in het grachtenpand zijn vooralsnog blijven zitten. „Het is nu even rustig,” zegt een van hen, „maar het is geen prettige plek meer.” Ze hebben een camera geïnstalleerd bij hun inpandige toegangsdeur „voor het geval iemand weer probeert die weg te halen”. Als NRC aanbelt bij het appartement van hun nieuwe medebewoner, kijkt die eerst door de brievenbus en doet dan open. Een jonge man met een baardje, vrij klein, in een blauwe trui en spijkerbroek. Nee, het komt nu niet uit om met een journalist te praten. En nee, een andere keer ook niet.

Delen





Mail de redactie