Opbrengst van FM-veiling: minder variatie in de ether maar ‘er valt nog steeds veel te verdienen’

De eerste veiling in twintig jaar van de landelijke FM-frequenties zorgt voor grote verschuivingen op de commerciële radiomarkt. Opvallende nieuwkomer is Financial News Radio, een bedrijf onder leiding van internetondernemer Joost Zuurbier, die fortuin maakte met de domeinnamenhandel. De grote verliezer van de veiling is Mediahuis, moederbedrijf van onder andere NRC en De Telegraaf. Mediahuis moet afscheid nemen van twee van haar frequenties, zo maakte minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat deze vrijdag bekend. Talpa Radio wist als enige mediabedrijf drie licenties te bemachtigen en stelde daarmee frequenties veilig voor Radio 10, Radio 538 en Sky Radio. DPG Media, als eigenaar van onder meer NU.nl, de Volkskrant en AD één van de grootste spelers in de Nederlandse media-industrie, breidt haar imperium uit met een extra radiofrequentie.

Lees ook: Het riool van het internet loopt via Amsterdam en Tokelau. ‘Domeinen die gratis weggegeven worden, trekken ellende aan’

De biedingenstrijd om negen beschikbare FM-frequenties voor commerciële radio-organisaties ging afgelopen dinsdag van start. In de online veiling werden vergunningen verkocht aan de hoogste bieder. Zenders die nu op de radio te horen zijn moesten hun plaats op de FM-band verdedigen.

Doel van de veiling was onder meer te zorgen voor meer concurrentie en innovatie in de radiosector. Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat, VVD) in een vandaag verstuurde Kamerbrief: „Met deze nieuwe verdeling komt er voldoende gevarieerd en vernieuwend radio-aanbod tot stand”. Kijkend naar de nieuwe indeling van de frequenties kan echter worden gesteld dat de variatie eerder kleiner dan groter is geworden, aangezien de plaats van jazz-zender Sublime wordt overgenomen door Financial News Radio, dat zich net als BNR voornamelijk gaat richten op nieuws voor de zakelijke markt.

Maar volgens Remon Buter van mediabureau GroupM is er vanwege de opkomst van digitale DAB+-radio voldoende pluriformiteit in de radiomarkt. Sinds enkele jaren worden nieuwe auto’s bijvoorbeled standaard uitgerust met DAB+. „Kleine zenders kunnen prima overleven in een DAB+-wereld. In 2003 was meer eenvormigheid een groter probleem geweest.” De opkomst van DAB+ verklaart volgens hem ook waarom Mediahuis de frequenties voor Sublime en Slam! kon opgeven: de zenders zullen op DAB+ nog steeds hun nichepubliek kunnen bereiken.

Radiodroom

Met het behalen van een tweede FM-frequentie komt de „radiodroom” van DPG Media uit, zo laat Robert Bernink, algemeen directeur van Qmusic, weten. Wat de precieze invulling van de nieuwe zender gaat zijn is nog niet bekend. Ook Paul Römer, televisie- en radiodirecteur van Talpa Network, laat weten „heel blij” te zijn dat het Talpa-publiek in staat blijft om „naar hun favoriete zenders te luisteren”.

Hoewel Mediahuis graag drie vergunningen had gekregen, zegt Tom Klerkx, directeur Audio Mediahuis, toch tevreden te zijn met de uitkomst van de veiling. „Dankzij het resultaat van de veiling zullen onze luisteraars ook de komende jaren via FM naar Radio Veronica en 100% NL kunnen luisteren.” Slam! en Sublime FM zullen het veld moeten ruimen en zijn vanaf september enkel nog via internet en digitale radio (DAB+) te beluisteren. Sublime werd in oktober 2020 overgenomen door NRC Media, dat onder Mediahuis valt. Toen lichtte CEO Dominic Stas nog toe dat de overname „uitstekend past in onze groeiambitie op het gebied van audio”. Mediahuis verwierf Slam! in april dit jaar.

Dat minimaal één van de radiozenders van Mediahuis van de ether zou verdwijnen stond voorafgaand aan de veiling al vast. Mediahuis bezit nu nog vier commerciële zenders op de FM-band maar het maximale aantal frequenties dat één organisatie mag bezitten, werd voor deze veiling beperkt tot drie om zo ook kleinere zenders een kans te geven op de radiomarkt.

Flinke investeringen

De veiling heeft de staatskas 152,8 miljoen euro opgeleverd, ruim het dubbele van het minimale bedrag van 73,7 miljoen euro dat de overheid met de veiling wilde ophalen. De frequentie van Qmusic was het meest waard en werd door DPG Media voor ruim 27 miljoen gekocht. Het minst werd er geboden op de frequentie waar nu Sublime FM op wordt uitgezonden, zo’n 6 miljoen euro. Talpa was in de veiling de grootste investeerder en gaf een kleine 60 miljoen uit voor de aanschaf van de drie licenties.

Dat mediabedrijven bereid zijn geweest hoge bedragen neer te tellen voor de frequenties bewijst dat de radiomarkt ondanks de afnemende populariteit van lineaire radio interessant blijft voor investeerders. „Radio wordt nog altijd het meest beluisterd via FM, waardoor er nog steeds veel aan advertentie-inkomsten te verdienen valt”, zegt Harald Hanemaaijer, woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De nieuwe vergunningen blijven van kracht tot 2035.

Lang was het de vraag of de veiling wel plaats zou vinden. Oorspronkelijk zouden de vergunningen, die in 2003 werden verleend, een noodverlenging krijgen tot 2025. Het ministerie wilde hiermee mediabedrijven compenseren voor de financiële klappen die radiozenders als gevolg van de coronacrisis hebben gehad. Radiozender KINK dwong, met ruggensteun van DPG Media, bij de rechter echter af dat de FM-frequenties toch opnieuw werden geveild. Zonder succes voor de alternatieve muziekzender zelf: KINK wist geen licentie te verkrijgen in de radioveiling.