Op deze school mogen ouders niet langer meekijken in Magister. ‘Als ze een slecht cijfer hebben, moeten leerlingen soms huilen’

Juno (15) loopt rond vier uur met een vriendin richting de uitgang van het Jordan Montessori Lyceum in Zeist. Ze bleef vandaag langer vanwege extra geschiedenisles omdat ze wat moeite heeft met dat vak. Haar vriendin was mee voor „mental support”. „Ik ben blijven zitten”, vertelt Juno, een zwarte handtas om haar arm. „Op momenten dat het minder goed ging op school, controleerden mijn ouders vaker mijn cijfers. Ze gaven er geen commentaar over, maar ik voelde wel druk. Ik zei: ‘Wacht gewoon op mijn rapport, dan zie je het vanzelf’.”

Niet alle scholen geven ouders inzage in cijfers. Maar veel middelbare scholen bieden die mogelijkheden wel, met administratiesystemen zoals de app Magister. Op het moment dat een docent daar het cijfer invoert, kan de leerling, maar óók de ouder dat daar direct zien. Soms zien ouders het cijfer zelfs eerder dan de leerling, als die op school geen telefoon mag gebruiken.

Maar het Jordan Montessori Lyceum in Zeist besloot na een onderzoek naar prestatiedruk de cijfers van zijn leerlingen twee maanden lang niet zichtbaar te maken voor ouders. Zij kunnen nog wel het rooster bekijken en gebruik maken van de verzuimfunctie. Initiatiefnemer van de pilot is docent economie en bedrijfseconomie Stijn Uittenbogaard. Uit de enquête die hij afnam onder 520 kinderen op de school, blijkt dat kinderen meer druk voelen als hun ouders cijfers checken in de Magister-app.

Die druk heeft invloed op het mentale welbevinden van leerlingen, zag Uittenbogaard. „Ik vroeg bijvoorbeeld hoe vaak ze de afgelopen zes maanden last hebben gehad van hoofdpijn, buikpijn, een slecht humeur, ongelukkig zijn, vermoeidheid, dat soort dingen. Hoe meer prestatiedruk ze ervaarden, hoe slechter het met ze ging.”

Dyslexie

Zijn onderzoek werd opgepikt door de Algemene Onderwijsbond, en sindsdien wordt hij overspoeld met mediaverzoeken. „Zelfs The Guardian was hier”, vertelt hij lachend in een klaslokaal van het oude schoolgebouw. In het algemeen is de mentale gezondheid van jongeren, met name van meisjes, de afgelopen jaren flink achteruit gegaan. „Er is momenteel veel aandacht voor prestatiedruk onder kinderen”, zegt Uittenbogaard.


Lees ook

Het leven is soms verrekte lastig, zegt hoogleraar Levi van Dam, maar het is niet zo dat steeds meer jongeren ermee worstelen

Levi van Dam: „Voor complexe problemen zijn behandelingen niet beter geworden.”

Hij hield ook een enquête onder de ouders, waaruit blijkt dat iets meer dan de kwart wekelijks de cijfers van hun kinderen bekijkt. „Maar deze school is absoluut geen goede afspiegeling van de maatschappij”, zegt hij erbij. 90 procent van de ouders is volgens hem hoogopgeleid.

Uit onderzoek blijkt dat kinderen met hoogopgeleide ouders meer druk voelen, zegt hij. „Die ouders willen dat hun kind minimaal hetzelfde niveau doet als zijzelf, omdat ze hun status willen behouden.” Dat merkt hij ook tijdens oudergesprekken. „Het is voor sommige ouders heel belangrijk dat hun kind vwo doet. En als het niet goed gaat, kan het aan van alles liggen op school, maar aan hun eigen kind ligt het eigenlijk niet. Of ze zeggen: hij heeft dyslexie, daarom gaat het niet goed.”

Leerlingen van het Jordan Montessori Lyceum gebruiken het Magister-programma.
Foto Merlin Daleman

Faalangst

Quinn-Olivia (13) en Chavengely (15) herkennen de druk bij hun klasgenoten. „Leerlingen zijn soms overstuur als ze een slecht cijfers hebben. Dan moeten ze huilen”, vertellen ze. „Vanwege hun ouders, maar ook vanwege faalangst.” Zelf maakt het ze niet uit dat hun ouders de cijfers niet meer kunnen inzien. „Ze kijken niet zo vaak mee. Het is mijn eigen schuld als ik een slecht cijfer heb”, zegt Quinn-Olivia.

Als ik een onvoldoende heb, kan ik nu eerst de herkansing maken voordat ik mijn cijfer deel

Juno (15)
leerling Jordan Lyceum

Dat is anders voor Seppe (14), die in zwarte puffercoat en met witte airpods door de gang loopt. „Ik voel wel druk om te blijven presteren, ook al kunnen ze niet meer meekijken.” Zijn moeder keek elke dag op de app, vertelt hij. „Ze vindt het oké dat ze het niet meer kan zien, zolang ik maar eerlijk ben over mijn cijfers.”

Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) ziet dat prestatiedruk de afgelopen jaren „enorm” is toegenomen. „Door dit soort apps ligt de focus veel meer op de individuele cijfers dan op de voortgang van de leerling”, zegt LAKS-voorzitter Puk Donken. Dit herkent ze bij haar eigen broertje. „Als hij minder goed scoort op school, zie ik dat mijn vader de hele dag op Magister zit. Die controleert ook of hij zijn huiswerk heeft gemaakt.”

Volgens haar zou het terug moeten naar hoe het voorheen ging: ouders komen op gesprek nadat een leerling een rapport heeft gekregen. „Wij vinden het wel belangrijk dat ouders betrokken zijn, maar dan periodiek en gericht op evaluatie”, zegt Donken.

Herkansing

Met dit experiment wil ook het Jordan Montessori Lyceum leerlingen meer eigen verantwoordelijkheid geven, in een tijd dat ouders hun kinderen op veel manieren in de gaten houden. Niet alleen checken ze hun cijfers, ouders volgen ook de locatie van hun kinderen met apps als Find My iPhone. Uittenbogaard denkt dat het voor kinderen daardoor moeilijker is om hun eigen leven te leiden. „Om wat meer onder de radar te blijven”, zegt hij.

Dat juist deze montessorischool voor dit experiment kiest, is niet verrassend. „We willen onze leerlingen niet alleen opleiden om hun diploma te halen op hun eigen niveau, maar we willen er met ons onderwijs ook voor zorgen dat zij zich ontwikkelen tot initiatiefrijke, sociale en kritische mensen”, is te lezen in de online brochure. Op de muur van de ontvangsthal van de school staat geschreven: ‘Leer mij het zelf te doen’.

De 15-jarige Juno vindt het leuk dat ze nu zélf haar ouders het goede nieuws kan vertellen als ze een goed cijfer heeft behaald. „En als ik een onvoldoende heb, kan ik eerst de herkansing maken voordat ik mijn cijfer deel. Dan zeg ik: ‘Ik had een onvoldoende, maar ik heb het nu gehaald’.”


Lees ook

Een leerling heeft recht op ongeziene onvoldoendes

Een  leerling heeft recht op ongeziene onvoldoendes