Ook in Gaza en Syrië begint de ramadan: op de ene plek in het puin, op de andere onder strengere regels

Het Nederlandse I Am not a Robot van regisseur Victoria Warmerdam won in de nacht van zondag op maandag de Oscar voor beste korte film. De andere Nederlandse genomineerde, Nina Gantz, greep met haar Wander to Wonder naast de Oscar voor beste korte animatiefilm. De grote winnaar van de avond was Anora: de duistere romkom over een sekswerker die trouwt met een Russische oligarch won vijf Oscars.

Op het podium hield regisseur Victoria Warmerdam een kort en niet overdreven emotioneel dankwoord. „Dank aan Ellen Parren en de rest van de cast en crew: jullie hart en ziel zit in elk beeld.” Ook haar ‘productie- en levenspartner’ Trent (in het vak alleen bekend met die naam) bedankte ze: „Wij nuchtere Nederlanders zeggen dit niet vaak, maar ik houd van je!”

I’m Not a Robot gaat over iemand die twijfelt aan diens menselijkheid na het falen van een CAPTCHA-test, en is uitgebracht door The New Yorker. Nooit eerder won een Nederlandse film in deze categorie. Warmerdam is de twaalfde Nederlander die een Oscar wint. Vorig jaar was Hoyte van Hoytema de elfde, met een Oscar voor beste cinematografie in Oppenheimer.

Gaat Warmerdam het vieren? Achteraf zei ze tegen aanwezige pers: „Ik denk als nuchtere Hollanders, dus niet al te hard.” Henry van Loon was wat uitbundiger. Het was een „holy-shit-what-the-fuck-moment”, zei hij tegen ANP. „Iets dat je nooit meemaakt.”

Dit waren de spannendste Oscars in jaren. Waar het normaal gesproken maanden van tevoren duidelijk is wie er gaat winnen, was er nu geen duidelijke favoriet. Relletjes en kritiek vloerden koploper Emilia Pérez (13 nominaties). Voorspellingen van gokkantoren veranderden met de week. En toch was zondagnacht, in het theater aan Hollywood Boulevard, maar één film soeverein. Anora.

Vier van de vijf Oscars voor Anora stonden bovendien op de naam van de geliefde Amerikaanse filmmaker Sean Baker: beste film, regie, scenario en montage – Baker is de eerste persoon die zoveel Oscars krijgt voor één film.

Op het podium liet hij bovendien zien hoe je charmant en gericht speecht. Zijn drie toespraken verdeelde hij over sekswerkers („ze hebben hun verhalen met mij gedeeld […] en hebben mijn diepste respect”), de staat van ‘de bioscoop’ („een gemeenschappelijke ervaring die je niet thuis krijgt”) en zijn crewleden.

De 25-jarige Mikey Madison won een Oscar voor haar rol als sekswerker Anora. Het was haar eerste hoofdrol. Daarmee versloeg ze favoriet Demi Moore in de populaire bodyhorror The Substance. Presentator Conan O’Brien grapte: „Volgens mij is Amerika blij om te zien dat er eindelijk iemand opstaat tegen een machtige Rus.” Het was zijn enige uithaal richting Trump van de avond.

Er bleven vooral restjes en ’technische categorieën over voor de andere (gewezen) favorieten. Runner-up The Brutalist, een architectenepos, won drie Oscars: cinematografie, muziek en mannelijke hoofdrol (Adrien Brody). Brody speechte en bedankte minutenlang. Toen de regie muziek aanzette om hem tot vertrek te bewegen, stak hij zijn hand op en vroeg hij om stilte. „Ik heb dit eerder gedaan!” Om vervolgens weer door te gaan met bedanken en te eindigen met een vagelijke uitspraak tegen racisme en antisemitisme.

De prijs voor beste documentaire ging naar No Other Land. De film legt de wreedheden van Israëlische militairen en kolonisten in Masafer Yatta vast. Opmerkelijk genoeg heeft geen enkele grote Amerikaanse distributeur de film durven uit te brengen in de VS.

Lees ook

Victoria Warmerdam kreeg een Oscarnominatie voor ‘I’m Not a Robot’: ‘Best grappig als ik erachter zou komen dat ik een robot ben’

Emilia Pérez won slechts twee Oscars. De film brak een record met dertien nominaties; de meeste voor een niet-Engelstalige film ooit. Maar de film raakte in opspraak door haattweets die hoofdrolspeelster Karla Sofía Gascón had verstuurd, en door kritiek uit Mexico. De film verzilverde slechts twee van de dertien nominaties (beste liedje en beste vrouwelijke bijrol).

Zelfs de Oscar voor beste internationale film verloor-ie, aan het Braziliaanse I’m Still Here – dat leek maanden geleden ondenkbaar. Al zorgde Zoë Saldaña (beste vrouwelijke bijrol) wel voor een hoogtepunt met een zeer emotionele speech. Ze begon door huilend „mommy!” te roepen en zei tegen groot applaus: „Ik ben het trotse kind van immigranten!”

De grootste verliezer was Bob Dylan-biofilm A Complete Unkown, die niet één van de tien nominaties verzilverde.

Vorig jaar verblijde Oppenheimer publiek én critici door zeven Oscars te winnen. Eindelijk was er weer een publieksfilm die de grote prijs won. Maar dit jaar zette de Oscars weer op de koers die al jaren is ingezet: meer arthouse, internationaler, verder weg van de blockbusters van Hollywood.

Anora, een film met een productiebudget zes miljoen, won dit jaar van publiekstrekkers als Dune: Part Two, Wicked en A Complete Unknown.

En Flow – een dialoogvrije Letse film over een kat op een vlot, geanimeerd met gratis, open-source technologie – won beste animatiefilm van miljoenen en miljardenfilms als The Wild Robot en Inside Out 2.

Trump en oplaaiende wereldproblematiek

Het was ook om andere redenen een spannende avond. Want: hoe zouden presentatoren en winnaars omgaan met Trumps tweede termijn, voortdurende oorlogen en andere oplaaiende wereldproblematiek? En konden de Oscars de branden in LA een plekje geven in een ceremonie die toch vooral om goudbeklede egostreling gaat?

Het werd in beide opzichten een tamme en teleurstellende ceremonie. De branden waren vooral een voetnoot. De ceremonie opende met een clipshow van fragmenten uit films die zich afspelen in LA. Brad Pitt in een cabrio, Jeff Bridges vliegend door de lucht – om te eindigen met een toeristenslogan: „We love LA.”

Daarna kwam er af en toe een qr-code in beeld waarmee gedoneerd kon worden, zoals eerder ook bij de muziekprijzen The Grammy’s. Halverwege kwamen er ook brandweermannen op het podium die allen één grap voorlazen.

Politiek was het grootste deel van de avond opmerkelijk afwezig. Dat is onverwachts. In 2017 was er harde kritiek op president Trump, toen in zijn eerste termijn. Twee jaar later vroeg Spike Lee het publiek nog te stemmen op Biden.

Nu werd de president niet direct (zelfs amper indirect) genoemd. En ook aan oorlogen werd amper gerefereerd. Er waren wat speldjes: Guy Pearce droeg Free Palestine, scenarist Peter Straughan de Oekraïense kleuren. Daryll Hannah riep voordat ze een prijs uitreikte even: “Slava Ukraine!”

Alleen toen No Other Land de prijs voor beste documentaire won, werden impliciete boodschappen en verbale knipogen uitgesproken. Co-regisseur Basel Adra zei dat er „serieuze acties” nodig zijn om de „de etnische zuivering van het Palestijnse volk” te stoppen. Daarna richtte zijn Israëlische co-regisseur zich op de VS: „buitenlandbeleid in dit land helpt bij het blokkeren” van het pad naar rechten voor Palestijnen. „Zien jullie niet dat wij verbonden met elkaar zijn?” Staande ovatie, met een ondertoon van verbazing. Daarna werden boodschappen weer apolitiek of vaag („blijf elkaar liefhebben!”).

Lange en saaie avond

Het was deel van de reden dat het uitliep op een heel erg lange (bijna vier uur) en saaie avond. Presentator Conan O’Brien bleek een ongemakkelijke match met de Oscars. Soms pakte zijn kinderlijke absurdisme goed uit: zoals tijdens de opening waarbij hij uit de rug van The Substance’s Demi Moore klom en zijn schoen kwijtraakte.

Maar hij oogde vaak nerveus en leek er niet op te hebben gerekend dat zijn grappen telkens onderbroken werden door applaus. Zijn materiaal was vaak goed, maar hij miste warmte, charme, en toch ook wat lef: zo’n spannend, politiek en rommelig jaar had meer aandacht mogen krijgen.

Daarnaast duurde de ceremonie veel te lang. Na een uur sloeg wanhoop al toe: slechts vijf van de 24 prijzen waren uitgereikt. En dan moest de kwartierlange, emotionele ode aan kostuumontwerp nog komen. En de medley van James Bond-nummers van Lisa, Doja Cat en Raye – die zo gek en misplaatst voelde dat je je begon af te vragen of ervoor betaald was door Amazon.

Hoogtepunten waren er wel: Ben Stiller die op een ‘defect’ podium de prijs voor beste setontwerp presenteerde. Of Mick Jagger die onder luid applaus opkwam om de Oscar voor beste lied te presenteren: „Bob [Dylan] wilde het niet doen. Hij zei dat de beste liedjes van de film overduidelijk in A Complete Unknown zaten.”

En je zou het ook geruststellend kunnen noemen. Ook al raken films in opspraak, woeden er branden in de stad, en razen oorlogen door… de Oscars slagen er tóch in om saai te zijn.

De belangrijkste Oscars op een rij

Beste Film: Anora
Beste Vrouwelijke Hoofdrol: Mikey Madison (Anora)
Beste Mannelijke Hoofdrol: Adrien Brody (The Brutalist)
Beste Regisseur: Sean Baker (Anora)
Beste Vrouwelijke Bijrol: Zoë Saldaña (Emilia Pérez)
Beste Mannelijke Bijrol: Kieran Culkin (A Real Pain)
Beste Originele Scenario: Anora (Sean Baker)
Beste Editing: Anora (Sean Baker)
Beste Geadapteerde Scenario: Conclave (Peter Straughan)
Beste Buitenlandse Film: I’m Still Here
Beste Geanimeerde Film: Flow
Beste Documentaire: No Other Land
Beste Cinematografie: Lol Crawley (The Brutalist)
Beste Muziek:  The Brutalist (Daniel Blumberg)
Beste Liedje: ‘El Mal’ (Emilia Pérez)
Beste Make-Up en Hairstyling: The Substance
Beste Production Design: Wicked
Beste Kostuums: Wicked
Beste Visuele Effecten: Dune: Part Two
Beste Geluid: Dune: Part Two
Best Documentary Short: The Only Girl in the Orchestra
Beste Korte Film: I Am not a Robot (Victoria Warmerdam)
Beste Korte Animatiefilm: In the Shadow of the Cypress

Delen

Mail de redactie