Ook als je op papier welkom was in de VS, kun je worden weggestuurd of opgesloten

Twee maanden migratiebeleid van president Donald Trump heeft grote gevolgen. De scherpe daling in het aantal vluchtelingen aan de zuidgrens die al onder zijn voorganger Joe Biden was begonnen, is bijna op een nulpunt beland. In de maand februari hield de grenspolitie 8.347 vreemdelingen zonder papieren aan. Dat was 94 procent minder dan in februari 2024, en 71 procent minder dan in januari dit jaar.

Kern van zijn beleid is afschrikking. Trump heeft massale uitzending van ongedocumenteerde vreemdelingen aangekondigd. De eerste vluchten met uitgezette Venezolanen zijn al vertrokken – al heeft een rechter die verboden. In februari sloot de regering een nieuw contract met in elk geval één commercieel detentiebedrijf voor het vastzetten van migranten.

Daarbij overweegt de president nog een ‘travel ban’ voor reizigers uit 43 landen – zoals de beruchte ‘moslim-ban’ in zijn eerste termijn. Vanuit elf landen, waaronder Iran, Cuba, Afghanistan, Noord-Korea en Soedan, is inreizen hoe dan ook verboden. Voor de overige landen worden beperkingen in verschillende gradaties (oranje en geel) overwogen.

Intussen is de situatie aan de grens volkomen ondoorzichtig geworden. Zo ondoorzichtig dat Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hun reisadviezen voor de Verenigde Staten hebben aangepast. Het Auswärtige Amt schrijft onder het kopje ‘grenscontrole’ dat overtreding van bijvoorbeeld de verblijfsduur in de VS, of een niet correcte opgave van het reisdoel kan leiden tot „arrestatie, detentie en uitzetting”. In het Britse reisadvies staat nu dat de Amerikaanse autoriteiten de toegangseisen „streng” toepassen, en dat Britse burgers het gevaar lopen te worden aangehouden en vastgezet als ze de regels overtreden. Het Nederlandse reisadvies is ongewijzigd, een woordvoerder zegt dat er geen recente hulpverzoeken zijn geweest van reizigers die in de problemen zijn geraakt aan de Amerikaanse grens.

Verschillende Indiase staatsburgers met een Amerikaanse verblijfsvergunning hebben gemeld dat zij bij terugkeer in de VS op het vliegveld door beambten onder druk werden gezet om afstand te doen van hun green card. Het gaat volgens de Financial Express vooral om oudere burgers, die voor de winter naar India zijn gegaan.

Amerikaanse advocaten spreken van een ‘limbo’ of ‘vagevuur’ waarin hun cliënten terechtkomen, ook al doordat formele aanklachten uitblijven. Zij vertegenwoordigen mensen die aan de grens zijn geweigerd of zelfs vastgezet. De redenen variëren van ‘terroristenvriend’ tot ‘ongeldig visum’ – en ook die laatste categorie kan leiden tot detentie, zoals de lotgevallen van deze vier niet-Amerikanen laten zien.

Fabian Schmidt – oude drugszaak

Zeventien jaar heeft Fabian Schmidt (34) al een permanente verblijfsvergunning die de houder toestaat te wonen en werken in de Verenigde Staten tot aan de afloopdatum. Maar zijn status kon hem niet beschermen toen de elektrotechnicus op 7 maart van een korte vakantie vanuit Luxemburg terugkeerde naar de VS. Hij landde op vliegveld Logan bij Boston en werd daar ondervraagd – volgens zijn moeder, die ook met een green card in de VS woont „hardhandig”. Ze vertelde aan Amerikaanse media dat hij zich moest uitkleden en onder een koude douche werd gezet. De immigratiedienst ontkent dat laatste.

Wat vast staat is dat Schmidt naar het ziekenhuis is overgebracht omdat hij hoge koorts kreeg, volgens zijn advocaat. Inmiddels is Schmidt overgeplaatst naar een detentiecentrum in Rhode Island. Daar zit hij nu al tien dagen vast zonder dat zijn advocaat weet wat zijn cliënt wordt verweten.

Tegenover Amerikaanse media heeft zijn familie gezegd dat Schmidt in het verleden heeft geworsteld met verslaving aan drugs en alcohol. Hij heeft enkele misdrijven op zijn conto, drugsbezit, rijden onder invloed, jagen zonder vergunning en hij is niet verschenen toen hij zich bij de gevangenis moest melden in Californië. Desondanks is zijn green card kort geleden nog eens vernieuwd, aldus zijn moeder. Zijn advocaat stelt dat de zaken uit Californië zijn afgewikkeld, maar een woordvoerder van de grenspolitie liet weten: „Als een individu dat drugsgerelateerde zaken heeft gehad, zich aan de grens meldt, zullen beambten de benodigde maatregelen nemen.”

De Amerikaanse Minister van Binnenlandse veiligheid Kristi Noem (r) laat zich voorlichten bij een grensovergang met Mexico in Arizona. Foto Alex Brandon/AFP

Badar Khan Suri – schoonzoon van activist

Hij bezocht Beloetsjistan in Pakistan, Syrië, Palestina en Koerdische gebieden in Turkije: de Indiase postdoctoraal onderzoeker Badar Khan Suri deed voor zijn studie naar conflict-oplossing en wederopbouw ervaring op in risicovolle gebieden. Maar nu komt zijn eigen verblijf in de Verenigde Staten in gevaar. Mannen van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid, met bivakmutsen op, haalden Suri maandagavond op bij zijn huis in Arlington, Virginia. Volgens de autoriteiten verspreidde hij propaganda van Hamas en heeft hij banden met de Palestijnse organisatie die in de VS op de terreurlijst staat. Suri heeft een green card, maar hem hangt nu uitzetting boven het hoofd. Donderdag verbood een federale rechter de onmiddellijke uitzetting van Suri. De zaak van de academicus gaat verder in de immigratierechtbank, de datum voor de hoorzitting is (vooralsnog) onbekend.

Nieuwswebsite Politico zag de rechtbankdocumenten in waarmee Suri’s advocaat hem vrij probeert te pleiten. Volgens de raadsman wordt de academicus aangepakt omdat zijn vrouw – een Amerikaans staatsburger – van Palestijnse afkomst is. Haar vader fungeerde eerder als politiek adviseur van Hamas, vertelde Maphaz Saleh zelf aan de Hindustan Times. Die krant portretteerde het echtpaar in 2018 – zij ontmoetten elkaar in Gaza, zij kende India tot die tijd alleen van Bollywood-films.

Het Amerikaanse ministerie stelde deze week op X dat Suri „actief Hamas-propaganda verspreidde en antisemitisme promootte” op sociale media. De motivering van de overheid – steun van buitenlanders voor terroristen – is dezelfde als in de zaak tegen de Columbia-student Mah-moud Khalil, eerder deze maand. Volgens zijn advocaat is Suri formeel nergens voor aangeklaagd en heeft hij geen strafblad. Op zijn sociale media heeft hij zich in de afgelopen maanden meermaals kritisch uitgelaten over Israëlische bombardementen op Gaza en de bezetting van Palestijns gebied, en over India’s nauwe banden met Israël.

Aan de Georgetown universiteit in hoofdstad Washington doceert Suri een vak over de positie van (religieuze) minderheden in Zuid-Azië. Aan Politico liet het bestuur van de universiteit weten: „Wij steunen de rechten van onze leden op vrij en open onderzoek, beraadslaging en debat, zelfs als de onderliggende ideeën moeilijk, controversieel of aanstootgevend kunnen zijn.”

Jasmine Mooney – zonder visum aan de zuidgrens

„Handen tegen de muur!” De Canadese Jasmine Mooney (35) wist van tevoren wel dat ze een risico nam door aan de zuidgrens van de Verenigde Staten een werkvisum aan te vragen. Ze had door de jaren heen regelmatig, mét visum, in de VS gewerkt, als actrice, als beheerder van Airbnb-woningen, en nu wilde ze meewerken aan de lancering van een nieuw merk gezondheidstonics, Holy!Water in Los Angeles. Toen ze eind november daarvoor vanuit Canada naar Californië wilde vliegen, was haar TN-visum, een werkvergunning voor burgers uit Canada en Mexico, op het vliegveld van Vancouver door de Amerikaanse immigratiedienst ingetrokken.

Ze besloot het via de zuidgrens opnieuw te proberen, ook al had een advocaat haar gewaarschuwd: als je dáár wordt geweigerd, zit je vast in Mexico. En bij de overgang van San Ysidro, in het uiterste zuidwesten van Californië, waren dit jaar al twee Duitse toeristen opgepakt, wekenlang vastgehouden en ten slotte uitgezet naar Duitsland. Maar Mooney dacht: in het slechtste geval zal mij de toegang tot de VS worden geweigerd en dan moet ik vanuit Mexico terugvliegen naar Vancouver.

„Binnen één minuut” nadat ze haar aanvraag had gedaan, werd ze naar eigen zeggen in het kantoortje van de douane tegen de muur gezet en afgevoerd naar een detentiecentrum van de grenspolitie. Ze kreeg een matje en isoleerfolie bij wijze van deken en zat eerst daar zes dagen in de cel. Toen werd ze overgebracht naar een gevangenis van CoreCivic in Arizona, een commercieel bedrijf dat onlangs een nieuwe overeenkomst sloot met de vreemdelingenpolitie ICE, en dat met trots vermeldt dat zijn diensten – de detentie van migranten – de „belastingbetaler 24 procent bespaart”.

Twaalf dagen nadat ze zich aan de grensovergang had gemeld, werd Mooney vrijgelaten en naar het vliegveld van San Diego gebracht, vanwaar ze terugvloog naar Vancouver.

Rijen auto’s voor de San Ysidro-grensovergang tussen Mexico en de VS.
Foto Aimee Melo/Reuters

Rasha Alawieh – respect voor Nasrallah

Op 13 maart vloog Rasha Alawieh (34) van de Libanese hoofdstad Beiroet, met een tussenstop, naar luchthaven Logan bij Boston. Sinds 2018 verblijft Alawieh in de Verenigde Staten, eerst als student geneeskunde aan universiteiten in Ohio, Washington D.C. en op Yale. Na haar afstuderen vroeg ze in 2024 een zogeheten H-1B-visum aan, bedoeld voor gespecialiseerd werk (en „fotomodellen met bijzondere verdienste”, aldus de immigratiedienst). Daarmee kon ze haar baan beginnen als assistent hoogleraar op de afdeling nieraandoeningen en hoge bloeddruk op het Brown Medisch Centrum in de staat Rhode Island. Alawieh is gespecialiseerd in niertransplantaties.

Dat H-1B-visum werd haar verstrekt door de Amerikaanse ambassade te Beiroet, waar Alawieh op familiebezoek was. Bij terugkeer werd ze haar toegang tot de VS geweigerd na ondervraging door de immigratiedienst. Uit rechtbankdocumenten die zijn ingezien door enkele Amerikaanse media blijkt dat de ambtenaren haar telefoon hadden ingenomen en daarop foto’s zeiden te hebben aangetroffen van onder anderen Hassan Nasrallah en de Iraanse leider Ali Khamenei. Nasrallah was de leider van de militante sjiitische beweging Hezbollah, tot hij in september werd gedood door een Israëlische luchtaanval.

Op vragen van haar ondervragers zei Alawieh dat zijzelf sjiiet is, dat Nasrallah in hoog aanzien staat bij de sjiitische gemeenschap als een religieuze figuur. Zij verklaarde dat ze hem niet om zijn politieke standpunten volgde, maar als religieuze en spirituele figuur. In Libanon heeft Alawieh, opnieuw volgens de verklaring van de aanklager in de gerechtelijke documenten, een plechtige herdenking van Nasrallahs dood bijgewoond. De conclusie van de immigratiedienst: wij kunnen niet vaststellen met welke bedoelingen dr. Alawieh naar de VS is gekomen.

Vorige week vrijdag oordeelde een rechter dat Alawieh niet uit het rechtsdistrict Massachusetts mocht worden gezet . Maar diezelfde avond zat ze al in een vliegtuig dat haar via Parijs naar Beiroet terugbracht. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid verklaarde dat het „ophemelen en steunen van terroristen die Amerikanen doden, een reden is om een visum te weigeren”.

De universiteit heeft haar buitenlandse studenten en medewerkers gewaarschuwd goed na te denken alvorens een buitenlandse reis te maken.