Ooit partijloze wethouder nu de nummer twee bij GroenLinks-PvdA

Profiel

Kieslijst Hoewel haar politieke profiel uitstekend aansluit op de partij, is het besluit om Esmah Lahlah zo een prominente plek op de kiesliest te gunnen opmerkelijk. Ze is relatief onervaren en pas sinds twee jaar GroenLinkser.

Esmah Lahlah als wethouder van Tilburg in 2021. „De aarde wordt warmer en mensen worden armer.”
Esmah Lahlah als wethouder van Tilburg in 2021. „De aarde wordt warmer en mensen worden armer.” Foto Merlin Daleman

Ze houdt van Sinéad O’Connor, ze komt uit Tilburg, ze was tot voor kort nog geen partijlid, ze is doctor in de rechtsgeleerdheid, ze leefde eens een maand vrijwillig van een bijstandsuitkering. En ze wordt de running mate van Frans Timmermans.

De keuze voor de relatief onbekende Esmah Lahlah als nummer twee op de kandidatenlijst van GroenLinks-PvdA voor de Tweede Kamerverkiezingen is opvallend. GroenLinks-leider Jesse Klaver staat op nummer drie op de vrijdagmiddag gepresenteerde conceptlijst. De leden van GroenLinks en PvdA mogen de komende weken over de (volgorde van) lijst stemmen.

Esmah Lahlah (Helmond, 1979) geldt als bestuurlijk talent, maar heeft geen landelijke politieke ervaring. De wethouder uit Tilburg is pas twee jaar lid van GroenLinks. Daarvoor was ze onafhankelijk wethouder in dezelfde stad. Ze werd in 2021 door het tijdschrift Binnenlands Bestuur verkozen tot Beste Lokale Bestuurder.

Nadat ze in 2021 door GroenLinks was gevraagd om lijsttrekker te worden, wist ze bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart vorig jaar een onverwacht grote overwinning te boeken. Tegen de landelijke uitslag in (7,5 procent van de stemmen) werd GroenLinks met ruim 20 procent de grootste partij in Tilburg.

Paprikachips

Haar politieke profiel past goed bij de campagneonderwerpen van GroenLinks-PvdA. Als wethouder Bestaanszekerheid, Kansengelijkheid en Talentontwikkeling is Lahlah een fervent pleitbezorger van sociale thema’s en armoedebestrijding. Teneinde zelf diepe armoede te ervaren, leefde ze in 2021 voor een maand van een bijstandsuitkering. Ze skipte de lunch en at soms „paprikachips als avondmaaltijd”, vertelde ze in NRC.

Naast ambitieus klimaatbeleid is bestaanszekerheid het grote thema waarmee lijsttrekker Frans Timmermans de verkiezingscampagne in gaat. Lahlah schreef afgelopen maanden al mee aan het verkiezingsprogramma.

Lahlah is een bestuurlijk talent, maar heeft geen landelijke politieke ervaring

Toen ze in 2018 voor het eerst wethouder werd – daarvoor werkte ze als docent slachtofferwetenschap aan Tilburg University –, zei Lahlah nog heel bewust geen lid van een politieke partij te zijn. „Ik ben van niemand en tegelijk van iedereen. Die vrijheid is erg fijn”, zei ze in een interview met het AD. Drie jaar later zei ze zich thuis te voelen bij GroenLinks – er was overigens belangstelling van meerdere partijen. In het Brabants Dagblad noemde ze klimaat en bestaanszekerheid haar belangrijkste thema’s. „De aarde wordt warmer en mensen worden armer.”

GroenLinks-PvdA heeft voor de kandidatenlijst nadrukkelijk gezocht naar diversiteit, in man-vrouwverhouding, leeftijd en sociaal-culturele achtergrond. De keuze voor Esmah Lahlah op plek twee is daarmee weer minder opmerkelijk. Ze omschreef zichzelf eerder dit jaar, in GroenLinks-orgaan De Linker Wang, als iemand met geen zeven, maar twáálf vinkjes: „Vrouw, moslima, moeder, hoofddoekdraagster, zuster, dochter, slachtoffer, etnisch profiel, buitenbeentje, collega, concurrent, buitenlander. Ik ben het allemaal.”

Daarbij herkende zich in de wijlen zangeres Sinéad O’Connor: „Ik sta net zo alleen als Sinéad als ik me te veel verzet of uitspreek.”

Tweede nieuwkomer

Dat na Frans Timmermans twee GroenLinksers op de plekken twee en drie staan, was zo afgesproken in het verkiezingsreglement dat in juli werd opgesteld. Daarin staat nauwkeurig omschreven hoe de onderlinge verhouding tussen beide partijen is geregeld. Allereerst heeft elke partij het recht „om de helft van het aantal plaatsen op de kandidatenlijst te vullen”. Dubbelleden moeten aangeven „namens welke partij” ze op de lijst willen. Ten tweede is afgesproken dat de partij die niet de lijsttrekker levert, de twee eerstvolgende plaatsen op de lijst mag innemen. Vanaf plek vier wisselen PvdA’ers en GroenLinksers elkaar af.

De tweede opvallende nieuwkomer op plaats zes is voormalig vakbondsbestuurder Mariëtte Patijn, lid van de PvdA. Begin 2018 stapte ze op als vicevoorzitter van het dagelijks bestuur van FNV uit onvrede over de gebrekkige samenwerking binnen de top van de vakbond. Er speelde al enige tijd een diepe bestuurscrisis. Tegenwoordig werkt Patijn (1966) als projectleider voor de Arbeidsinspectie. Voor de vorige Tweede Kamerverkiezingen, in 2021, schreef Patijn mee aan het PvdA-verkiezingsprogramma. Ze is een dochter van wijlen Schelto Patijn, de voormalig burgemeester van Amsterdam en oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA in de jaren 1973-1984.

Van alle zittende Kamerleden van GroenLinks en PvdA die opnieuw hebben gesolliciteerd, is een plaats in de toptwintig ingeruimd: zeven van de PvdA en – naast Klaver – zes van GroenLinks. Kati Piri en Lisa Westerveld staan op plek vier en vijf. De rest van de toptien – nummer zeven tot en met tien – bestaat achtereenvolgens uit ervaren Kamerleden: Suzanne Kröger, Julian Bushoff, Tom van der Lee en Songül Mutluer.

Lees ook dit artikel van afgelopen zomer: Partijleden GroenLinks en PvdA stemmen massaal voor één gezamenlijke kieslijst en verkiezingsprogramma