Zondag komt zijn moeder, zijn zus vloog woensdag al naar de VS. De 24-jarige Mike Winterwerp uit Amsterdam studeert volgende week af aan de Harvard Law School, hij is zelfs een van de twee studenten die mag speechen op de ‘Grand Ceremony’. „Dat wil ik graag met mijn familie vieren”, zegt hij telefonisch. „Mijn moeder voedde ons alleen op, we hadden het thuis niet breed. Ik had nooit gedacht dat Harvard haalbaar was.”
Maar behalve euforisch is Winterwerp sinds donderdag ook onzeker – net als alle andere internationale studenten aan Harvard, de rijkste en oudste universiteit van de Verenigde Staten. Die dag kondigde de regering-Trump aan dat buitenlandse studenten zich niet langer bij de instelling mogen inschrijven. Zij krijgen geen visum meer. Ook de internationale studenten die er al zitten, onder wie de Belgische kroonprinses Elisabeth, lopen kans om hun verblijfsstatus te verliezen.
Winterwerp weet niet wat er de komende dagen zal gebeuren, „terwijl ik zo dicht bij de eindstreep ben”. Bovendien wil de rechtenstudent na zijn studie nog een poos in de VS blijven, maar of dat nog kan is ook onduidelijk.
Het regeringsbesluit werd vrijdag tijdelijk geblokkeerd door een rechter in Boston. Die zei dat de maatregel „onmiddellijke en onherstelbare schade” aan Harvard zou toebrengen. De universiteit had aangevoerd dat het verbod op buitenlandse studenten een „grove schending” van de Amerikaanse grondwet en andere federale wetten is. „Met een pennenstreek heeft de overheid geprobeerd een kwart van de studentenpopulatie van Harvard uit te wissen. Zonder haar internationale studenten is Harvard geen Harvard.”
‘Heel veel chaos’
Aan Harvard studeren momenteel 24 Nederlanders en doen 92 Nederlanders promotieonderzoek, meldt persbureau ANP. Minister Eppo Bruins (Onderwijs, NSC) noemt het „een ernstige zaak” als zou blijken dat zij hun studie moeten afbreken.
Op de campus is de sfeer gespannen, vertelt een Nederlandse eerstejaars die anoniem wil blijven. „Er is heel veel chaos, mensen zijn bang.” De jonge vrouw zegt dat ze haar medestudenten waarschuwt voor overhaaste conclusies. „Wij zijn geen experts. We moeten afwachten, persoonlijk heb ik nog wel wat hoop. We hebben niets verkeerd gedaan en toch wordt tegen ons gezegd dat we misschien het land uit moeten.” De student volgt een programma met verschillende vakken en wil komend academiejaar Toegepaste Wiskunde of Biologie studeren. „Op dit moment is alles onzeker, plotseling wordt aan onze toekomst getornd.” Zelf denkt ze na over een „transfer” naar een universiteit in Europa, anderen denken daar ook over na. “Het is aan Amerika om zich af te vragen of ze dit talent echt willen verliezen.”
Brief van Homeland Security
„Niemand hier wil weggestuurd worden”, zegt de 27-jarige Duco Laane, die tot september stage loopt bij het aan Harvard gelieerde Brigham and Women’s Hospital. Hij onderzoekt hoe ouderen met een gebroken heup in de VS en Nederland verschillend worden geholpen. „Amerika is onderzoekstechnisch een superland”, zegt Laane. „Doordeweeks twaalf uur per dag lekker hard werken en in de weekends gaan we naar Miami, de West Coast of New York.”
Lees ook
De antiwetenschapsbeweging in de VS bedreigt de volksgezondheid
Met een vijftigtal andere Nederlandse geneeskundestudenten zit Laane in de groepschat ‘Boston Dutchies’. „Eerst verschenen daar roddels, al snel stuurde iemand een nieuwsbericht van CNN en de brief van Homeland Security door.” ‘s Avonds kreeg Laane een mail dat zijn programma „NOT affected” is. „Een vriendin van me wordt misschien wel uitgezet. Het is een enge tijd.”
Joost (22) is bijna klaar met zijn dubbele bachelor Natuurkunde en Sterrenkunde. Hij woont met dertien andere studenten samen, van wie acht uit het buitenland komen. „We willen ons geen zorgen maken, maar dat doen we wel.” Zijn huisgenoten en hij willen in de VS blijven werken. Werkvisa zijn gekoppeld aan hetzelfde systeem als de studentenvisa. „En dit treft niet alleen ons,” benadrukt Joost. „Ook mensen die hier al jaren werken, weten niet of ze mogen blijven.”
Groepchat
Ook wie nog niet aan Harvard is begonnen, wordt geraakt. Bijvoorbeeld een dertigjarige Amsterdamse student die plots tientallen „paniekerige” berichten zag verschijnen in de groepschat waar ze met 261 anderen in zit. Allemaal beginnen ze per augustus aan dezelfde Harvard-master. „Een jongen uit Chili stelde voor om gezamenlijk een brief te schrijven dat we geen terroristen zijn. Anderen gingen daar juist weer tegenin. We worden uitgesloten vanwege onze afkomst. Dat is ook een verlies voor de VS.”
De student wil alleen anoniem praten. „Ik zou mijn visum deze week aanvragen. Als eerste generatie-student is ‘Harvard’ voor mij nooit vanzelfsprekend geweest, ik moest door zoveel hoepels springen.”
Net als haar toekomstige medestudenten wil zij na haar studie uiteindelijk „bijdragen aan een betere wereld.” Maar of ze überhaupt naar de VS kan, is plots onzeker. „Ik moet kalm blijven, misschien waait de storm over. Ik had zelfs al een kamer.”
