Jochem Kerssies heeft spierpijn in zijn hele lijf. De 25-jarige Groninger verbrak dit weekend een dertig jaar oud 24-uurs schaatsrecord. In een etmaal schaatste de student 680,94 kilometer in 1.863 rondjes op de Groningse schaatsbaan Kardinge. „Ik waggel in plaats van dat ik loop,” zegt Kerssies naderhand in een videogesprek, gekleed in een trui met het logo van ‘24 uur op het ijs’. „Na even zitten kan ik nét blijven staan.” Zijn voeten doen weinig pijn, vertelt de Groningse student elektrotechniek. Al heeft hij wel een vervelende schuurplek op zijn voet, „maar dat hoort erbij.”
In september begon Kerssies met zijn voorbereiding voor de recordpoging. Hij trainde zes dagen per week naast zijn fulltime stage bij een machinebouwer in Drachten. „Veel mensen verklaarden me voor gek vanwege mijn trainingsschema. Daar ben ik inmiddels wel aan gewend,” lacht de schaatser. Ook zijn de lange afstanden voor de marathonschaatser niets nieuws, „al is de schaatsmarathon normaal 40 kilometer. Dit is iets heel anders.” Nét geen 681 kilometer, maar nog altijd 25 kilometer meer dan het 24-uursrecord dat Jan Roelof Kruithof in 1994 neerzette.
De nu 88-jarige Kruithof geniet onder de wat oudere schaatsliefhebbers grote bekendheid. Sinds de jaren 70 domineerde Kruithof twintig jaar lang het marathonschaatsen. Hij mag zich elfvoudig winnaar van de alternatieve Elfstedentocht noemen – al won hij nooit de échte elfstedentocht.
In 1994 vestigde Kruithof wel op 57-jarige leeftijd het 24-uursrecord op de openluchtbaan van het Italiaanse Baselga di Pinè. Hij schaatste tijdens een etmaal durende race tegen negen anderen in totaal 655,7 kilometer.
Voorrijders
Enkele maanden voor zijn recordpoging zocht Kerssies Kruithof op. De uitdager vroeg de recordhouder om advies om de klus te klaren, maar kreeg weinig concrete aanwijzingen. „Hij vond het leuk dat ik het probeerde, maar zou het niet leuk vinden als ik zijn record brak,” vertelt Kerssies over de ontmoeting.
In een reactie laat Kruithof weten: „Ik hoef geen gespreid bedje voor een ander te maken. Ik heb geen leugens verteld, maar wil het hem ook niet makkelijk maken.”
Kerssies begint zijn recordpoging in de avond van vrijdag op zaterdag. Een belangrijk onderdeel zijn de veertig ‘voorrijders’, de schaatsers die ervoor zorgen dat Kerssies niet in de wind hoeft te rijden. „Een peloton heeft mentaal ook een grote invloed”, zegt Kerssies.
De voorrijders halen ook langs de kant bidons op, waaraan muesli- en kruidkoekrepen zijn vastgetapet. Kerssies eet tijens de race zoveel mogelijk vast voedsel „Een pannenkoek met suiker was het hartigste dat ik at.”
Tot 02.00 uur ‘s nachts gaat het prima. De aanmoediging van een groepje studenten langs de baan houdt hem op de been, zo zegt Kerssies. Aan de andere kant lag mijn zusje opgerold op de boarding. Ze was zo moe dat ze bijna in slaap viel en moedigde mij met de ogen dicht aan.”
Het aanbreken van de ochtend, ongeveer rond het duizendste rondje, geeft nieuwe energie. „Ik dacht: nog maar zeshonderd rondjes te gaan, maar daar verkeek ik me op – dat is in afstand nog meer dan een hele Elfstedentocht.” Om 12.30 uur zaterdagmiddag bereikt Kerssies zijn dieptepunt en moet hij even stoppen langs de kant.
In de laatste uren groeit het aantal toeschouwers tot ongeveer driehonderd. Als zijn coach voorstelt om de laatste tien minuten zonder voorrijders te schaatsen, weigert Kerssies: „Ik moest mensen voor me hebben, anders zou het niet goed gaan.” De laatste twee rondjes rijdt hij wel alleen. Bij de finish vormen alle voorrijders een erehaag en klinkt er applaus: op de teller staan meer dan 1.863 rondes en bijna 681 kilometer.
Andere omstandigheden
Het is een prestatie die niemand Kerssies nog heeft nagedaan. Maar is daarmee ook het drie decennia oude 24-uursrecord van Kruithof uit de boeken? Kruithof betwist dit. Het is zeker een record,” zegt hij. „Maar niet mijn record.” De voorrijders zorgen volgens de 88-jarige schaatsveteraan dat de prestatie van Kerssies niet vergelijkbaar is met zijn record.
Destijds waren er immers geen wisselende voorrijders die Kruithof uit de wind hielden. „Ik won met honderd kilometer voorsprong en heb veel kilometers alleen op kop gereden,” zegt Kruithof daarover. „Als je een record wilt verbreken, moet je dat onder dezelfde voorwaarden doen.”
De ‘voorwaarden’ waarover Kruithof spreekt, bestaan niet officieel. Het ’24-uursrecord’ wordt nergens officieel erkend en er zijn geen vaste regels voor. Een recordcommissie beoordeelt of een record officieel erkend wordt door de bond, maar dat is hier niet het geval, legt Jurre Trouw van schaatsbond KNSB uit.
Elke schaatser rijdt het record op een andere manier, vindt Kerssies. „Kruithof deed dit in wedstrijdverband. Hans Homma vestigde in 1984 het eerste wereldetmaalrecord met 406,1 kilometer op Lake Memphremagog in Canada, bij een temperatuur van twintig graden onder nul. Deze pogingen kun je niet met elkaar vergelijken,” stelt Kerssies – die zichzelf nu recordhouder noemt. „Degene die in 24 uur de meeste kilometers aflegt, verdient het record.”
Kruithof blijft het daarmee oneens. Hij kaartte zijn bezwaar tegen de voorrijders al tijdens de poging van Kerssies aan bij de organisatie, leden van de Kerssies’ studentenschaatsvereniging Tjas, maar kreeg weinig begrip. „Ze dachten dat ik jaloers was. Dat is niet zo. Ik wil alleen een eerlijke vergelijking.”
