Twee jongens, een jaar of zes, duwen de deur open van een kantoortje naast de ingang van de school. „Een jongen buiten bloedt!”, zegt de linker. De kraag van zijn capuchon hangt half los. „Hij húílt”, vult de ander aan.
„Wil je een pleister?”, vraagt Fouad El Haji (55), directeur van de islamitische basisschool Yunus Emre in Naaldwijk, gemeente Westland. De jongens knikken. El Haji trekt geroutineerd een lade open. „Als je een grotere pleister nodig hebt, kom je terug!” Ze mompelen instemmend, stuiven weg.
De school die in augustus 2022 openging, groeit in de luwte, zegt El Haji, eerder Rotterdams PvdA-raadslid. Volgend schooljaar verwacht hij voor het eerst meer dan honderd leerlingen.
Hoe anders waren de jaren in aanloop naar de oprichting van de school. Drie lokale partijen in Westland (GemeenteBelang Westland, LPF Westland en Westland Verstandig), die samen een meerderheid in de gemeenteraad hadden, wilden niet dat El Haji de deuren van de school zou openen. Zij verzetten zich jarenlang, ondanks toestemming van het ministerie van Onderwijs voor de stichting van de school.
Tot aan de Raad van State procedeerden ze tegen het besluit van de minister. Daarnaast traineerden ze de komst van de school door huisvestingsplannen voor scholen, waarvoor de gemeente verantwoordelijk is, zo lang mogelijk tegen te houden. Of ze probeerden die plannen zo aan te passen dat er voor Yunus Emre geen plek was. Inmiddels is de school bijna twee jaar geopend. Wat zijn de gevolgen geweest van het jarenlange vertragen door en verzetten van de gemeenteraad?
Bosjes bloemen
„Het was niet fijn”, zegt directeur El Haji, terwijl hij een rondleiding geeft door de school. Ouders moesten jaren wachten voor ze hun kinderen konden overplaatsen. „Het is een manier van denken. Zo’n gemeente doet alsof ze een status aparte heeft, terwijl ze deel uitmaakt van dit land. Landelijke regels gelden ook voor haar.”
Hij heeft zich nooit geïntimideerd gevoeld. „In dezelfde periode heb ik veel bossen bloemen gekregen. Óók van mensen uit de buurt.” Haji weet hoe het werkt in Nederland, zegt hij. „Op het moment dat je de sleutel hebt, is de strijd gestreden.” Nu is het belangrijkste: genoeg vertrouwen van ouders door goed onderwijs, zodat kinderen zich hier inschrijven, zegt hij.
Volgens Dave van Koppen van de lokale partij LPF Westland had een meerderheid van de Westlanders de school liever niet gehad. „We zijn als ontzuilde samenleving een grote groep mensen door elkaar. Nu creëer je met die school een apart zuiltje.”
Hij maakt zich zorgen om wat hij de „islamisering” van Nederland noemt. Maar dat dit een islamitische school is, maakt in dit verhaal niet uit, zegt hij. Hij vindt bijzonder onderwijs verleden tijd. „Ik zou me ook tegen de komst van een katholieke school verzetten.”
In het centrum van Naaldwijk en in de buurt van de school zeggen meerdere bewoners dat het idee van een school op grondslag van een religie „niet van nu” is. Een buurvrouw van de school, ze wil niet met naam in de krant, zegt dat ze niet tegen deze specifieke school was en blij is met hen als buren. Maar ze is wel voorstander van „gemixte scholen”.
Op een bepaalde manier is Yunus Emre dat nu ook, vindt ze. De school deelt het gebouw met een katholieke school. Dat vindt ze een goede keuze van de gemeente. „Die kinderen komen elkaar tegen op het schoolplein.” Hopelijk leren de verschillende culturen op die manier van elkaar, zegt ze.
Bijzonder onderwijs is vastgelegd in artikel 23 van de Grondwet. Waarom dan dat verzet op gemeentelijk niveau? „Zolang de Tweede Kamer dit niet aanpast”, zegt raadslid Van Koppen, „zitten wij met de uitwerking ervan. Ik heb een verantwoordelijkheid jegens de kiezers híér. De gemeenschap wil het niet, dus dat moeten we voor elkaar proberen te krijgen.” Hij wilde vooral tijd winnen. Wie weet zou de samenstelling van de Tweede Kamer op termijn veranderen, zegt hij.
Nu de school er uiteindelijk is, legt Van Koppen zich daarbij neer. „Daar hebben we mee te leven.” Hij merkt wel gevolgen van de jarenlange vertraging. „In de raad zijn voor- en tegenstanders van de school verder uit elkaar komen te staan nu het debat zo lang heeft geduurd. De verhoudingen zijn verhard. Dat is jammer.”
Voor directeur El Haji blijft de gemeentelijke taak om huisvesting van zijn school te faciliteren een zorg. De school deelt tijdelijk een gebouw met de katholieke school, tot de gemeente een permanente plek voor ze heeft gevonden. Dat duurt nog minstens een jaar, maar El Haji heeft volgend jaar al een extra klaslokaal nodig. In een zoektocht naar extra ruimte is hij al een paar maanden in gesprek met de gemeente Westland. Het is hem beloofd, zegt hij, maar telkens verandert de gemeente de manier waarop ze in die ruimte willen voorzien. El Haji is er niet gerust op. „Ik vind ze ontzettend onbetrouwbaar.” Wethouder Anko Goudswaard (Onderwijs) werkt aan een zorgvuldig plan voor huisvesting, zegt hij telefonisch.
Populistisch-rechts
D66-raadslid Benjamin Hofland heeft de discussie ook meegemaakt en is directeur van de katholieke school waar Yunus Emre het gebouw mee deelt. Hij was en is voorstander van de komst van de islamitische school. Hij denkt dat het ook een rol speelt dat drie lokale politieke partijen elkaar aan het beconcurreren zijn. „Ze zijn allemaal populistisch-rechts. Hiermee konden ze aandacht trekken van een groot publiek.” Het was een van de weinige onderwerpen in Westland die landelijke aandacht kregen.
Hofland vindt dat zo’n opstelling het aanzien van Westland schaadt. Hij ziet eenzelfde dynamiek ontstaan in het debat in de Westlandse raad over de spreidingswet. Dat is de wet die de verdeling van asielzoekers over Nederland regelt. Uit die wet volgt óók een opdracht voor Westland. Een meerderheid van de raad heeft al aangegeven geen mogelijkheden te zien om de landelijk vastgestelde wet uit te voeren. „Bepaalde partijen in Westland willen vooral de lusten van migratie, maar geen lasten delen die we hebben als samenleving.”
