Of Jack van Gelder echt niets had gemerkt van een nare sfeer op de redactie? ‘Totáál niet’

Jack van Gelder had er een week goed over nagedacht, zei hij bij HLF8. Maandags is hij vaste tafelgast bij het praatprogramma, maar vorige week had hij verstek laten gaan na een publicatie in de Volkskrant over de onveilige werksfeer bij NOS Studio Sport, waarin ook zijn naam werd genoemd. Hij had een vrouw ‘hoer’ genoemd en een ander uitgenodigd bij hem in bad. „Even pas op de plaats, rust,” zei hij. Hij had tijd nodig gehad om ‘alles te verwerken’.

En?, vroeg presentator Hélène Hendriks. Wat had zijn gedenk opgeleverd? Wat hem betreft, zei hij, was het „klaar, over, uit”. Nee, niet met hém, maar met het onderwerp. Hij had publiekelijk schuld bekend, waar nodig excuses aangeboden, en mocht er uit extern onderzoek meer naar boven komen, dan zou hij het wel merken. Of Jack van Gelder nou echt niets had gemerkt van een nare sfeer op de redactie, vroeg Hendriks door. „Totáál niet”. Hij was als presentator zelden op de redactie, zei hij, en áls hij er was dan bevond hij zich op zijn vaste plek, die ter redactie bekend stond als Jack’s corner.

Ondertussen zat seksuoloog Goedele Liekens, die vaak bij Nederlandse talkshows aan tafel zit, vraag me niet waarom, te popelen om wat te zeggen. Toen zij dan eindelijk het woord kreeg, begreep ik in één klap het nieuwe woord dat ik gisteren had geleerd: himpathy, een samentrekking van ‘him’ en ‘symphatie’. Kate Manne (!), auteur van het boek Man&Macht, en de vaste filosoof van de #metoobeweging, gebruikt het begrip voor het collectieve vergoelijken en vergeven van „toxisch, dominant” wangedrag van mannen jegens vrouwen. Goedele Liekens vond het belachelijk dat Jack van Gelder zich daar aan tafel moest verantwoorden. Als er al vragen werden gesteld over de kwestie, vond zij, dan „alstublieft” niet in „de media”. Lijkt me gek. Dit is een mediakwestie over mediapersonen, waarbij een van die mediapersonen besluit, na een week tv-stilte, weer in de media te verschijnen. Dan mag je toch gewoon iets vragen?

Grensoverschrijdende armbeweging

Toegegeven, gewoon iets vragen kán intimiderend uitpakken. Zo werd ik vorige week bijna het Rijksmuseum uitgezet omdat ik drie keer in de buurt had gestaan van iemand die een schilderij van Vermeer te dicht naderde. Volgens mij kregen de suppoosten bij elke grensoverschrijdende armbeweging een stroomstoot, zo snel kwamen ze me de laatste waarschuwing geven. De derde keer schudde het hoofd beveiliging me de hand om me een paar ‘vraagjes’ te stellen. Kort verhaal nog korter: dat het niet mijn armen waren die de lijn overschreden, vond hij geen argument, en als ik nog langer terug praatte, mocht ik ook direct weg. Niks ten nadele van het hoofd beveiliging, hij deed zijn werk, maar diep in mij radicaliseerde de revolutionair. Stil, om niet te zeggen onmerkbaar voerde ik in gedachten verzet tegen het geweldsmonopolie van de staat en al zijn dienaren.

Dezelfde overrompelings-techniek zag ik de opspoorders in Hunted vips toepassen op burgers die zo aardig waren geweest een BN’er op de vlucht te helpen. Erwin, die de voortvluchtige Studio Sport-presentatoren Sjoerd van Ramshorst en Jeroen Stomphorst een lift gaf en afzette bij het bos, werd door twee mannen in het zwart tamelijk stevig ondervraagd. Ze schudden hem de hand en begonnen met een paar simpele vragen. Bent u die-en-die? Woont u hier? Heeft iemand eenmaal drie keer ja gezegd, zo leert elke verkoper, dan kun je hem daarna de hoek indrijven. Ik was dus al die tijd in de veronderstelling dat ‘helpers’ volgens de spelregels niet mochten liegen. Maar Selmar Smit, operational specialist bij Hunted, tweette dat ‘je mag liegen tot je met je neus het HQ [head quarter] kan aantikken’. Erwin permitteerde zich, als een van de weinige helpers, één leugentje. Het is ‘maar’ tv natuurlijk, toch hoop je dat ‘we’ als het er écht eens om spant ons net wat steviger verzetten.