Een Duitse rechter heeft in juni een Europees arrestatiebevel uitgevaardigd tegen een Oekraïense man die verdacht wordt van betrokkenheid bij de explosies in de Nord Stream-gaspijpleidingen, bijna twee jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek dat de Duitse media ARD, Süddeutsche Zeitung en Die Zeitwoensdag hebben gepubliceerd. Het zou gaan om Vladimir S., een duikleraar uit Oekraïne die in Polen woonde en nu zou zijn ondergedoken.
Een reeks zware onderzeese explosies vernietigde op 27 september 2022 drie van de vier peperdure Nord Stream-leidingen in de Oostzee tussen Rusland en Duitsland. Onderzoek van internationale media suggereerde eerder al dat pro-Oekraïense saboteurs achter de aanslag zouden zitten. Een zeiljacht zou de daders naar de plaats delict hebben gebracht.
Duitsland zou Polen begin juni hebben benaderd met een Europees aanhoudingsbevel tegen Vladimir S. Volgens EU-regels moet Polen de verdachte binnen zestig dagen arresteren. Polen heeft daar volgens de Duitse media niet naar gehandeld. Vladimir S. ontkent tegen Duitse media zijn betrokkenheid bij de aanslag.
Twee andere Oekraïners, die eveneens zouden zijn meegereisd op het zeilschip, worden ook als verdachte gezien. Tegen hen ligt geen Europees arrestatiebevel.
Het Duitse onderzoek is het enige dat nog loopt. De explosies vonden plaats in internationale wateren, in de Zweedse en Deense zogeheten Exclusieve Economische Zone. Begin dit jaar zetten zowel Denemarken als Zweden hun onderzoeken al stop. Er waren geen aanwijzingen voor strafbare feiten in deze landen, maar in Duitsland zijn die er wel.
Lees ook
Columnist Luuk van Middelaar schreef in 2023 over de Nord Stream-explosies: ‘Wie het ook deed, het valt op hoe heikel het is erover te schrijven of te praten’
Just Eat Takeaway en Grubhub, hoe zat dat ook alweer?
In 2021 konden bezorgbedrijven als Just Eat Takeaway (ook wel JET), bekend van Thuisbezorgd.nl, hun geluk niet op: door de pandemie waren de omzetten van bezorgdiensten door het dak gegaan, nadat er miljoenen nieuwe gebruikers bij waren gekomen. Oprichter en topman Jitse Groen zag ook wel iets in Grubhub, een bedrijf uit Chicago dat in 2004 was opgericht en voornamelijk actief was in New York. Groen wilde via Grubhub gaan groeien in de Verenigde Staten, na al groot te zijn geworden in Nederland, het VK en Duitsland. Hij was bereid daarvoor flink wat geld neer te leggen: Groen kocht Grubhub voor ruim 7 miljard dollar.
En drie jaar later dus alweer verkopen. Waarom?
Helaas voor voedselbezorgbedrijven bleek de corona-euforie maar van korte duur. Na de pandemie zakten de verkopen razendsnel in toen mensen weer de restaurants in doken. Al in april 2022 liet JET weten dat het keek naar een verkoop van Grubhub, nadat meerdere beleggers daartoe hadden opgeroepen. Het schreef ook al gauw 3 miljard euro af op de waarde van het bedrijf. Het zou uiteindelijk nog twee jaar duren tot deze week de verkoop slaagde, aan het Amerikaanse Wonder. Dat bedrijf is opgericht door investeerder Marc Lore en maakt eten in eigen keukens om dit vervolgens te bezorgen. Grubhub komt in handen van deze partij voor 650 miljoen euro.
Huh? Dus een verlies op Grubhub van meer dan 6 miljard dollar?
Zeker. Eigenlijk meer zelfs: 150 miljoen van de verkoop is daadwerkelijke cash voor JET, met de overige 500 miljoen worden alleen schulden afgelost. En het wordt nog pijnlijker: vrijdag zei een van de oprichters van Grubhub, Matt Maloney, tegen de Britse krant Financial Times dat hij maar liefst twee keer geprobeerd zou hebben om het bedrijf terug te kopen voor 1 miljard dollar – dus veel meer dan de huidige 650 miljoen. Hij zou daarbij steun hebben gehad van internationale private-equitypartijen. Volgens Maloney hoorde hij de tweede keer terug dat Groen geen interesse had om het bedrijf aan hem te verkopen, waarna het stil bleef. JET ontkent in de FT het nieuws en zegt dat er inderdaad biedingen binnenkwamen van partijen in samenwerking met Maloney, maar dat die zich zelf terugtrokken na boekenonderzoek.
Opmerkelijk allemaal. Hoe hebben beleggers gereageerd op de verkoop?
Die lijken vooral erg blij dat het Groen eindelijk gelukt is van Grubhub af te komen en dat het Amerikaanse avontuur is afgerond. Deze week steeg de koers met maar liefst 27 procent. Ook vrijdag, de dag dat Maloney zijn uitspraken deed, kwamen er nog meerdere procenten bij. Een aandeel JET is nu 14,50 euro waard. Belangrijk is wel om daarbij op te merken dat op het hoogtepunt van de pandemie dit meer dan 100 euro was. Groen leek afgelopen week te hopen dat zijn bedrijf zonder de ballast van Grubhub weer langzamerhand die kant op kan gaan, concurrenten als DoorDash en Uber achterna die hun koersen de afgelopen tijd wél langzaam zagen oplopen. De verkoop „zal onze groei versnellen”, aldus Groen in het begeleidende statement.
De politie heeft een 16-jarige verdachte aangehouden op verdenking van het gooien van een explosief naar een tram maandag op plein ’40-’45 in Amsterdam-West. Dat meldt de politie. Door het explosief vloog de tram, die leeg was, in brand. Niemand raakte gewond.
De jongen wordt er ook van verdacht betrokken te zijn geweest bij een explosie bij een school in Amsterdam-West op dezelfde avond. De verdachte is in hechtenis genomen en wordt verhoord door de politie. Hij kon worden opgepakt aan de hand van camerabeelden en video’s op sociale media. Volgens de politie is hij afkomstig uit Amsterdam.
De politie meldt dat twee andere verdachten zich daarnaast op donderdag en vrijdag hebben aangegeven. Hun foto’s werden eerder geblurd vertoond op politie.nl en in het programma Opsporing Verzocht.
De politie is nog op zoek naar drie andere verdachten en zal vanavond om 20.30 uur beelden publiceren waar de vermoedelijke daders herkenbaar op te zien zijn. „Meer arrestaties zullen volgen”, aldus de politie.
Noodverordening
In Amsterdam gold vanaf vorige week vrijdag tot gisteren een noodverordening. Die maatregel werd genomen vanwege de ongeregeldheden die uitbraken rond de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv. Israëliërs werden in de daaropvolgende nacht op verschillende plekken in de stad aangevallen. Eerder hadden Maccabi-supporters onder meer een taxi vernield en Palestijnse vlaggen vernietigd en anti-islamitische liederen gezongen.
Maandag braken er rellen uit op Plein ’40-’45 in Amsterdam Nieuw-West. De ME werd daarbij ingezet en een groep mensen richtte vernielingen aan en gooide onder meer met zwaar vuurwerk naar auto’s.
De noodverordening verliep gistermiddag 12.00 uur. Wel blijft Amsterdam tot maandag een ‘veiligheidsrisicogebied’, wat betekent dat de politie mensen preventief mag fouilleren.
Liveblog Onrust in Amsterdam
Geen demonstranten meer in hechtenis na verboden pro-Palestijnse demonstratie
De mist van wat zich in de nacht van vorige week donderdag op vrijdag had afgespeeld in Amsterdam was nog niet opgetrokken, of premier Dick Schoof wist het al zeker. Een deel van de mogelijke daders, zei hij tijdens een persconferentie maandagavond, was „een specifieke groep jongeren met een migratieachtergrond”. Om daar direct de conclusie aan te verbinden dat Nederland „een integratieprobleem” heeft.
Het is een stevige uitspraak voor iemand die het „graag bij de feiten houdt”, zoals Schoof tijdens diezelfde persconferentie benadrukte. Want op maandagavond waren de feiten over die nacht vol onlusten en geweldsincidenten nog allerminst duidelijk. Ook nu, ruim een week later, zoekt de politie nog naar daders. Beelden worden geanalyseerd, ooggetuigen gesproken en slachtoffers gehoord.
Wat wel duidelijk is: Israëlische voetbalsupporters zijn opgejaagd en aangevallen. Er is geweld gebruikt dat deels waarschijnlijk antisemitisch gemotiveerd is en een deel van de Joodse gemeenschap voelt zich onveilig in eigen stad. Wat ook duidelijk is: Israëlische voetbalsupporters riepen racistische en provocerende leuzen, trokken Palestijnse vlaggen van privéwoningen en vielen mensen aan. Ook islamitische en (pro-)Palestijnse inwoners van Amsterdam voelen zich onveilig en onbeschermd.
Schoof, die zich in zijn eerdere optredens juist op de vlakte hield, omdat hij als partijloze premier niet te veel meningen wilde verkondigen, besloot de rust niet te bewaren. Hij stookte de boel op in plaats van een poging te doen de maatschappelijke brand te blussen. Hij spreekt over „daders” nog voordat er strafrechtelijk onderzoek heeft plaatsgevonden en rept van „forse ontsporingen”. In zijn woorden klinkt de echo van Geert Wilders, de leider van de grootste partij van Nederland.
Met deze opstelling heeft Dick Schoof zichzelf gediskwalificeerd als verbindend premier, in die rol schiet hij ernstig tekort. Van nationale stokebrand Wilders verwacht niemand anders. Dat maakt zijn pogingen om groepen tegen elkaar op te zetten niet minder kwalijk, maar Wilders’ werkwijze is bekend. Van Schoof hadden mensen mogen verwachten dat hij premier is van alle Nederlanders. Ook van inwoners met een migratieachtergrond.
Deze landelijke kopstukken hadden een voorbeeld mogen nemen aan de Amsterdamse driehoek van burgemeester Femke Halsema, politiechef Peter Holla en hoofdofficier van justitie René de Beukelaer. Nadat zij zich tijdens hun eerste persconferentie op vrijdag, waarin Halsema sprak van „een gitzwarte nacht” vooral concentreerden op het mogelijk antisemitische karakter van het geweld, veranderden zij hun toon.
In het feitenrelaas dat zij maandagavond naar de Amsterdamse gemeenteraad stuurden schreven ze „dat antisemitisme niet met ander racisme kan worden beantwoord: de veiligheid van de ene groep mag niet ten koste gaan van de veiligheid van de andere. Joodse Amsterdammers worden niet veiliger als Marokkaanse en islamitische Amsterdammers onveiliger en onvrijer worden. Integendeel.”
De gevolgen van de onverzoenlijke opstelling van Schoof kunnen ook gevaarlijk zijn. Als alleen grote woorden nog tellen, verandert de landelijke politiek in een megafoon waardoor politici om het hardst hun verontwaardiging roepen. Dat bleek wel in het Tweede Kamerdebat op woensdag. Daar vroegen regeringspartijen om zware maatregelen, waarvan sommige direct aan de rechtsstaat knagen.
Zo wil het kabinet onderzoeken of het Nederlandse paspoort afgenomen kan worden van mensen met een dubbele nationaliteit die zich schuldig maken aan antisemitisme. Dat leidt volgens juristen mogelijk tot een ongelijke behandeling tussen groepen Nederlanders. Ook zou instagramaccount Cestmocro, dat volgens BBB-leider Caroline van der Plas „overloopt van antisemitisme” aangepakt moeten worden. Een maatregel die juristen bestempelen als censuur, die mensenrechten zou inperken.
Wilders kiest al jaren de populistische weg van de minste weerstand. Zijn stijl krijgt steeds meer navolging en nu zelfs van de premier. Het is makkelijker een huis in de fik te steken dan er een te bouwen, spreekt ook uit de crisissfeer vrijdag in het kabinet. Terwijl bouwen is waar Nederland behoefte aan heeft. Er is rust nodig. Om scherp te krijgen wat er is gebeurd, daders te bestraffen en lessen te trekken voor de toekomst. Femke Halsema zei dat zij, de driehoek en het stadsbestuur hun „stinkende best” gaan doen om Amsterdam „te laten helen”. Het land zou ook wat heling kunnen gebruiken.
