Oekraïense drones op Moskou laten de Russen voelen dat hun land in oorlog is

Als Rusland op eigen bodem wordt aangevallen met drones, zwijgt Kyiv. Althans, dat deden vertegenwoordigers van de strijdkrachten en de regering van president Volodymyr Zelensky tot nu toe. Hooguit reageerden zij met een kwinkslag als ergens in Rusland een brandstofdepot in vlammen opging – zoals de vaak gehoorde waarschuwing: ‘wees toch voorzichtig met vuur!’ Direct verantwoordelijkheid opeisen voor aanvallen op Russische militaire bases of belangrijke infrastructuur, zoals de Krimbrug naar het bezette schiereiland, deed Kyiv zelden.

Maar de Oekraïense houding verandert. Dinsdag werd Moskou voor de vierde keer in ruim een week tijd aangevallen met drones. Daarbij werd onder meer een kantoorgebouw geraakt dat afgelopen zondag ook al was beschadigd, in het zakendistrict Moskva-City. Er vielen geen slachtoffers. Na die eerste aanval had president Zelensky de Russen al in het vooruitzicht gesteld dat zij ‘meer oorlog’ op eigen bodem tegemoet kunnen zien. „Langzaam komt de oorlog terug naar het grondgebied van Rusland – naar haar symbolische centra en militaire bases”, zei hij zondagavond in zijn dagelijkse toespraak tot de Oekraïense bevolking. „Dat is een onvermijdelijk, natuurlijk en absoluut eerlijk proces.”

Spervuur van raketten

Zelensky doelde daarmee ongetwijfeld op het al anderhalf jaar durende Russische spervuur van raketten en drones op Oekraïense woonwijken, winkelcentra, scholen, ziekenhuizen en onderdelen van de cruciale infrastructuur van het land. Het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van de VN (OHCHR) maakte dinsdag bekend dat sinds de Russische invasie al 9.369 Oekraïense burgers – letterlijk: ‘ongewapende individuen’ – om het leven zijn gekomen en 16.646 burgers gewond raakten. Het VN-bureau voegt er in een noot aan toe dat de werkelijke cijfers waarschijnlijk „aanzienlijk hoger” liggen.

Met de steeds openlijker Oekraïense verklaringen om doelen in Rusland te treffen belandt de oorlog in een nieuwe fase, naast de aanhoudende, wederzijdse granaatbeschietingen langs de duizend kilometer lange frontlijn. Want terwijl het Kremlin voor elke Oekraïense aanval op Russisch grondgebied wraak zweert op het „terroristische Kyiv-regime”, beloofde Zelensky vorige week al „vergelding” voor de Russische aanvallen op Odesa.

Lees ook: Door wederzijdse vergeldingsacties lijkt de oorlog om Oekraïne langzaam een nieuwe fase in te glijden

Met de steeds openlijker Oekraïense verklaringen om doelen in Rusland te treffen belandt de oorlog in een nieuwe fase

Hoe de Oekraïense bevolking lijdt onder de Russische luchtaanvallen op hun steden, en steeds meer om wraak roepen, bleek uit een animatie die de luchtmacht afgelopen weekend verspreidde. Daarop is een diep bedroefd kind te zien dat in de puinhopen van een getroffen huis een tekening van een gezin vindt, met een Oekraïense vlag op de achtergrond. Hij maakt er een papieren vliegtuigje van, gooit het in de lucht, en ziet het langzaam veranderen in een drone. Aan het einde van de animatie is het papieren vliegtuigje onderdeel van een hele zwerm aan drones die richting Rusland koersen.

Geen slachtoffers

De echte aanvalsdrones richting Moskou hebben nog geen slachtoffers geëist. Gezien de doelwitten en het tijdstip van de aanvallen – kantoorgebouwen die in alle vroegte worden bestookt – lijkt de Oekraïense regering zich ervan bewust dat dodelijke slachtoffers onder de Russische bevolking grote consequenties kunnen hebben voor de steun van de huidige bondgenoten, overwegend landen van de NAVO. De recente aanvallen op Moskou waren onder meer gericht op het ministerie van Defensie en het IQ-Quarter, een kantorencomplex van 42 verdiepingen waarin verschillende departementen zijn gehuisvest, waaronder het ministerie van Digitale Ontwikkeling en de dienst die volgens The New York Times verantwoordelijk is voor het Russische militair-industrieel complex. Dat gebouw ligt zo’n vijf kilometer van het Kremlin.

Maar de aanvallen op de glimmende kantoren in het zakencentrum van Moskou hebben volgens Kyiv een duidelijk doel, zo schreef regeringsadviseur Anton Gerasjtjsenko dinsdagochtend op X, voorheen bekend als Twitter. „De wolkenkrabbers van Moskva-City waren een symbool van Russische economische bloei en succes, en van Ruslands integratie in de wereldeconomie. Na de tweede drone-aanval symboliseren zij het falen van de ‘speciale militaire operatie’ en de leugens van het Kremlin-regime dat de volledige bescherming van de inwoners van Moskou beloofde.”

Oorlogsdoel

De drone-aanvallen op de kantoren van Moskou – die in mei begonnen met een aanval op het Kremlin – hebben wellicht militair minder betekenis dan de raket- en drone-aanvallen op militaire en logistieke doelen in de door Rusland bezette delen van Oekraïne, maar zij dienen wel degelijk een oorlogsdoel, zei de Amerikaanse generaal buiten dienst Ben Hodges maandag tegen The New York Times. Het aanvallen en verstoren van de logistiek en de hoofdkwartieren van het Russische leger „creëert prioriteringsproblemen” voor de Russische legerleiding, aldus Hodges.

Lees ook: Oekraïens ‘hoofdoffensief’ lijkt begonnen: wat zijn de doelen?

Bovendien tonen de aanvallen aan dat Oekraïne vanaf een afstand van meer dan vijfhonderd kilometer de capaciteiten heeft om het hart van de Russische staat te bedreigen. Dat heeft ook een psychologisch effect op de Russische bevolking, meent het Britse ministerie van Defensie. Dat stelde maandag dat de drone-aanvallen op Moskou, in combinatie met uitzonderlijke binnenlandse onderdrukking en de afgebroken Wagner-muiterij aantonen dat de Russische staat zijn bevolking „niet kan afschermen” van de oorlog.

Dat geldt des te meer voor de Russische elite in Moskou, meent de Oekraïense regeringsadviseur Gerasjtsjenko: „Degenen die in de toren van Moskva-City werken vormen de geprivilegieerde klasse van regeringsfunctionarissen en zakenlieden. Zij zagen met hun eigen ogen dat de Russische autoriteiten niet in staat zijn zelfs maar hun eigen sociale groep te beschermen. Er is geen luchtverdediging voor hen, geen luchtalarm, geen schuilkelders.”