In Haïti lijkt een criminele couppoging gaande. Een machtige coalitie van bendes ontketende in Port-au-Prince donderdag een golf van geweld, die als doel zou hebben de omstreden premier Ariel Henry van de macht te verdrijven nu hij zich in het buitenland bevindt. Bendeleden namen onder meer de internationale luchthaven Toussaint-Louverture, de nationale politieacademie en politiebureaus onder vuur, waarbij zeker vier agenten werden gedood. Vluchten werden geschrapt, scholen, universiteiten en winkels sloten en de hoofdstad kwam grotendeels tot stilstand.
Henry kwam donderdag in Kenia aan om te overleggen over een internationale vredesmacht voor zijn land. In 2022 verzocht hij de Keniaanse regering om de Haïtiaanse politie te gaan helpen de orde te herstellen in het land. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gaf in oktober groen licht voor zo’n missie en donderdag werd bekend dat ook de Bahama’s, Bangladesh, Barbados, Benin en Tsjaad personeel zullen leveren. Door de toenemende onveiligheid en politieke instabiliteit is het echter onzeker of en wanneer de internationale macht in het Caraïbische land actief kan worden.
Lees ook
Keniaanse politie moet bendes in Haïti intomen
Het afgelopen jaar is het aantal moorden in het land meer dan verdubbeld en de eerste maanden van 2024 voerden bendes het geweld verder op. Donderdag zei voorman Jimmy Chérizier (alias ‘Barbecue’) van de machtige bendefederatie ‘G9 an fanmi’ dat de jongste aanvallen gericht zijn op het gijzelen van de hoogste politiebaas en enkele ministers. De negen bendes die de voormalig politieman Barbecue aanvoert, zouden zo druk willen zetten op Henry om niet meer terug te keren.
Het is niet duidelijk hoeveel steun de bendeleider geniet onder andere bendes uit de hoofdstad. Haïti-expert Diego Da Rin van de International Crisis Group viel het op dat Barbecue donderdag sprak over de coalitie ‘Viv Ansanm’, die hij vorig jaar vormde met de G-Pep-bende. De twee rivaliserende groepen sloten toen vrede om samen de regering-Henry ten val te brengen, maar hun pact verkruimelde binnen enkele dagen. „Het is onduidelijk hoe geloofwaardig Barbecue momenteel is”, stelde Da Rin tegen persbureau AP. „De rivaliteit tussen de bendes is sterk en bondgenootschappen wisselen constant, waarmee het lastig voor ze is samen voor langere tijd op te trekken.”
Aan de macht na moord
De premier leidt het land sinds de moord op president Moïse in 2021, die gedood werd bij een aanval in zijn ambtswoning uitgevoerd door Colombiaanse huurmoordenaars. Henry, slecht enkele dagen voor die moordaanslag tot premier benoemd, werd aangewezen als vervanger van de dode president. Sindsdien talmt hij met het uitschrijven van nieuwe verkiezingen. Begin februari liep zijn ambtstermijn af, wat de kritiek op hem verder deed aanzwellen.
Henry wordt er door critici van beschuldigd de macht niet meer uit handen te willen geven. Zo klaagde een rechter eerder deze maand 51 verdachten aan voor betrokkenheid bij de moord op Moïse, onder wie diens weduwe. Zij zou samen met Henry’s directe voorganger, ex-premier Joseph, de moord beraamd hebben. Bij die aanklacht werden grote vragen gezet: Henry zou de rechter onder druk hebben gezet zijn politieke tegenstanders te vervolgen.
Voor vertrek naar Kenia, was Henry woensdag in Guyana voor regionaal overleg met andere Caraïbische landen. Daar beloofde hij opnieuw om verkiezingen te zullen organiseren, ergens medio 2025. Henry deed voor 2022 en 2023 ook al die belofte, maar kwam die niet na. VN-secretaris-generaal António Guterres, die deze week in de Caraïben is, riep donderdag op tot „een politieke oplossing” voor Haïti, omdat anders „de problemen nooit opgelost worden”.
