Jongeren tussen 12 en 18 jaar zijn binnenkort veel duurder uit in de trein. Wie nu nog 8,50 euro betaalt voor een retourtje Zwolle-Leeuwarden of Den Haag-Eindhoven, is vanaf 1 juli drie tot vier keer zoveel geld kwijt.
Terwijl de zorgen over vervoers-armoede in de samenleving groeien en overheden allerlei initiatieven nemen om kansarme bevolkingsgroepen (jongeren, senioren, alleenstaande ouders) te helpen met hun vervoer, staakt NS een goedkope mogelijkheid voor tieners om te reizen met de trein.
Nog geen vijf jaar na de introductie verdwijnt volgende week de zogeheten Jongerendagkaart. De kaart – onbeperkt met de trein voor 8,50 euro per dag, buiten de spits – kost het spoorbedrijf simpelweg te veel geld. De Jongerendagkaart is heel populair, zegt een woordvoerder van NS. Het bedrijf geeft geen exacte cijfers. „Eigenlijk is de kaart aan zijn eigen succes ten onder gegaan.”
Nieuwe generatie reizigers
NS biedt jongeren vanaf 1 juli weliswaar een gratis alternatief – een 40 procent-kortingskaart voor de daluren, die normaal 71,40 euro per jaar kost – maar die optie pakt toch vaak veel duurder uit.
Deze wijziging vergroot de ongelijkheid onder jongeren en beperkt hun vrijheid
Voor veel jongeren betekent het afschaffen van de ‘€8,50-kaart’ een forse beperking van hun mobiliteit, schrijft een initiatiefnemer van een petitie op internet. „Deze wijziging vergroot de ongelijkheid onder jongeren en beperkt hun vrijheid, zelfstandigheid en mogelijkheden om familie, vrienden of nieuwe plekken in het land te bezoeken”, stelt de petitie.
Het is geen leuke mededeling voor alle jongeren die met veel plezier gebruik hebben gemaakt van deze kaart, zegt de NS-woordvoerder. „Dat begrijpen wij heel goed. Maar de kaart kost ons nu veel meer dan oorspronkelijk beoogd. En in financieel zware tijden moeten wij kritisch kijken naar alle kosten.”
Hoeveel de Jongerendagkaart NS nu precies kost, wil de woordvoerder niet zeggen. Evenmin wil het bedrijf kwijt wat in 2020 de beoogde kosten waren van de kaart. Destijds vond het bedrijf het niet erg om geld toe te leggen op deze kaart, maar die keuze kan het bedrijf zich niet langer permitteren, aldus de woordvoerder. In 2024 leed NS een operationeel verlies van 141 miljoen euro. Het was het vijfde jaar op rij dat het spoorbedrijf rode cijfers schreef.
Bij de introductie van de Jongerendagkaart op 1 september 2020 stelde NS nog dat het bedrijf „de trein een logische keuze wil maken voor een nieuwe generatie reizigers”. „Jongeren reizen graag zelfstandig. Daarbij gaan ze het liefst een dagje naar de stad of naar familie. De kosten voor een treinkaartje zijn voor hen al snel aan de hoge kant.” Bij de introductie in 2020 kostte een Jongerendagkaart overigens nog 7,50 in plaats van 8,50 euro.
Eenmalige bijdrage
In plaats van de dagkaart biedt NS jongeren van 12 tot en met 17 jaar zoals gezegd nu een kortingskaart. Die geeft 40 procent reductie op het standaard tarief. Waarom de kortingskaart geldt tot en met 17 jaar en niet zoals de Jongerendagkaart tot en met 18 jaar kan de woordvoerder niet zeggen.
Voor relatief korte afstanden is de nieuwe optie goedkoper, benadrukt NS in het persbericht over het afschaffen van de Jongerendagkaart. Een retourtje Groningen-Assen kost met 40 procent korting 8,28 euro, iets goedkoper dan de dagkaart van 8,50. Maar de jongere die tussen Alkmaar en Amsterdam heen en weer reist is volgende week 11,28 euro kwijt in plaats van 8,50 euro.
Het aanbod van de Jongerendagkaart kan niet langer uit, omdat NS financiële problemen heeft. Maar eerder deze maand vond het spoorbedrijf wel budget om zijn medewerkers een salarisverhoging te beloven – en zo nog meer stakingen op het spoor te voorkomen. Betalen jongeren nu de prijs voor de loonsverhoging van machinisten en conducteurs? Zo moet je dat niet zien, zegt de NS-woordvoerder. „Wij moeten zorgen dat wij de treinen op een goede manier blijven rijden. Daarbij moeten we letten op alle kosten. Alles wordt duurder: energie, gebruik van het spoor, aanschaf van nieuwe treinen. En ja, ook de lonen.”
Waarom de kortingskaart geldt tot en met 17 jaar en niet zoals de Jongerendagkaart tot en met 18 jaar kan de woordvoerder niet zeggen
De prijzen uit de genoemde voorbeelden zijn overigens nog exclusief de tariefsverhoging die alle treinreizigers – oud en jong, forens en recreant – vanaf 1 januari boven het hoofd hangt. Reizigersorganisaties houden rekening met 10 tot 12 procent duurdere treinkaartjes.
NS stelt al langer dat het de inflatie van de afgelopen jaren niet volledig heeft mogen doorberekenen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. . Dat ‘inflatiegat’ bedraagt enkele procenten. Vorig jaar schoot het kabinet NS en de reizigers nog te hulp met een eenmalige bijdrage van 120 miljoen euro. Het is de vraag of het demissionaire kabinet opnieuw geld wil vrijmaken om treinreizen (iets) betaalbaarder te houden.
Op de havenspoorweg in Pernis zitten dinsdagmiddag zo’n twaalf demonstranten. Enkelen hebben zich aan de rails vastgeketend zodat goederentreinen niet kunnen rijden. Agenten houden de wacht. De activisten dragen blauwe overalls, de meesten hebben een keffiyeh omgeslagen. Ook elders in de Rotterdamse haven blokkeerde dezelfde actiegroep, Geef Tegengas, die dag het goederenspoor.
Een van de activisten in Pernis, Nora Kimbele (21), vertelt waar de activisten van de vorig jaar opgerichte groep zich op richten: de „neokoloniale” NAVO, verscheping van wapens door „de logistieke sector”. „De boodschap is wat meer intersectioneel”, zegt ze – de acties richten zich op meerdere, overlappende wereldproblemen. „Ik wilde wat verder gaan daarin”, zegt ze op de vraag waarom ze zich aansloot.
Van geketende activisten op het spoor tot lawaaiprotesten in de stad: groepen als Geef Tegengas deinzen niet terug voor confrontatie
De twee spoorwegblokkades maakten afgelopen dinsdag deel uit van een reeks protestacties in Rotterdam – steeds met enkele tientallen tot honderd deelnemers – waarin pro-Palestina-demonstranten en Geef Tegengas hand in hand gingen. Op het Stadhuisplein werd een sit-in gehouden door de ‘Watermelon Crafting Rebels’, die groen-wit-roze watermeloenen haakten. In het centrum van Rotterdam hielden Geef Tegengas en ‘Vakbondsleden Solidair met Palestina’ een „lawaaidemonstratie”. ’s Avonds was er een protestmars en een demonstratie bij Rotterdam Centraal van weer vier ándere pro-Palestijnse actiegroepen.
Hoewel de groepen verschillende namen hebben en deels ook solo opereren – de spoorwegblokkade werd georganiseerd door alléén Geef Tegengas – trekken ze ook samen op. Niet toevallig vielen de acties van Geef Tegengas samen met de NAVO-top in Den Haag, maar in het algeheel richten de groepen zich dinsdag tegen het aanmeren in de Rotterdamse haven van de Izmir, een containerschip van de Deense rederij Maersk. Het schip, dat Rotterdam in mei ook al aandeed en naar verwachting vrijdag terugkomt, vervoert vanuit Israël „vliegtuigonderdelen die gebruikt worden in het internationale F35-programma”, zo schreef de Rotterdamse wethouder Robert Simons begin juni in een raadsbrief.
Instagram
De protesten van Geef Tegengas hebben een ander karakter dan de massale Rode Lijn-marsen die in mei en juni in Den Haag gehouden werden. Bij een eerder protest van de groep tegen Maersk, werd een Israëlische vlag van een vlaggenmast getrokken en verbrand. Maar evenmin is het gelieerd aan de snelweg-blokkerende activisten van Extinction Rebellion (XR), dat zich ook steeds explicieter tegen het genocidale geweld in Gaza en mondiale onrechtvaardigheid richt.
Lees ook
De A12 in Den Haag was het einddoel, maar zo ver kwamen de meeste demonstranten van XR niet
Er zijn ook groepen die verder gaan dan Geef Tegengas. Begin juni gooiden activisten van PAL Action Nederland – weer een andere pro-Palestinagroep – ’s nachts zo’n twintig ruiten in van het Maersk-kantoor in Rotterdam en besmeurden twee Maersk-kantoren met rode verf. Vier mensen werden aangehouden. Geef Tegengas meldde op Instagram dat het „pal achter” de acties van PAL Action staat.
Wat is het doel van deze nieuwe, kleine actiegroepen die zich steeds luider manifesteren en boodschappen hebben die op het oog sterk uiteenlopen? Geef Tegengas, dat pas vorig jaar werd opgericht en in naam over protest tegen gas gaat, neemt meer risico dan grote klimaatbewegingen doen, zegt woordvoerder Isha Vogel (25). „We zien dat het klimaat heel snel verandert. We vinden het raar om daar op een zachte, trage manier op te reageren, als de economie zo snel door beweegt.”
Geef Tegengas is ontstaan uit klimaatactiegroep Fossielvrij NL. Die beweging, opgericht in 2013, roept publieke instellingen op de banden te verbreken met ‘fossiele’ bedrijven zoals Shell en ING. Klimaatactivisten van onder andere Fossielvrij NL organiseerden vorig jaar een protestkamp in Pernis tegen de aanvoer van LNG (vloeibaar aardgas) in de haven, onder de naam Geef Tegengas. Vandaaruit ontstond de actiegroep, om meer druk te zetten en „kapitalistische” bedrijven directer te raken, zegt Vogel.
„We pogen daarmee een systeem ten val te brengen in plaats van te verschuiven”, zegt ze. „Maersk is op dit moment een heel interessant doelwit, omdat het symbool staat voor waar we tegen vechten”. Ze noemt het internationale transportbedrijf een „plek waar kapitalisme, klimaatontwrichting en genocide samenkomen”.
Lees ook
Mag een schip met Israëlisch defensiemateriaal aanmeren in de Rotterdamse haven? Nee, zeggen actievoerders
Spoeddebat
Het was een Amerikaanse Palestinabeweging, zegt ze, die de Rotterdamse actiegroepen er in mei op wees dat het Maersk-schip met vliegtuigdelen naar Rotterdam zou komen. Uiteindelijk verzamelde een bont gezelschap van 61 actiegroepen en raadsleden van PvdA, GroenLinks en BIJ1 zich op woensdag 21 mei voor het stadhuis om het aanmeren van de Izmir in de haven, eerder die dag te veroordelen.
Wethouder Simons zei een dag later in een spoeddebat dat het schip geen militaire lading had, maar moest later toegeven dat dat tóch het geval was. De activisten die zich dinsdag in Rotterdam verzamelden, hopen dat burgemeester Carola Schouten het aanmeren van het schip met Israëlische F35-onderdelen ditmaal wél voorkomt.
Agenten houden een demonstrant aan in Rotterdam tijdens een protestmars tegen de komst van een schip met Israëlische F-35 onderdelen. Foto Rob Engelaar/ANP
Geef Tegengas blokkeerde dinsdag ook de havenspoorweg in Pernis om een bredere boodschap uit te dragen, zegt Nora Kimbele. Op die manier willen de activisten de band benadrukken tussen de logistieke sector en wapenhandel. Kimbele vindt bovendien anti-kapitalisme de rode draad. „Er zijn heel veel dingen die verkeerd gaan, en voor al die dingen kun je apart actie voeren. Maar kapitalisme is wel wat 90 procent van al die problemen veroorzaakt.”
Voor klimaatactivisten speelt de vraag: hoe krijg je het klimaat weer in het hart van het debat?
Geef Tegengas hoopt bedrijven direct te raken „waar het pijn doet, in de portemonnee”, zegt ze. In maart en april lag het goederenvervoer in de haven meermaals stil door de spoorwegblokkades van Geef Tegengas. Door een actie begin april liep het havenbedrijf bijna een half miljoen euro mis, meldde het Nieuwsblad Transport.
Radicalere acties zijn volgens de demonstranten van Geef Tegengas ook een kwestie van specialisatie. „Het kan anderen ook helpen dat er een radicalere flank is.” In andere Europese landen ontstonden al eerder radicale klimaatactiegroepen, zoals Just Stop Oil in het Verenigd Koninkrijk en Letzte Generation in Duitsland. Geef Tegengas kan gezien worden als een Nederlandse tegenhanger, die zich bovendien solidair verklaart met de Nederlandse pro-Palestinabeweging die uit tal van kleine groeperingen bestaat. Activisten uit verschillende groepen kennen elkaar veelal onderling, vertellen verschillende actievoerders dinsdag. Waarom trekken die niet binnen één organisatie met elkaar op?
Boycotten
Niels Mink, die op de Rotterdamse Blaak namens ‘collectief’ Vakbondsleden Solidair met Palestina een lawaaiprotest organiseert, denkt dat pro-Palestina-protest breder aanslaat bij verschillende groepen in de samenleving, (zoals bijvoorbeeld de studentenbeweging). De genocide in Gaza is volgens Mink een tastbaarder probleem dan het klimaat, waardoor de lat om met een nieuwe, kleine groep in actie te komen lager ligt. „Ik werk zelf in de supermarkt. Daar heb je dadels die uit Israël komen: dat is makkelijker te boycotten dan actie voeren tegen Aholds klimaatbeleid.”
De acties van Geef Tegengas zitten de grotere klimaatorganisaties niet in de weg, denkt Chris Julien, XR-activist en filosoof. „Het zijn allebei legitieme routes. Voor klimaatactivisten speelt de vraag: hoe krijg je het klimaat weer in het hart van het debat? Niet iedereen is daarvoor bereid om een kolentrein te stoppen. En in het geval van Maersk hebben hun acties wel geleid tot waarheidsvinding.” Toen na de eerste aanmering eind mei bleek dat het schip van Maersk inderdaad F35-onderdelen verscheept van Israël naar de VS, nam de gemeente Rotterdam een motie aan om de verscheping verder te onderzoeken.
Maersk is op dit moment een heel interessant doelwit, omdat het symbool staat voor waar we tegen vechten
Daarnaast kan XR, dat in de haven ook actievoert maar specifiek voor verduurzaming van de haven zelf, volgens Julien door de aanwezigheid van de „radicalere” Geef Tegengas zich onderscheiden als de redelijkere groep. „Dat heet het radicale flank-effect. Dan gaan mensen die zich niet in de zwaardere methode herkennen, wel op zoek naar hun eigen smaak in de ijssalon.” Dat ziet Julien niet als een positief of negatief fenomeen. „Je ziet het ook op rechts gebeuren. Hoe extremer de flanken zijn, hoe geaccepteerder mildere vormen van actie worden.”
Actievoerders eisen van de Rotterdams burgemeester dat zij een schip met Israëlische F-35 onderdelen niet laat aanmeren. Foto Rob Engelaar/ANP
Mink van Vakbondsleden Solidair met Palestina vindt bovendien dat de radicale acties de Palestina-protesten helpen. „Wij zijn hier om ‘gewoon’ te demonstreren, maar we steunen de mensen die dingen willen vernielen of bezetten wel. Want die escalerende acties dragen ook bij aan het bereiken van onze doelen.” Hij doelt op spoorblokkades van Geef Tegengas en de door Pal Action opgeëiste vernielingen bij het Rotterdamse Maersk-kantoor. „Sommige acties gaan tegen de wet in, niet iedereen wil zo ver gaan. Maar ook dan kunnen wij nu tegen de gemeente zeggen: mensen grijpen naar deze middelen omdat jullie niet handelen, luister naar ons. Dus het werkt wel.”
Lees ook
In beeld: De ‘rode lijn’-manifestatie tegen kabinetsbeleid Israël
Er is een Marjolein Faber-vormig gat gevallen in het asieldebat. Niet alleen omdat de voormalige minister van Asiel en Migratie zelf niet meer in Vak K zit, maar ook omdat de steun van de PVV voor de eigen wetten sinds de val van het kabinet niet meer zeker is. Dat bleek donderdag in de Tweede Kamer, tijdens het debat over de asielwetten van Faber.
PVV-Kamerlid Marina Vondeling zei dat haar partij geen „slap aftreksel” van de wetten gaat steunen. Zonder de PVV hebben de wetten, die nu worden verdedigd door de demissionaire ministers David van Weel (VVD, Justitie en Asiel/Migratie) en Mona Keijzer (BBB, Volkshuisvesting en Asiel/Migratie), geen meerderheid. Sommige partijen in de Kamer willen aanpassingen doorvoeren die de wetten volgens de PVV afzwakken, terwijl de partij van Wilders ze juist verder wil aanscherpen.
Lees ook
Fabers wetten leven voort: dit zijn de vier ingrijpende asielvoorstellen die de Kamer vandaag behandelt
In de wetten wordt onder meer geregeld dat er een tweestatusstelsel komt dat onderscheid maakt tussen oorlogsvluchtelingen en vluchtelingen die persoonlijk gevaar lopen, bijvoorbeeld vanwege hun geaardheid. Die wet bemoeilijkt ook het recht op gezinshereniging, het naar Nederland halen van gezins- of familieleden door vluchtelingen. In de zogeheten ‘asielnoodmaatregelenwet’ wordt de permanente verblijfsvergunning afgeschaft en wordt vaker getoetst of vluchtelingen nog recht hebben op verblijf.
Iedereen die enig gevoel heeft voor uitvoering en uitvoeringsorganisaties snapt dat dit gekkenwerk is
De wetten, nog gemaakt door minister Faber, kregen eerder veel kritiek. Zo gaf de Raad van State ze een zware onvoldoende en zei de adviseur dat het maar de vraag is of de wetgeving tot de komst van minder asielzoekers zou leiden. Ook de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de belangrijkste uitvoeringsorganisatie, was kritisch en vreest meer rechtszaken doordat asielzoekers in beroep gaan.
Meerderheid
Na de val van het kabinet leek er toch een centrumrechtse meerderheid voor de wetten. Het CDA, cruciaal voor de meerderheid in de Eerste Kamer, „wil dat we als Kamer deze wetten over de streep trekken”, zei CDA-leider Henri Bontenbal donderdag in het debat. Maar het CDA wil de wetten ook „repareren”. Bontenbal kwam met een amendement om het tweestatusstelsel een half jaar later in te voeren, waardoor de wetgeving tegelijk met de regels van het EU-migratiepact ingaat.
Dit is ook een nadrukkelijke vraag van de IND, die anders twee keer in korte tijd de werkwijze moet aanpassen. „Iedereen die enig gevoel heeft voor uitvoering en uitvoeringsorganisaties snapt dat dit gekkenwerk is.” Het CDA weegt de kritiek van de IND „zéér zwaar mee”. Oftewel: Bontenbal is vrijwel zeker niet bereid voor de wetten te stemmen, als zijn amendement niet wordt aangenomen.
Boven het debat hingen de verkiezingen van 29 oktober, waar rechtse partijen zich willen profileren op asiel. VVD en BBB kwamen met amendementen om de wetten nog strenger te maken. VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski stelde onder meer voor dat al na één jaar wordt getoetst of een vluchteling kan terugkeren, of dat het hebben van een zorgverzekering een voorwaarde wordt voor gezinshereniging.
Op vragen van andere partijen of dit voor de IND niet onuitvoerbaar was, had Rajkowski geen duidelijk antwoord of verwees ze naar het oordeel van het kabinet. „Als het onuitvoerbaar blijkt dan horen we het wel”, zei Rajkowski, tot ongeloof van alle partijen, die vonden dat zij haar werk als Kamerlid niet serieus neemt.
Onderverhuren
Ook BBB-woordvoerder Claudia van Zanten kwam met een voorstel dat vragen opriep bij andere partijen. De partij wil het „bewust faciliteren van illegaal verblijf” strafbaar maken en verwees daarbij naar het illegaal onderverhuren van woningen. Maar de formulering is nu zo breed dat andere partijen wilde weten of een Nederlander die een lift of taxirit geeft aan een uitgeprocedeerde asielzoeker strafbaar zou zijn. Het leek erop dat Van Zanten daar niet over had nagedacht.
De PVV kwam ook met eigen amendementen die bepalend kunnen zijn voor de vraag of de asielwetten nog een meerderheid halen. Zo eist de partij dat de spreidingswet onmiddellijk wordt ingetrokken. Die wet verdeelt de opvang van asielzoekers gelijkmatiger over het land. Ook wil de PVV illegaliteit strafbaar stellen en asielzoekers vragen een verklaring te ondertekenen waarin staat dat ze de islamitische shariawetgeving niet steunen. Met name dat laatste gaat veel andere partijen te ver.
Wij gaan onze pootjes niet laten hangen naar het CDA, natuurlijk
De asielwetten lijken alleen een meerderheid in de Eerste Kamer te kunnen halen als de PVV uiteindelijk akkoord gaat met het amendement van het CDA om het tweestatusstelsel later in te voeren. Maar Vondeling zei daarover: „Wij gaan onze pootjes niet laten hangen naar het CDA, natuurlijk.”
Vondeling wilde verder nog niet zeggen of de PVV de asielwetten alleen steunt als de eigen amendementen worden aangenomen, maar noemde deze aanpassingen wel „heel belangrijk” voor haar partij. Ze gaf aan dat de PVV-fractie pas volgende week een definitief standpunt inneemt over alle amendementen. En dat betekent dat pas volgende week duidelijk wordt of de asielwetten nog een meerderheid krijgen.
PVV-leider Wilders staat voor een duivels dilemma: als hij de wetten alsnog laat stranden, zal hij de hele campagne horen dat juist de PVV een strenger asielbeleid heeft geblokkeerd. Tenzij hij de inschatting maakt dat hij zijn kiezers overtuigend kan uitleggen dat juist andere partijen de PVV hebben tegengewerkt.
Lees ook
Ineens komt er toch nog schot in behandeling van wet over ‘asielnoodmaatregelen’
Wie sinds 2013 minimaal één keer een hotelkamer boekte via Booking (en op dat moment in Nederland woonde) kan zich sinds donderdag aanmelden voor een collectieve schadevergoeding. De interesse voor het initiatief van de Consumentenbond en Stichting Consumenten Competition Claims lijkt groot; binnen enkele uren was de website tijdelijk overbelast.
Volgens de initiatiefnemers betalen consumenten al jaren te veel voor hotelkamers via Booking en gelieerde ondernemingen als Agoda en Expedia. Deze klacht is niet nieuw voor Booking. Vorig jaar oordeelde het Hof van Justitie van de Europese Unie dat de boekingssite niet mag voorschrijven welke prijzen een hotel hanteert. Ook de Spaanse mededingingsautoriteit CNMC beboette Booking met 413 miljoen euro voor dezelfde overtreding.
Verder zijn „misleidende mededelingen”, waardoor een consument bijvoorbeeld kan denken dat een kamer binnen luttele minuten voor zijn neus wordt weggekaapt, volgens de Consumentenbond en de stichting in strijd met het Europees en Nederlands recht. Als een gesprek met Booking tot niets leidt, willen de initiatiefnemers de claim indienen. Zij schatten de schade in totaal op een miljard euro.
1 Is een eventuele massaclaim kansrijk??
Als het tot een claim komt, zullen de initiatiefnemers waarschijnlijk gebruik maken van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA), die sinds 2020 bestaat. Door deze wet kunnen gedupeerden makkelijker gezamenlijk schade verhalen en hoeven rechters niet meerdere zaken van verschillende belangengroepen over dezelfde kwestie te behandelen.
Inmiddels worden er al minder WAMCA-zaken ingediend
Maar de WAMCA-procedures verlopen moeizaam, merkt hoogleraar privaatrecht Xandra Kramer (Erasmus Universiteit). Zij doet momenteel voor de overheid onderzoek naar de WAMCA. „Vooralsnog volgde er slechts één keer een gerechtelijke uitspraak in een WAMCA-zaak waarin een schadevergoeding werd gevraagd.” Vijfduizend ondernemers claimden via een stichting dat ze te veel betaalden voor energie van Vattenfal, maar kregen ongelijk van de Amsterdamse rechter.
Inmiddels worden er al minder WAMCA-zaken ingediend, stelt Kramer. „In de eerste jaren ging het jaarlijks om circa dertig zaken, in 2024 om vijftien. Dit jaar werden er tot nu toe vijf zaken ingediend.”
Inhoudelijk kunnen er best goede argumenten zijn, maar de procedures van massaclaims hebben nogal wat voeten in de aarde, vertelt Kramer. „Om een zaak aan te spannen moet de eiser eerst gepoogd hebben om tot een schikking te komen. En zelfs als een zaak in behandeling is, moet er nog een keer geprobeerd worden om tot een schikking te komen. Ook de eisen waaraan belangenbehartigers en financierders (die de advocatenkosten betalen) moeten voldoen zijn hoog, zodat niet iedereen zomaar een zaak kan aanspannen. Het beoogde effect van de WAMCA, om de afhandeling van massaclaims te vergemakkelijken – is vooralsnog niet behaald.”
Het positieve aan de WAMCA is volgens Kramer dat zaken van consumenten dankzij massaclaims überhaupt voor de rechter komen. „En mogelijk kan een massaclaim ook een stok achter de deur zijn om bedrijven of de overheid aan te sporen om bepaald beleid aan te passen.”
2 Wie financieren de massaclaim?
Mensen die deelnemen aan de Booking-claim, gaan akkoord met het no cure no pay-principe. Als de rechter de eisers gelijk geeft, moeten deelnemers maximaal 25 procent van de schadevergoeding afstaan aan de financierders.
Op dergelijke praktijken is in Europa en in Nederland kritiek, zegt Kramer, omdat gedupeerde consumenten als verdienmodel gebruikt worden. Maar door gebrek aan andere wijze van financiering is het eigenlijk de enige manier. „Dan is het de vraag: wil je als consument iets of niets. Daarbij loopt een financierder het risico om wel te betalen maar niks te krijgen.”
3 Hoe reageert de hotelbranche op de massaclaim?
Lastig bij een rechtszaak over een Booking-reservering is dat naast consumenten ook hoteleigenaren gedupeerd kunnen zijn door de boekingsorganisatie. Momenteel loopt er een massaclaim van Europese hotels tegen Booking, die ook wordt gesteund door Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Hotels die tussen 2004 en 2024 een overeenkomst hadden met de reisgigant kunnen een schadeclaim indienen voor te veel betaalde commissie over een boeking. „Volgens voorlopige berekeningen gaat het om minstens 30 procent van de betaalde commissie, plus rente”, stelt KHN. De belangenorganisatie zegt het belangrijk te vinden dat er sprake is van transparantie en eerlijke concurrentie in de online boekingsmarkt, maar benadrukt dat eventuele claims of beschuldigingen „goed onderzocht en onderbouwd moeten worden”.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134189585-cdfb74.jpg|https://images.nrc.nl/zQV86fh_pk4Ck3S9GD_DTmuuDyw=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134189585-cdfb74.jpg|https://images.nrc.nl/R86ayPNZkUaLXBoBwteIMAMiyYY=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134189585-cdfb74.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134189600-4dcf51.jpg|https://images.nrc.nl/1DazBupRfpgvEe65A-pm_H9MmuE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134189600-4dcf51.jpg|https://images.nrc.nl/i_q0YqJrJgi_F48ITxcvySMxk4w=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134189600-4dcf51.jpg)
