Ook als het Rijk wél gul is, is het geen vanzelfsprekendheid dat de provincies tevreden zijn. Noord-Holland heeft furieus gereageerd op de bekendmaking van de rijksoverheid dat ze 12 miljoen euro toekent aan de provincie. Het geld moet gebruikt worden om extra snel maatregelen te nemen om de stikstofcrisis te bezweren. De provincie had om bijna 80 miljoen euro gevraagd.
In totaal heeft het Rijk voor snelle maatregelen 1,3 miljard euro gereserveerd, zo maakte het eerder deze maand bekend. Het bedrag is al goedgekeurd door de Tweede Kamer, maar moet nog wel langs de Eerste Kamer. Met name landbouwprovincies Noord-Brabant (222 miljoen euro) en Overijssel (142 miljoen), maar ook Utrecht (284 miljoen) ontvangen veel geld. Vorige zomer hebben de provincies hun plannen en de kosten daarvan ingediend. Die zijn vervolgens in opdracht van het ministerie van Landbouw nagerekend door onderzoekers van de Wageningen University & Research.
Met het geld moeten maatregelen worden genomen die de (stikstofgevoelige) natuur-, water- en luchtkwaliteit ten goede komen. Dit varieert van technische maatregelen in de stallen van boeren tot het houden van minder dieren. Als boeren minder dieren houden verdienen ze ook minder en moeten ze op zoek naar andere manieren om extra geld te verdienen.
Landbouwgedeputeerde van de provincie Noord-Holland Jelle Beemsterboer reageert – in een online gepubliceerde reactie – getergd op het toegekende bedrag: „We hebben 80 miljoen aangevraagd om de Noord-Hollandse natuur te versterken. Maar door kennelijke willekeur van het ministerie houden we 12 miljoen over.” De landbouwgedeputeerde doelt op de technische oplossingen die in het plan van de provincie Noord-Holland stonden die volgens hem door „tijdsdruk” niet zijn beoordeeld door het Rijk. Volgens hem zijn slechts twee van de zeven projecten beoordeeld. „Dit is niet uit te leggen.”
Er is vaker gedoe geweest over de financiering van de provinciale stikstofaanpak. Twee maanden terug lagen de provincie Overijssel en het Rijk in de clinch. Toen dreigde Overijssel zelfs te stoppen met haar aanpak als het Rijk niet snel met geld over de brug zou komen. De provincie had zelf miljoenen uit eigen zak voorgeschoten, maar was dat nu beu – er moest geld komen. In een brief drong de provincie daar op aan. De provincie heeft uiteindelijk haar aanpak niet stopgezet.
Het gekissebis tussen het Rijk en de provincies staat symbool voor de bij vlagen zeer moeizame verstandhouding tussen beide. Toen de provincies afgelopen zomer hun stikstofplannen bekendmaakten – in totaal 58 miljard euro – zei een woordvoerder van minister Christianne van der Wal (VVD, Stikstof en Natuur) dat er in de provinciale aanpakken ook „wensen en cadeautjes” stonden die weinig met stikstof te maken hadden en vooral de leefomgeving ten goede kwamen.
De weinig diplomatieke reactie die de provincie Noord-Holland online publiceerde heeft naast het krappe budget dat is toegekend nog een andere oorzaak: de angst voor oprukkende boeren die voor onrust zorgen in de provincie. Ruim een week geleden stonden er plotseling tweehonderd boeren met trekkers voor het provinciehuis in Haarlem. Die boeren zitten in de knel, zei de landbouwgedeputeerde. Als meer geld uitblijft om boeren te helpen is er een kans dat het verzet in de provincie groeit.
Het ministerie van Landbouw, Voedselkwaliteit en Natuur (LNV) zegt dat het „in de lijn der verwachting” lag dat niet elke provincie evenveel geld zou ontvangen en benadrukt dat de provinciale plannen „onafhankelijk zijn getoetst”.
