Na vier, en vanaf vrijdagmorgen 9.00 uur vijf stakingsochtenden in twee weken tijd bij ProRail, is een oplossing van het cao-conflict tussen de spoorbeheerder en vakbond FNV nog ver weg. Beide partijen bevestigen informeel weliswaar met elkaar te spreken, maar officiële onderhandelingen lopen er niet.
Zo zullen de stakingen van de verkeersleiders die vrijdagochtend het treinverkeer van NS, Arriva en Keolis Blauwnet in de regio’s Zwolle, Groningen en Arnhem plat legden, vermoedelijk niet de laatste acties zijn. Een langere en bredere staking lijkt een logische volgende stap. FNV hintte donderdag al op een landelijke treinstaking of een staking die ook het hoofdkantoor van ProRail in Utrecht treft.
FNV-onderhandelaar Carl Kraijenoord zegt dat de situatie „muurvast” zit. „ProRail heeft zich voorgenomen om deze estafette[staking] uit te zitten, maar wij willen ze aan tafel dwingen met een ruimer mandaat”, aldus Kraijenoord.
In de media heeft FNV punten aangegeven, waarop zij „beweging willen zien”, stelt een woordvoerder van ProRail. „Zo heeft FNV het over het verhogen van de kilometervergoeding en de vergoeding bij betaald ouderschapsverlof. ProRail heeft FNV aangeboden om hier aan de onderhandelingstafel verder over te praten en met klem verzocht om de acties te stoppen. Helaas gaat de FNV hier niet op in.”
In de wachtstand
In oktober bereikten ProRail en de drie onderhandelende vakbonden een akkoord over een cao voor één jaar vanaf 1 juli van dit jaar. CNV en VHS Railprofessionals stemden in, maar de FNV-leden gingen niet akkoord. FNV is verreweg de grootste en de meest invloedrijke bond bij ProRail. De bonden die akkoord zijn, zitten in de wachtstand en moeten, hoewel ze al akkoord zijn, waarschijnlijk weer aan tafel als ProRail en FNV nader tot elkaar zouden komen.
FNV eist gemiddeld 13 procent meer loon, terwijl ProRail een eindbod van 6 tot 8 procent op tafel heeft gelegd. Dat is in oktober weggestemd door de FNV-leden. De vakbond is met zo’n duizend leden veel beter vertegenwoordigd onder het ProRail-personeel dan CNV (ruim 250 leden) en VHS (50 leden). Bij de spoorbeheerder werken circa 5.400 mensen.
Een belangrijk twistpunt tijdens de onderhandelingen is het door FNV vurig gewenste herstel van de koopkracht van ProRail-personeel. Medewerkers zouden gecompenseerd moeten worden voor de hoge inflatie van de afgelopen tijd. Niemand werkt om armer te worden, stelt de bond ook in andere sectoren.
Zoals wel vaker bij cao-conflicten interpreteren beide partijen hierbij de cijfers op een volledig andere manier. ProRail stelt dat het eindbod dat de organisatie heeft gedaan wel degelijk de inflatie van de afgelopen jaren compenseert, zeker voor de medewerkers in lagere loonschalen. Als je zoals FNV iets verder terugkijkt, is dat niet het geval, vindt de bond.
FNV was niet de enige bond die ontevreden was over het bod van ProRail. Ook VHS vond het een „matig” bod, vertelt onderhandelaar Marc de Natris. Zijn achterban stemde met tegenzin voor het eindbod van ProRail, omdat het inzag dat ProRail weinig financiële ruimte heeft. De organisatie stelt al langer dat het budget dat ProRail ontvangt van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onvoldoende is voor al het noodzakelijke onderhoud van het spoor in de komende jaren.
De onvrede zit hem voor De Natris in de nivellering, die het loongebouw scheef trekt, zo legt hij uit. „Er gaat wederom flink meer geld naar de lagere loonschalen. Dat maakt het bijvoorbeeld veel minder aantrekkelijk om als verkeersleider nog naar een hogere schaal door te stromen.” Dat komt door toelages, zoals een onregelmatigheidstoeslag die verkeersleiders ontvangen, en die managementfuncties met een schaal hoger niet krijgen.
Wat zijn mogelijke wegen uit deze impasse? Een optie zou zijn dat het ministerie ProRail toch meer geld geeft, waardoor het meer ruimte zou krijgen om te onderhandelen. Minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat, PVV) stelde vorige week echter dat onderhandelingen over een cao een kwestie tussen werkgevers en werknemers zijn. Madlener vindt dat ProRail „een mooi, marktconform eindbod heeft gedaan”.
Vrijdag spreekt FNV-onderhandelaar Kraijenoord met zijn kaderleden om zich op volgende acties te beraden.
De reiziger is daarbij vermoedelijk weer de klos. De op handen zijnde volgende acties zullen 48 uur van tevoren aangekondigd moeten worden. Dus als er de komende weken meer acties volgen, weten de reizigers dat in ieder geval ruim op tijd.
