Het aantal Palestijnen dat in Gaza is gedood sinds de 7 oktober 2023 is boven 45.000 gestegen. Dat meldt het ministerie van Gezondheid in Gaza maandag. Dit is ongeveer 2 procent van de gehele bevolking in Gaza, die voor de oorlog ongeveer 2,3 miljoen mensen telde. Ook zijn er meer dan 100.000 mensen gewond geraakt sinds meer dan een jaar oorlog, aldus het ministerie.
In de nacht van zondag op maandag doodden Israëlische aanvallen ten minste tien Palestijnen in Gaza-Stad. Daarbij kwam een familie van vier om het leven, onder wie twee kinderen. Dat meldt persbureau AP op basis van Palestijnse medici. Ook raakten Israëlische raketten zondag een school in de zuidelijke stad Khan Younis, waarbij ten minste dertien mensen werden gedood. Volgens het Israëlische leger zaten Hamas-leden in de school. In de afgelopen 24 uur kwamen zeker 52 doden aan in Gazaanse ziekenhuizen, volgens Palestijnse gezondheidsfunctionarissen.
Volgens Al Jazeera vonden maandagochtend aanvallen plaats in het vluchtelingkamp in Nuseirat, in het midden van de Gazastrook. Ook in Beit Lahiya, in het noorden van Gaza, zijn tenminste vijf mensen gedood door recente aanvallen.
„Terwijl de aanvallen zich concentreren in het noorden, worden ook families gedood in centrale en zuidelijke delen van Gaza”, zegt een woordvoerder van UNICEF tegen Al Jazeera. „Daarnaast zijn er minstens 14.500 kinderen gedood. Er zijn nog tienduizenden anderen gewond geraakt en minstens een kwart van hen heeft waarschijnlijke een uitgebreide revalidatie nodig, ze lopen het risico om levenslang gehandicapt te blijven.” UNICEF-personeel is gestationeerd in Gaza om humanitaire hulp te bieden.
Palestijnen bidden naast de lichamen van hun familieleden. Foto: Haitham Imad/EPA
Opstopping op de ringweg. Stapje voor stapje schuifelen honderden mensen door de krappe doorgang langs het muziekpodium op ringweg A10 van Amsterdam. „Dit is een beetje suf”, zegt een tiener op gympen in een wit T-shirt: „Als mensen straks dronken zijn is dit supergevaarlijk.”
Het 750-jarig jubileum van Amsterdam wordt op deze zaterdag op de ringweg rond de stad gevierd met een groot festival naast verschillende afritten. Er is genoeg plek, en wat is er nou een mooier symbool voor verbinding dan een ringweg, aldus de gemeente. Er wordt van tien uur ’s ochtends tot elf uur ’s avonds onder meer gesport, getrouwd, gegeten, gedanst en gedronken. Maar is dat verantwoord op een dag dat de temperaturen oplopen tot boven de dertig graden?
Het feest komt traag op gang. Even na tienen leggen werkmannen en -vrouwen in gele en oranje hesjea de laatst hand aan de opbouw van het terrein. Kabels worden gelegd, toiletten geïnspecteerd, mannen op fietsen en in karretjes crossen driftig de oprit op en af. .
Beetje slenteren, beetje snaaien
Het is bijna alsof je op een markt of een brasserie bent met te warm weer: beetje slenteren, beetje keuvelen, ergens wat snaaien en klagen over de hitte. „Heet, hè? Ben blij als ik zo weer naar huis kan.” Veel gezinnetjes met jonge kinderen, tieners, twintigers, dertigers.
Een paar minuten voor tien loopt Wesley (27) strak in pak met vlinderstrik en daaronder leren kisten samen met zijn partner Regina (28) de ringweg op. In een autootje wordt het duo naar een geïmproviseerd altaar gebracht: witte uitklapstoeltjes, kunstbloemenpakketten. Aan de rechterkant doemen de Zuidas-kantoren op, het zakelijke hart van Amsterdam.
Regina is een „klassieke bruid” zegt burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, die de twee trouwt. Wesley is een „unieke” jongen. Samen zijn ze een avontuurlijk stel, volgens Halsema. Toen Regina’s vader haar jaren geleden vertelde over de autoloze zondag van de jaren zeventig, zei zijn dochter dat zij weleens op de snelweg zou willen rolschaatsen. „En nu ga je er trouwen”, zegt de burgemeester. „Hé, dat is Halsema”, zegt een man die langs het podium loopt. Als ze het ja-woord hebben gegeven klinkt er applaus. Gefluit. Gejoel. Metro vijftig dendert langs en toetert.
Dat bos is echt zo’n GroenLinks idee
Halsema is niet bang dat het ringwegfeest op chaos of een fiasco uitloopt door de hoge temperaturen. Meteorologen waarschuwde de afgelopen dagen dat de temperaturen op het asfalt door de hitte op zouden lopen tot veertig graden. Tegen cameraploegen en journalist vertelt Halsema telkens hetzelfde verhaal: er zijn veel voorzorgsmaatregelen genomen. De hardloopwedstrijd is ingekort van 7,5 kilometer naar krap vier. „Twee mensen hebben vanwege lichte warmteklachten kort de EHBO-post bezocht”, schrijft de gemeente Amsterdam in een persbericht. „Zij zijn weer in orde’’.
De muziek staat „zachter’’, zegt Halsema – wat precies het effect is van die laatste maatregel, legt ze niet uit. Ook werd besloten om dertigduizend kaarten die nog over waren, niet te vergeven. In totaal zijn er ruim 250.000 kaarten weggegeven. Bovendien is er opgeschaald qua medisch personeel, zegt de burgemeester: „Er zijn extra EHBO’ers aanwezig”. Hoeveel? Dat weet ik niet, zegt ze, en kijkt naar haar woordvoerder. „Ik weet het ook niet.”
„Dat bos is echt zo’n GroenLinks idee”, zegt Laurens Middendorp. Hij wijst naar de 750 bomen die in grote potten pontificaal op de snelweg staan. Ze bieden enig verkoeling aan de bezoekers. Idee achter het ‘bos’ is dat de bomen na het festival elders in Amsterdam gepland worden en de stad daarna groener wordt.
Koningsdagvibes
Tevreden observeert Evert Sodoc (63) vanuit de schaduw de mensenmassa die langzaam voorbij trekt. Sodoc heeft tien jaar in de festivalwereld gewerkt – „opbouw en productie”. Hij ziet: veel beveiliging, veel toiletten en een makkelijk publiek: veel gezinnetjes met jonge kinderen. „Veel mensen waren vooraf sceptisch dat het fout zou gaan”, zegt hij. „De sfeer is heel vriendelijk.”
Maar die sfeer kan later, als er meer alcohol in het spel is, ook zomaar omslaan, zegt Wouter Schmitz (55). Met zijn vrouw, Ingeborg (49) en zoon Ewout (18) zit hij naast het muziekpodum. „Dan krijg je van die Koningsdagvibes. Ingeborg Schmitz: „Ik ben toch bang dat mensen gaan omvallen.” Ewout: „Er zijn genoeg mensen die komen ook om te zuipen.”
Een paar uur later wordt op het westelijke gedeelte van de ringweg een dronken man weggetrokken door twee beveiligingsmannen. Zijn vriendin slaat hem in het gezicht. „Dat was het enige incident tot nu toe”, zegt de beveiliger: „Als ze drinken met deze warmte, kan het fout gaan.”
Is de Paris Airshow dé plek voor inspirerende demonstraties, lucratieve deals en kruisbestuiving tussen knappe koppen en slimme start-ups uit de lucht- en ruimtevaartsector uit alle hoeken van de wereld? Of is het een verachtelijke ‘genocidesalon’? De meningen over de Internationale Luchtvaartshow van Parijs, die deze week plaatsvindt in voorstad Le Bourget, lopen zacht gezegd uiteen.
Op het eerste gezicht is hij vooral het eerste. De tweejaarlijkse beurs vindt plaats op een terrein van zeventig hectare met 2.500 stands uit 48 landen: het Europese ruimtevaartconcern ESA is er, evenals vliegtuigbouwers Boeing en Airbus, het Franse leger en wapenfabrikanten als Thales. Zij stellen hun vliegtuigen, helikopters, drones, raketten, maanwagentjes en radars ten toon. Er lopen militairen rond, diplomaten, recruiters en sinds vrijdag ook talloze scholieren, vliegtuigfans en andere burgers. Af en toe schiet over de mensenmassa een gevechtsvliegtuig of zweeft een parachutist voorbij.
President Emmanuel Macron bezocht vrijdag le Salon du Bourget, zoals de beurs in de volksmond heet. Na aankomst met een militair transportvliegtuig roemde hij de beurs als de „belangrijkste ontmoetingsplaats” voor de wereldwijde luchtvaartindustrie. De president voelde „grote trots” en sprak van een „immens succes” omdat dit jaar meer dan driehonderdduizend mensen op de beurs afkwamen: een record en het gevolg van de groei van luchtvaart-, ruimtevaart- en defensiesectoren en de toegenomen geopolitieke instabiliteit. Ook de organisatie zelf schuwt grote woorden niet: zij spreekt van een plek „waar innovatie een vlucht neemt, dromen werkelijkheid worden en de toekomst vorm krijgt”.
Kritiek van Amnesty
Het staat in schril contrast tot de term die Amnesty International gebruikt: de mensenrechtenorganisatie heeft de beurs omgedoopt tot ‘genocidesalon’. Dit omdat Israëlische bedrijven uitgenodigd waren die wapens verkopen die mogelijk bij de verwoesting van Gaza worden gebruikt. Amnesty heeft om zijn kritiek kracht bij te zetten een nepversie van de site van luchtvaartbeurs gemaakt waarop „de achterkant van het decor” wordt getoond. Daar word je geconfronteerd met cijfers over het bloedbad in Gaza: ruim 54.000 doden, onder wie meer dan 15.000 kinderen. In een fictieve boetiek worden producten aangeboden als een pop met „een paar bloedsporen die weg te poetsen zijn”.
Van deze kritiek is op de beurs vrijdag weinig te merken: bezoekers vergapen zich aan voorbijvliegende drones en stappen met een grote glimlach in de cockpitstoel van een gevechtsvliegtuig. Sommigen hebben campingstoelen meegenomen om de hele dag naar de lucht te kunnen turen.
Het enige signaal dat de Israëlische aanwezigheid tot ongemak leidt, is te vinden in de hal waar de Israëlische bedrijven zijn opgesteld – pal naast bondgenoot Amerika. Waar het elders krioelt van de mensen, is het hier op een paar bewapende politieagenten na rustig. De stands zijn van het publiek afgeschermd met grote doeken.
De doeken zijn op de eerste dag van de beurs opgehangen om de Israëlische stands aan het zicht te onttrekken: de regering besloot op het laatste moment dat bij de stands in Le Bourget geen aanvalswapens getoond mochten worden. Dat wilden sommige Israëlische defensiebedrijven wel en toen ze weigerden de wapens te verwijderen, werden hun stands gesloten. Ook die van het Israëlische ministerie van Defensie is dicht. Als je tussen de doeken doorkijkt, zie je nog een aantal raketten staan.
Tegenstanders van de sluiting van de Israëlische stands hebben een protesttekst geschreven op de afscheiding. Foto Mathieu Rabechault/AFP
Met de sluiting kwam de regering Amnesty en lokale linkse politici tegemoet die wilden dat alle Israëlische wapenproducenten werden geweerd in Le Bourget. De socialistische voorzitter van het departement Stéphane Troussel heeft uit protest zelfs geweigerd president Emmanuel Macron voorafgaand aan zijn bezoek te ontvangen, zoals de traditie is, omdat „je niet aan de ene kant kunt doen alsof je voor mensenrechten bent, en aan de andere kant de rode lopen uitrollen voor een staat die wordt onderzocht voor genocidale risico’s”.
Maar de sluiting van de stands is voor hen niet genoeg. De critici grijpen de beurs aan om bredere kritiek te uiten op Israël én op het Israël-beleid van Frankrijk. Hoewel Macron zich steeds fermer uitspreekt tegen het verwoestende oorlogsbeleid van premier Benjamin Netanyahu, blijft Frankrijk volgens onderzoek van ngo’s militair materieel verkopen aan het land. De Franse regering zegt dat er alleen spullen aan Israël worden verkocht die gebruikt kunnen worden voor defensieve doeleinden, maar uit transactieoverzichten blijkt dat ook wapens verkocht worden.
Grote glimlach
Macron wilde vrijdag niet te veel aandacht aan de kwestie besteden. Vooraf gaan bronnen in het Élysée vragen over de ophef rondom de Israëlische aanwezigheid uit de weg. In gesprek met journalisten roept Macron Netanyahu, zoals vaker, kort op tot een staakt-het-vuren en de hervatting van humanitaire hulp, maar dieper gaat hij niet in op de kwestie. En ook andere lastige vragen, zoals over de beschietingen tussen Israël en Iran, krijgen slechts een kort antwoord. De boodschap lijkt: de president is in Le Bourget om Frankrijk en de Franse bedrijven in het zonnetje te zetten, niet om geopolitiek te bedrijven.
Lees ook
Europa blafte even naar Israël, maar is weer terug bij af
Bezoekers lijken dat prima te vinden. Bij de gesloten Israëlische stands komt af en toe een nieuwsgierige bezoeker kijken die van de sluiting heeft gehoord, wat leidt tot verschillende reacties. Een Spanjaard laat met een grote glimlach via FaceTime aan een naaste zien dat de wapenfabrikanten aan het zicht onttrokken zijn. Een groepje Franse twintigers constateert dat „om evidente redenen” de Israëlische wapenfabrikanten geen plek verdienen. Een Franse man van middelbare leeftijd roept echter een leeftijdgenoot met een keppeltje toe dat de sluiting „een schande” is. „Een teken van totale onderwerping”, roept hij door de ruimte. Andere bezoekers kijken even op en vervolgen dan rustig hun weg.
Afgelopen week ploeterde de Tweede Kamer zich door stapels agendapunten heen om antwoord te geven op de vraag: welke stukken zijn controversieel en welke niet? Dat lijkt misschien vooral procedureel gedoe, maar de beslissing is zwaar politiek.
In deze Haagse Zaken hoor je van Rosa Uijtewaal en Christiaan Pelgrim wat controversieel verklaren inhoudt, wat zich deze week in al die commissiezalen afspeelde en wat dat zegt over politieke verhoudingen en het kabinet-Schoof in demissionaire staat.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].