Nieuwe Europese plannen moeten het boerenbedrijf ‘weer aantrekkelijk’ maken

De Europese Unie wil de toekomst van de landbouw veiligstellen en richt zich daarbij op jongeren en kleine bedrijven. Ook wil Brussel een ‘gelijker speelveld’ creëren, onder meer door regels te versimpelen. De grote vraag blijft voorlopig nog wel hoeveel geld de landbouwplannen mogen kosten.

De nieuwe landbouwstrategie is een „sterke reactie op de roep om hulp” die de afgelopen jaren overal in Europa doorklonk, zei Raffaele Fitto, vicevoorzitter van de Europese Commissie, woensdag tijdens de presentatie van de nieuwe landbouwvisie in Brussel. Hij verwees daarmee naar de recente boerenprotesten. „Een krachtige landbouwsector staat niet op zichzelf. Die gaat hand in hand met de ontwikkeling van plattelandsgebieden, met voldoende essentiële diensten en investeringen in digitalisering en de infrastructuur.”

Vergrijzing

De zorgen over een toekomstbestendige landbouwsector zijn groot in Brussel. Hoewel de agrarische sector werk biedt aan zo’n 30 miljoen mensen, is minder dan 12 procent van de Europese boeren jonger dan veertig jaar. „Het Europese gemiddelde ligt boven de 57 jaar”, aldus de Luxemburgse christendemocraat Christophe Hansen, Eurocommissaris Landbouw en Voeding. Hij noemt het verjongen van de sector een „enorme uitdaging”. „We moeten het werken in de landbouw aantrekkelijker maken voor nieuwe generaties, zeker gezien de huidige geopolitieke en klimaat-onzekerheden.”

We moeten het werken in de landbouw aantrekkelijker maken voor nieuwe generaties

Christophe Hansen
Eurocommissaris Landbouw en Voeding

Dit laatste staat op gespannen politieke voet met het Mercosur-handelsakkoord. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen tekende in december dit verdrag voor vrijhandel tussen de EU en Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay. Maar agrariërs, vooral in Frankrijk en Polen, zijn nu bang te worden weggeconcurreerd door Zuid-Amerikaanse boeren.

‘Derisk’

Om de Europese boeren hiertegen te beschermen, tuigt de Commissie in 2025 een Unity Safety Net op voor de agrarische sector. Ook wil de Commissie samenwerken met de Europese investeringsbank (EIB) om exportkredieten te kunnen verstrekken waarbij de boeren niet hoeven op te draaien voor de exportrisico’s. In het licht van het Mercosurverdrag moeten onder meer Europese wijn en melkproducten beter worden beschermd, vertelt Hansen.

LTO Nederland is „positief over de nieuwe weg die wordt ingeslagen”

‘Derisk’ is het codewoord van de Commissie, waarbij exportmarkten buiten de VS moeten worden aangeboord. Ook wil Brussel stapsgewijs af van de landbouwsubsidies op basis van aantal hectaren, om zo ook fondsen beschikbaar te maken voor kleinere boerenbedrijven. Op duurzaamheidsvlak wil Europa werken met ‘stimuleringsmaatregelen’ die goed ondernemerschap op dit vlak moeten belonen. Eind 2025 moet de evaluatie van de nitraatrichtlijn, in het kader van mestwetgeving, worden afgerond.

LTO Nederland, de ondernemersorganisatie voor Nederlandse boeren en tuinders, is „positief over de nieuwe weg die wordt ingeslagen”. Maar, stelt LTO-voorzitter Ger Koopmans, „de voorstellen zijn nog weinig concreet, er hangt dus veel van de uitwerking af”.

Bert-Jan Ruissen, Europarlementariër namens de SGP en lid van de landbouwcommissie in het Europees Parlement, is „blij” dat de Commissie inzet op minder regeldruk en een „competitievere unie”. „Er moet weer ruimte komen voor ondernemerschap. Het is hard nodig dat er weer toekomstperspectief komt voor boeren en tuinders.”

Onzekerheid

Gerben-Jan Gerbrandy, Europarlementariër voor D66, is kritischer. „De EU produceert ongelofelijk veel voedsel, meer dan we ooit kunnen consumeren. Toch zijn we afhankelijk van andere werelddelen, omdat we bakken en bakken veevoer importeren voor een over-intensieve veeteelt. Gezien de huidige geopolitieke ontwikkelingen is dit een risico dat afgebouwd moet worden. Dat betekent heel simpel: minder intensieve veeteelt. De Commissie onderschrijft dit risico in haar analyse, maar de Commissaris voor landbouw zegt om politieke redenen iets anders. Die dubbele boodschap is niet wat boeren nodig hebben om te weten hoe hun toekomst eruitziet.”

De Commissie zal later dit jaar de vereenvoudiging van de wetgeving presenteren. Over het hele gemeenschappelijk landbouwbeleid, dat momenteel ruim een derde van het EU-budget beslaat, blijft voorlopig onzekerheid bestaan. Bekend is dat Commissievoorzitter Von der Leyen het budget wil gebruiken om het industriële concurrentievermogen van Europa te herstellen.