Niet chaos, maar rust en euforie in Parijs tijdens de Spelen. Hoe lang houdt het stand?

Jadwiga Stasiak („twee keer 35 jaar”) draait geconcentreerd een schroefje van haar ezel strakker op de zonovergoten Place du Tertre in de Parijse kunstenaarswijk Montmartre. Ze heeft geen model op de kruk voor zich zitten om te schilderen, net zomin als tal van haar collega-schilders die zich als altijd op het plein verzamelen om bezoekers van portretten te voorzien. „Ik zal me schamen als ik straks mijn belastingaangifte moet doen”, zegt Stasiak vanonder haar witte hoed – zo veel minder portretten maakt ze dit jaar dan in een gebruikelijke zomer. „Economisch gezien is het schip aan het zinken.”

Toch is Stasiak vrolijk, haar groene ogen stralen. „Ik heb minder klanten, maar ik ben omringd door sympathieke mensen. De mensen om me heen zijn gelukkig. Ze communiceren op een fijne manier en hebben lol.” De kunstenares doelt niet alleen op de toeristen, maar ook op Parijzenaren zelf. „Zelfs de politie is ontspannen en glimlacht. Er zijn even geen conflicten. Mijn buren die de stad zijn ontvlucht voor de Olympische Spelen hebben spijt.”

Stasiak is niet de enige met deze ervaring: het lijkt wel alsof er sinds het begin van de Spelen een sluier van euforie over de Franse hoofdstad is neergedaald. Inwoners en bezoekers zijn vriendelijk en ontspannen. Parijse obers – berucht om hun hautaine houding – lijken geduldiger. In het verkeer wordt minder gescholden. Op terrassen en op straat maken onbekenden meer praatjes met elkaar.

Ook op de wedstrijdlocaties is men ontspannen. Op de kade van de Seine waar een triatlonwedstrijd plaatsvindt, zegt de 45-jarige technicus Yvan Goutelle uit het zuidelijke Saint-Étienne dat er een „geweldige sfeer” heerst. „Mensen tonen zich solidair. Er is een gevoel van samenzijn, ook al steunt iedereen een ander land.” Om hem heen hebben zich duizenden juichende fans met vlaggen uit alle hoeken van de wereld verzameld. Ook de met een Franse vlag omhangen Isabelle Huet (50) uit Parijs noemt de sfeer „gemoedelijk”: „We voelen ons veilig, ik heb de indruk dat iedereen lacht.”

Weinig problemen, veel medailles

Hoe is dit collectieve goede humeur in Parijs uit te leggen? Het lekkere weer speelt een rol, natuurlijk. Het feit dat veel mensen vakantie hebben. Ook helpt het dat de Spelen tot dusver redelijk soepel verlopen. Er waren wat drempels, zoals de treinsabotage en de problemen met de waterkwaliteit van de Seine, en soms klinken er klachten over zaken als lange wachtrijen bij eetstands en de vele plastic flesjes die worden gebruikt. Maar van grote tegenslagen is geen sprake.

Ook de Franse grandeur, die in de schijnwerpers wordt gezet doordat de wedstrijden in de mooiste delen van Parijs plaatsvinden, is een opsteker voor de chauvinistische Fransen. Op sociale media delen zij massaal de spectaculaire beelden van wielrenners in Montmartre, BMX’ers op de Place de la Concorde en schermers in het Grand Palais – soms met een stekelige opmerking erbij naar de organisatoren van de Spelen van 2028 in Los Angeles („hun beste monument is de Walmart”).

En uiteraard speelt het succes van de Franse sporters in de eerste week een rol. Frankrijk juichte massaal voor judoka Teddy Riner en zwemmer Léon Marchand en alles bij elkaar zijn er inmiddels 48 medailles (waarvan dertien goud) binnen. Alleen China (53) en de Verenigde Staten (79) hebben dinsdagmiddag meer eremetaal.

Maar er is meer aan de hand: de breed gedeelde zorgen over wat de komst van de miljoenen olympische bezoekers met het compacte Parijs zou doen op het gebied van drukte, veiligheid en prijzen zijn niet bewaarheid. Afgelopen maanden voorspelden Franse media grote drukte in onder meer het openbaar vervoer, en bedrijven raadden Parijzenaren aan om zo veel mogelijk thuis te werken. Het leidde ertoe dat bijna de helft van de inwoners van Parijs en omstreken wilde vertrekken tijdens het evenement. (Waarbij moet worden opgemerkt dat veel Parijzenaren hun stad in augustus überhaupt vaak inruilen voor het platteland.)

Door het vertrek van deze Parijzenaren en het wegblijven van ‘normale’ toeristen is het in grote delen van Parijs opvallend rustig; ook op de Place du Tertre ziet het er niet zo zwart van de mensen als normaal in augustus. In het centrum blijven hele metrostellen leeg – zelfs na wedstrijden valt de drukte mee. En er sjezen beduidend minder auto’s en fietsers door de stad. In de hele regio Île-de-France zijn er onder de streep wel meer toeristen aanwezig: 20 procent meer dan in 2023, volgens het marketingbureau Choose Paris Region. Maar omdat zij verdeeld zijn over de olympische locaties, overheerst hun aanwezigheid niet.

En hoewel de prijzen voor de tickets en eten en drinken in de stadions hoog zijn – een hotdog in het Stade de France kost 9,50 euro – en de metrokaartjes twee keer zo duur zijn als normaal, zijn ook de prijsverhogingen minder erg dan gevreesd. De berichten over verwachte torenhoge prijzen voor hotels en Airbnb’s aan het begin van het jaar leidden ertoe dat er drie keer zo veel hotelkamers en appartementen beschikbaar zijn gesteld als in een normale zomer, waardoor de gemiddelde prijs uiteindelijk zakte. Uit een steekproef van de krant Le Figaro blijkt dat toeristische restaurants en cafés evenmin massaal hun prijzen hebben verhoogd – enkele cafés direct naast olympische sites uitgezonderd.

Dat onze president de weg kwijt is en zijn volk minacht, zijn we heus niet vergeten

Voor bezoekers en Parijzenaren maakt het de stad een stuk meer ontspannen. Zo zegt de Britse toerist Jenny Lee (56) dat „dit misschien wel het beste moment is om Parijs te bezoeken: er zijn overal vrijwilligers en iedereen is bereid je te helpen”. Dat is geen gegeven in de Franse hoofdstad, weet ze uit eerdere ervaringen. Maar er zijn natuurlijk ook slachtoffers: zo is Disneyland Paris praktisch leeg en klagen sommige restauranteigenaren en taxichauffeurs dat er te weinig werk voor hen is.

En ook kunstenares Stasiak moet dus inkomen inleveren. „Tant pis”, zegt ze schouderophalend – jammer dan. „We gaan later wel wat harder werken en voor nu focussen op het positieve: dit evenement verenigt mensen. En de sporters laten zien dat de mens meer is dan kleinzerigheid, agressiviteit en lelijkheid.”

Politieke crisis

Dat kan Frankrijk wel gebruiken na de turbulente afgelopen maanden. Jarenlang opgebouwde maatschappelijke spanningen, inflatie, toenemende ongelijkheid en de tanende populariteit van president Emmanuel Macron leidden begin juni tot de winst van radicaal-rechts bij de Europese verkiezingen. De daarna plots door Macron uitgeschreven parlementsverkiezingen zorgden voor nog meer onrust en een politieke deadlock: de regering is al weken demisionnair – ongekend in Frankrijk – en in elk geval tot het einde van de Spelen zullen er geen nieuwe premier en regering worden aangesteld.

Maar ook die onduidelijkheid en verdeeldheid, nog zichtbaar in boze politieke graffiti en inmiddels vergeelde actieposters, lijkt men even te willen vergeten. „Ik had het niet verwacht, maar de Spelen brengen ons weer wat samen”, zegt technicus Goutell. „We steunen allemaal dezelfde sporters en het doet me goed om de Fransen weer eens solidair met elkaar te zien”, voegt zijn zestienjarige dochter Anna toe. Zelfs de kritiek op Macron klinkt zachter dan normaal – hoewel hem wel wordt verweten dat hij probeert te profiteren van de successen van Franse sporters door met hen op de foto te gaan.

De vraag is hoe lang het optimisme zal duren. Goutell trekt een vergelijking met de Franse winst op het WK voetbal in 1998: „Ook toen was heel Frankrijk een tijdlang euforisch en waren we verenigd achter black-blanc-beur”, zegt hij, verwijzend naar de slogan – vrij vertaald: zwart-wit-Arabisch – waarmee destijds de diversiteit van de Franse ploeg gevierd werd. „Maar na een paar maanden verdween dat beetje bij beetje weer.”

Filmregisseur Benoît Ferreux (68) is een zelfbenoemd Parisien râleur, een zeurende Parijzenaar, en toont zich dus pessimistischer. „Mijn prognose is dat de Fransen tijdens de Spelen gelukkig zullen zijn – een beetje alsof we in een droom leven. In de herfst zullen we weer wakker worden en dan gaan er erge dingen gebeuren: stakingen, demonstraties en zo. Want dat onze president de weg kwijt is en zijn volk minacht, zijn we heus niet vergeten.”

Delen





Mail de redactie