Nederlandse wetenschappers ontvangen per e-mail indringende vragenlijst van Amerikaanse overheid

Posted on March 14, 2025 by admin

Onderzoekers in Nederland zijn de afgelopen week gewaarschuwd voor een vragenlijst afkomstig van de Amerikaanse Geologische Dienst (US Geological Survey, USGS). De lijst bevat 36 vragen, en wil bijvoorbeeld weten of de organisatie waaraan de onderzoeker is verbonden, werkt met „communistische, socialistische of totalitaire partijen”, of het onderzoeksproject „gepaste maatregelen” neemt om „te beschermen tegen gender ideologie” en of het project „meetbare voordelen heeft voor Amerikaanse industrieën, personeel of economische sectoren”.

De lijst maakt onderdeel uit van de nieuwe lijn die onder de Amerikaanse president Trump is ingezet. Hij wil miljarden bezuinigen op wetenschappelijk onderzoek, onder andere op het gebied van klimaat, gender, gezondheid en milieu. Ook worden onderzoeksaanvragen doorgelicht op ‘problematisch taalgebruik’ rond diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit.

De vragenlijst zat in een e-mail die een medewerker van de USGS op 5 maart heeft verstuurd naar twee wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR). Zij werken met de USGS samen in een project dat met satellieten de toestand van bossen monitort, en alarmeert in geval van ontbossing.

De e-mail meldt dat de USGS opdracht heeft gekregen van het United States Office of Management and Budget (OMB) om antwoorden op de vragen te verzamelen. Het OMB is het grootste onderdeel van de dienst – de Executive Office – die de Amerikaanse president ondersteunt bij zijn werkzaamheden. In de e-mail wordt de onderzoeker verzocht de antwoorden vóór 11 maart terug te sturen. „We hebben geen reden aan te nemen dat de e-mail niet echt is”, laat een woordvoerder van de WUR weten.

Gewaarschuwd

Vanuit de Wageningse universiteit is de e-mail binnen een dag verspreid naar onderzoeksdirecteuren, en hoofden van universiteitsbeleid en -strategie aan andere universiteiten in Nederland. Daar zijn medewerkers vervolgens gewaarschuwd voor de e-mail, met het advies de vragenlijst niet in te vullen en te waarschuwen als iemand de lijst heeft ontvangen. Ook het bestuur van de Universiteiten van Nederland, de koepelorganisatie van de veertien publieke universiteiten van Nederland, is op de hoogte gesteld van de vragenlijst. „We zijn aan het inventariseren wie de e-mail inmiddels allemaal hebben ontvangen”, laat een woordvoerder weten.

Volgens voorzitter Caspar van den Berg van de koepelorganisatie tekent de vragenlijst „het verslechterende klimaat voor vrije wetenschapsbeoefening in de VS. Dat raakt ook Nederlandse universiteiten en onderzoekers. Het onderstreept hoe belangrijk het is dat we met z’n allen stáán voor de vrije wetenschap.”

Bang voor bepaalde woorden

Appy Sluijs, hoogleraar Paleoceanografie aan de Universiteit Utrecht, zegt dat USGS-collega’s hem de afgelopen weken hebben laten weten dat ze bang zijn om nog bepaalde woorden te gebruiken in mails en op Zoom. „De censuur is waanzinnig”, zegt Sluijs. „Het is alsof je met Sovjetwetenschappers aan het communiceren bent. Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt met (inter)nationale collega’s.”

Wout Krijgsman, onderzoeksdirecteur geowetenschappen aan de Universiteit Utrecht, stuurt een bericht door dat hij net heeft ontvangen van een USGS-collega, die anoniem wil blijven. Die schrijft: „Het gaat niet heel goed hier. Er gaat een groot aantal ontslagen vallen bij de USGS. Op het werk wordt alles in de gaten gehouden….”

De lijst die USGS met high priority per mail aan Nederlandse onderzoekers stuurde, doet denken aan de intimiderende mails die het Amerikaanse pseudoministerie voor overheidsefficiëntie DOGE eerder aan Amerikaanse ambtenaren stuurde, met de vraag te verantwoorden wat ze de week ervoor hadden gedaan. De USGS verontschuldigt zich nog een beetje (‘Excuses voor de krappe deadline met deze vragen’), maar gaat dan verder met indringende vragen die binnen een week met ja of nee moeten worden beantwoord, zo nodig met een toelichting:

– Licht je organisatie werknemers regelmatig door op contraterrorisme?

– Kun je bevestigen dat je organisatie geen enkele subsidie heeft ontvangen van de Volksrepubliek China?

– Draagt het project direct bij aan de beperking van illegale immigratie, of het versterken van de Amerikaanse grensveiligheid?

– Kun je bevestigen dat dit geen klimaat- of ‘milieurecht’-project is, of er elementen van bevat?

– Hoeveel beïnvloedt dit project pogingen om schadelijke invloeden tegen te gaan, inclusief China?

– Welke impact heeft dit project op het bevorderen van Amerikaanse invloed en op het vertrouwen en de reputatie onder buitenlandse overheden?

– Beïnvloedt dit project pogingen om Amerikaanse toeleveringsketens te versterken, of zeldzame aardmetalen veilig te stellen?

Door twijfel over de VS als betrouwbare bondgenoot gaat het klimaatdebat plots over energieveiligheid

admin
March 14, 2025
0

Nu Amerika zich een onbetrouwbare partner toont, krabt de Europese Unie zich achter de oren. Niet alleen in militair opzicht heeft Europa lang gerekend op NAVO-bescherming vanuit de Verenigde Staten, ook in de energievoorziening is het continent kwetsbaar. Die Europese zorgen over deze afhankelijkheden echoën door in Den Haag.

Nederland heeft de afgelopen jaren de ene afhankelijkheid (van Russisch gas) voor de andere (Amerikaans gas) ingeruild, klonk het in de Tweede Kamer. Plots voert energiezekerheid in het klimaatdebat de boventoon. „Dit debat gaat over onze veiligheid”, zo verwoordde GroenLinks-PvdA het deze week tijdens een belangrijk debat over het Nederlandse klimaatbeleid.

De Nederlandse energiebehoefte is voor een aanzienlijk deel gebaseerd op gas en Nederland is daarvoor grotendeels afhankelijk van andere landen. In 2024 importeerde Nederland bijna de helft van het jaarlijkse gasverbruik uit de Verenigde Staten als vloeibaar gas (lng). Een klein deel komt nog uit Rusland en Noorwegen. Na het sluiten van het Groningenveld wint Nederland uit kleine velden op land en in de Noordzee, maar die productie loopt al jaren terug.

Gaat Nederland een herhaling van de energiecrisis uit 2022 meemaken, als Amerika besluit om de export van vloeibaar gas als drukmiddel in te zetten? Deze tijden vragen, zeggen steeds meer politieke partijen, om „realisme”. Of het nou gaat om extra (strategische) gasvoorraden aanleggen, zoals een groot deel van de Kamer wil om minder afhankelijk te zijn van geopolitieke druk, of de manier waarop Nederland zijn klimaatbeleid inricht.

Daarbij viel de VVD deze week op: de coalitiepartij, die met Sophie Hermans de minister voor Klimaat en Groene Groei levert, had het over klimaatplannen uit „Haagse kokers” die de laatste jaren te vaak onuitvoerbaar zijn gebleken. Volgens de VVD is het „wrang om over megatonnen [CO₂] te praten zonder rekenschap te geven van de geopolitieke context”. Die noopte tot „koerswijzingen” in het klimaatbeleid.

Schaliegas boren

Meer en meer wordt in Den Haag uitgegaan van het idee dat naast duurzame energie ook nog lang fossiele energie zal worden gebruikt. Deze week lieten BBB en VVD daarover een proefballonnetje op. Of Nederland niet zou kunnen onderzoeken of we zélf schaliegas – vergelijkbaar met wat we uit Amerika importeren – kunnen opboren. Het wekte de verbazing van NSC: „Dit is teruggaan naar de oertijd.”

Schaliegas is omstreden: het gaat gepaard met een hoge methaanuitstoot en om het ondergrondse gesteente te kraken om gas vrij te maken is veel energie nodig. Ook zijn er risico’s op grondwatervervuiling door het vrijkomen van chemische stoffen. De vorige keer dat hierover in Den Haag werd gediscussieerd was onder het kabinet-Rutte II (2012-2017). Toen was de VVD ook al voor, PvdA tegen. Ook gemeenten waren toen ronduit kritisch.

Klimaatminister Hermans ziet niets in het opboren van schaliegas. Ze zei dat ze geen aanleiding had om te denken dat schaliegas nu minder „negatieve effecten op de fysieke omgeving” heeft dan eerder onderzoek had aangetoond. Schaliegas op land was sindsdien, zei de minister, „uitgesloten”.

Klimaatambities onder druk

Onder invloed van geopolitieke spanningen én uitvoeringsproblemen komen de Nederlandse klimaatambities voor 2030 steeds verder onder druk te staan. Prioriteiten verschuiven. Behalve de VVD, die deze week kritisch was op de „statistische oefening” van klimaatdoelen en pleitte voor een langere-termijnvisie, twijfelt ook voormalig coalitiepartij CDA openlijk aan het (door het vorige kabinet) wettelijk vastgelegde klimaatdoel om in 2030 55 procent minder CO₂ uit te stoten dan in 1990.

De uitvoering van klimaatplannen is tegengevallen, zei CDA-leider Henri Bontenbal, en dit kabinet heeft maatregelen geschrapt. „Het klimaatbeleid is gewoon niet hard genoeg gegaan. De verduurzaming van de industrie ging niet snel genoeg. Dat is nu een feit.”

Bontenbal sloot zich aan bij het pleidooi van de VVD om klimaatbeleid „praktisch” te maken: het verlenen van vergunningen voor groene projecten versnellen en het omlaagbrengen van energiekosten. Nederland moet niet langer een voorloperspositie willen innemen, maar het klimaatbeleid op een lijn brengen met Europese buurlanden.

CDA en VVD geven daarmee gehoor aan een noodkreet vanuit de industrie, die klaagt over hoge energieprijzen en een Nederlandse CO₂-heffing. Volgens het CDA gaat de industrie „kapot” als Nederland doorgaat op de huidige route. Bontenbal stelt voor om de nationale CO₂-heffing (bedoeld om CO₂-uitstoot voor industriebedrijven duurder te maken) af te schaffen, ook als dat een fors nadelig effect heeft op het halen van klimaatdoelen. Een hoger Nederlands klimaatdoel dan Europa voorschrijft betekent, volgens de CDA-leider, vooral dat „onze concurrentiepositie verslechtert”.

‘Haalbaar en betaalbaar’

In deze discussie voelen BBB en PVV zich door oplopende energiekosten, problemen in de uitvoering van klimaatplannen en internationale ontwikkelingen steeds verder gesterkt om hun kritiek luider te vertolken. Zij beklemtoonden dat klimaatbeleid „haalbaar en betaalbaar” moet zijn.

Zo zag de PVV in een recente studie naar investeringen in het stroomnet, waaruit bleek dat de komende vijftien jaar 195 miljard euro moet worden geïnvesteerd – ten dele voor de elektrificatie van Nederland, een extra argument om het Nederlandse klimaatbeleid als te duur en mislukt neer te zetten. Alle investeringen in duurzaamheid ten spijt, zei PVV-Kamerlid Alexander Kops, Nederland is er niet onafhankelijker van geworden.

Nu ook openlijk door partijen als de VVD en het CDA getwijfeld wordt over de haalbaarheid van klimaatdoelen, lijkt de politieke wil om daaraan vast te houden steeds meer te verdampen. Terwijl Nederland lange tijd voorloper wilde zijn in verduurzaming, zal – als het aan deze Tweede Kamer ligt – de komende tijd juist Europa steeds meer het vergroeningstempo bepalen.

De grens van de betaalde parkeerzone snijdt de Rotterdamse Koninginneweg dwars doormidden

admin
March 14, 2025
0

In Oud-IJsselmonde kijken de bewoners er al niet meer van op. Forenzen die op de vouwfiets of elektrische step de wijk binnenrijden, daar hun vervoersmiddel in de auto laden en wegrijden. Om het tafereel later op de dag te herhalen, dan in de omgekeerde richting. En wederom zonder langs een parkeermeter te hoeven.

Sinds in december aan de andere kant van de snelweg, onder de tunnel door, betaald parkeren is ingevoerd, ziet Anneke Janssen auto’s voor de deur die ze niet kan thuisbrengen. „Van mensen die dáár wonen en hier hun auto neerzetten. Of schoonmaakbusjes die opeens in de straat staan. Ik snap het wel”, zegt ze, „maar wij zijn er de dupe van.”

De betaalgrens deelt de Koninginneweg in Rotterdam-Zuid – een kilometerlange straat waar de Feyenoordvlaggen voor de ramen hangen – in tweeën. De gemeente voert overal binnen de ring betaald parkeren in. Deze buurt – verscholen achter een van de drukste stukjes snelweg van Nederland, de A16 bij de Van Brienenoordbrug – valt daar net buiten.

Wonder

En dus gebeurt daar precies wat de bewoners hadden voorzien. Het loopt op deze vrijdag tegen het eind van de middag en de auto’s staan op de stoep, in de voortuinen en op het pleintje bij de glasbak.

Janssen heeft haar Ford Focus zojuist achteruit een doodlopend straatje ingestoken. Ze heeft haar dochter opgehaald van de kinderopvang. „Het is volgens mij geen officiële parkeerplek, maar er staat geen bord dat het niet mag. In mijn eigen straat kan ik ’m niet meer kwijt.”

Geen wonder dat het hier drukker is geworden, vindt de buurtbewoonster. „Er is gewoon een lijn getrokken. Die kant wel, deze kant niet. Ze hadden het beter in de hele straat kunnen invoeren.”

Waterbedeffect

Het aantal betaalde parkeerzones in Nederland neemt een vlucht. In twee jaar tijd nam het aantal plekken waarvoor je moet betalen met een kwart toe, blijkt uit cijfers die EenVandaag opvroeg. Daarbij gaat het allang niet meer alleen om stadscentra en winkelgebieden, maar ook steeds meer om woonwijken aan stadsranden en in middelgrote gemeenten.

Gemeenten kunnen niet anders, menen ze. In minder dan tien jaar tijd kreeg Nederland ruim een miljoen auto’s erbij. Ruimte is schaars en zonder regulering slibben steden dicht. „Het draait altijd om het beheersbaar houden van gebieden”, zegt Giuliano Mingardo, stedelijk onderzoeker aan de Erasmus Universiteit. „Als het te druk wordt, moet je ingrijpen.”

Vrijwel overal gaat de invoering van betaald parkeren gepaard met een zogenoemd waterbedeffect. Automobilisten wijken uit naar aanpalende buurten waar ze wél gratis kunnen parkeren, waardoor daar de parkeerdruk oploopt. Tot bewoners gaan klagen, het gemeentebestuur besluit te handelen en ook in díé wijk betaald parkeren invoert.

Opzadelen

In Oud-IJsselmonde is men niet eensgezind. Enkele bewoners begonnen een petitie om de wijk bij de betaalde parkeerzone te voegen. „Vervelend dat het nodig is, maar ik heb ’m wel ondertekend”, zegt een man die niet met naam in de krant wil – in de buurtapp kan het volgens hem „best onvriendelijk worden”.

„Rond Feyenoord-wedstrijden stond de wijk ook altijd vol”, zegt hij. „Dat vind ik dan nog wel lollig. Maar als het de hele week door is, is het niet leuk meer.” En dus kan hij wel leven met parkeermeters. „Die paar tientjes vind ik het wel waard om niet iedere dag te hoeven zoeken waar ik mijn auto kwijt kan.”

Daar denken buurtgenoten anders over. Een tegenpetitie, die zich uitspreekt tégen betaald parkeren, heeft de andere petitie inmiddels ingehaald. De overlast is weliswaar verergerd, zeggen die ondertekenaars, maar er was altijd al te weinig parkeerplek. Hier ook betaald parkeren invoeren, zou bewoners alleen maar opzadelen met de kosten.

Melkkoe

De parkeermaatregel is, op z’n zachtst gezegd, niet populair. Bij raadgevende referenda in onder meer Amersfoort en Haarlem werd met grote meerderheden tegengestemd. „Niemand vindt het leuk om opeens te moeten betalen, dat is logisch”, zegt Mingardo. „Maar gemeenten doen het niet om mensen te pesten.”

Betaald parkeren is volgens hoogleraar transportbeleid Bert van Wee (TU Delft) voornamelijk gericht op de bezoeker. De bewoners zelf kunnen meestal voor een paar tientjes per maand een parkeervergunning aanschaffen. „Vergeleken met de prijs die anderen betalen, is dat niks. Je hebt het er met een paar uurtjes uit.”

Dat sommige automobilisten alsnog liever uitwijken, is volgens Mingardo onontkoombaar. „Als mensen hier moeten betalen, gaan ze nou eenmaal naar de straat erachter.” En, zegt hij, parkeerbeleid „is ook geen exacte wetenschap. Het blijft een beetje trial-and-error. Je kunt het nooit helemaal dicht regelen”.

Als het te druk wordt, moet je ingrijpen

Giuliano Mingardo
onderzoeker aan Erasmus Universiteit

Doorgaans is het een kwestie van tijd voor het beleid vruchten afwerpt, zegt Van Wee. „Van tevoren zien mensen vooral de nadelen. Daarna, blijkt uit alle onderzoeken, gaan mensen ook de andere kanten zien: er komen minder auto’s, het wordt leefbaarder. Dan worden mensen vaak veel positiever.”

In IJsselmonde is men nog niet overtuigd. „Ik merk zelf geen voordeel”, zegt Jan Slootweg vanuit de deuropening van zijn huis, pal aan de ‘verkeerde’ kant van de snelweg. „We zijn nu drie maanden onderweg en de parkeerdruk is niet afgenomen. Je straat regelmatig een paar straten verderop. Alleen moet je er nu voor betalen.”

Het oude terrein van de Keilewerf ligt precies langs de grens tussen betaald of gratis parkeren. **Veel auto’s worden hier voor lange duur geparkeerd.**

Henk de Jong mag de ‘shit’ bij FNV opruimen

admin
March 14, 2025
0

De FNV had deze week genoeg om voor te strijden: Aziatische vrachtwagenchauffeurs die worden uitgebuit door hun werkgever en autohandelaren die een betere cao eisen. Precies wat je mag verwachten van een vakbond. Maar de laatste tijd haalde de FNV vooral het nieuws met zijn aanhoudende interne problematiek. Als nieuwe interim-voorzitter is Henk de Jong degene die de ruzie tussen bestuur en personeel zal moeten gladstrijken.

Wat is er ook alweer aan de hand bij de vakbond?

Eerder dit jaar explodeerde het FNV-bestuur. Dat begon met een interne melding van een integriteitsschending aan het adres van toenmalig vicevoorzitter Zakaria Boufangacha. Dit gebeurde in aanloop naar de voorzittersverkiezing, die inmiddels is uitgesteld.

Boufangacha ontkende de „valse aantijgingen” resoluut. Ook verweet hij de toen nog zittende voorzitter Tuur Elzinga dat hij onvoldoende had gedaan om „deze laster” de wereld uit te helpen. Vervolgens ontstond er een schisma in het bestuur en onvrede bij het FNV-personeel.

Eind februari gaven FNV-werknemers alle bestuurders een wc-rol om de „shit binnen onze bond op te ruimen”, zo zei een vakbondsleider tegen de Volkskrant. Het interim-bestuur is deze week benoemd en het gezicht daarvan is dus Henk de Jong. Daarmee is hij niet alleen de persoon die orde moet scheppen, maar mogelijk ook de nieuwe kop van Jut in deze bestuursstrijd.

Judith Westhoek, bestuurder van FNV Personeel, vond het „om het netjes te zeggen zeer spijtig” dat zij geen inspraak hadden gehad bij het selecteren van het interim-bestuur”. Dit was een „harde eis” van het personeel nadat het vorige bestuur was vertrokken.

Wie is deze man die de FNV in rustiger vaarwater moet brengen?

Henk de Jong is een doorgewinterde bestuurder die met deze functie zijn meest zichtbare rol tot nu toe krijgt, maar puinruimen is hem niet vreemd. In 2014 werd hij ingevlogen om ROC Leiden van de financiële afgrond te redden na een megalomaan vastgoedproject. In 2023 werd hij toezichthouder bij jeugdzorgorganisatie VIGO, waar het ook flink rommelde.

Daarnaast was hij gemeentesecretaris in Amsterdam, lid van de korpsleiding van de Nationale Politie en directeur bij adviesbureau PBLQ. De laatste jaren is hij vooral actief als toezichthouder bij onder andere de omroep BNNVARA.

Goed. En hoe nu verder met deze „shit”?

Voordat de FNV zich weer volledig kan concentreren op zijn reden van bestaan – het ondersteunen van de werknemer – moet er nog veel gebeuren. Prioriteit is volgens De Jong nu „om in gesprek te gaan met personeel en leden” zodat hij „snel aan de slag kan om ervoor te zorgen dat de rust en veiligheid weer terugkeren binnen de FNV”. De Jong wil „ervoor zorgen dat er zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen georganiseerd kunnen worden”, zodat er weer een compleet vakbondsbestuur verkozen kan worden.

De reacties onder het LinkedIn-bericht waarin De Jong zijn benoeming aankondigde, geven blijk van vertrouwen: verschillende FNV-leden heten hem „welkom” en wensen hem „succes met deze uitdaging”. Ook benadrukken ze „hoe belangrijk” het is dat de vakbond in „goed vaarwater terechtkomt”, want dat is zeker in deze tijden „broodnodig”.