The Sunday Times, een van de grootste Britse kwaliteitskranten, heeft zich zondag in een hoofdredactioneel commentaar voor het eerst in meer dan twintig jaar achter de Labourpartij geschaard. „De Conservatieve Partij heeft het recht om te regeren verloren”, luidt de kop van het commentaar. „Over naar Labour.”
De krant haalt hard uit naar beide partijen, die een „betekenisvol debat met het publiek” uit de weg zouden zijn gegaan. Maar de Conservatieven, die de voorbije veertien jaar regeerden, krijgen er nog veel harder van langs. „De periode sinds 2016 wordt gekenmerkt door politieke chaos die de politieke elite op rampzalige wijze heeft afgeleid van de zaken die er voor kiezers het meest toe doen: gezondheidszorg, onderwijs en de economie.”
Traditie
Het is een traditie in de Angelsaksische pers om in de aanloop naar verkiezingen een politieke voorkeur te uiten. The Sunday Times heeft zo’n 700.000 lezers en is eigendom van mediamagnaat Rupert Murdoch. Bij de verkiezingen van 2001 steunde de krant ook Labour, maar sinds de verkiezingen van 2005 stond The Sunday Times achter de Conservatieve Partij, de Tories.
De kranten The Daily Mail en The Daily Telegraph steunen de Tories nog steeds. The Daily Mirror, The Guardian, The Independent en zakenblad The Economist hebben zich uitgesproken voor Labour. The Sun, ook eigendom van Murdoch, moet zich nog uitspreken. The Sun koos in het verleden vaak de uiteindelijke winnaar van de verkiezingen.
In de peilingen staat Labour voor op de Tories. De stembusgang in het Verenigd Koninkrijk vindt plaats op donderdag 4 juli.
De Noorse wielrenner André Drege is op 25-jarige leeftijd overleden door een val in de voorlaatste etappe van de Ronde van Oostenrijk. De renner kwam in de afdaling van de Großglockner ten val en bezweek daarna aan zijn verwondingen, meldden Oostenrijkse media.
Het is nog niet duidelijk hoe de Noor ten val is gekomen. Ook is nog niet bekendgemaakt of de laatste etappe van de ronde zondag wordt gereden.
Drege reed sinds 2021 voor Team Coop-Repsol. “Ons hele organisatiecomité is aangeslagen door dit tragische ongeval en onze gedachten zijn bij de familie, vrienden en de ploeg Coop-Repsol”, meldde de organisatie op sociale media.
Vorig jaar overleed de Zwitserse wielrenner Gino Mäder door een val in de afdaling in de Ronde van Zwitserland.
Lees ook
Veiligheid in het wielrennen, een jaar na de dood van Gino Mäder – ‘Het risico zou niet bij de renners moeten liggen’
De warme betrekkingen waren er al jaren. Maar dit is nieuw: ook in het Europarlement zijn Viktor Orbán en Geert Wilders voortaan bondgenoten. Vrijdagavond maakte de PVV-leider bekend dat zijn partij (met straks zes Europarlementariërs) zich aansluit bij de nieuwe Europese fractie die de Hongaarse premier wil oprichten: Patriotten voor Europa.
De timing van de bekendmaking viel op: juist vrijdag zorgde Orbán binnen Europa voor grote commotie, door een onverwacht bezoek te brengen aan de Russische president Vladimir Poetin in Moskou. Met het bezoek, door Orbán zelf een „vredesmissie” genoemd, zette hij de verhouding met Europese partners – niet voor het eerst – onder hoogspanning. Vanuit Brussel en tal van EU-landen klonk keiharde kritiek. Maar ondertussen toont zijn gestaag groeiende nieuwe Europese fractie óók dat er binnen de EU een aan invloed winnende groep partijen is die zich maar al te graag wél met hem verbindt.
De precieze samenstelling en koers van de nieuwe Patriotten-groep is nog onzeker. Maar dit werd de afgelopen dagen al wel duidelijk: het isolement van Orbáns Fidesz-partij – na het vertrek in 2021 uit de Europese christen-democratische fractie EVP – is voorbij. En ook: Orbán ziet kansen in een nieuwe samenwerking met radicaal-rechtse partijen, die op hun beurt geen problemen hebben met zijn Rusland-vriendelijke koers.
Vox, FPÖ, Chega, ANO ook lid
Orbán kondigde zijn nieuwe groep vorige week zondag aan, in samenwerking met de Oostenrijkse FPÖ en het Tsjechische ANO van oud-premier Andrej Babis. Later die week maakte ook de Portugese partij Chega bekend zich aan te sluiten. Vrijdag volgde naast de PVV ook de Spaanse ultraconservatieve partij Vox, die tot dat moment aangesloten was bij de radicaal-rechtse ECR-fractie van onder meer de Italiaanse premier Giorgia Meloni.
Zo krijgt de samenstelling van de nieuwe Patriotten-groep steeds duidelijkere contouren en blijkt het in elk geval deels een hergeboorte van de bestaande Identiteit en Democratie-groep, waarbij de FPÖ, PVV en Chega tot voor kort zaten. Deze maandag sluit zeer waarschijnlijk ook het Franse Rassemblement National van Marine Le Pen zich bij de nieuwe Patriotten-groep aan, net als naar verwachting de Italiaanse Lega, het Vlaams Belang en radicaal-rechtse partijen uit Denemarken en Estland.
Al die partijen werkten eerder al samen in de ID-groep, die daarmee nu dus een nieuwe naam lijkt te krijgen én wordt uitgebreid met de partijen van Orbán, Babis en met Vox. Dat betekent allereerst een flinke groei: als alle genoemde partijen zich inderdaad aansluiten, zal de nieuwe Patriotten-fractie de op-twee-na-grootste in het Europarlement worden. Daarmee komen ze vóór de radicaal-rechtse ECR-fractie van Meloni en vóór de liberale fractie.
Risico op verdeeldheid blijft
Maar daarnaast is het ook een ‘rebranding’. De ID-groep werd gekenmerkt door ophef en twist, wat recent leidde tot een breuk met de Duitse partij Alternative für Deutschland (AfD). Vooral Le Pen wil de associatie met die bij beïnvloedingsschandalen betrokken Duitse partij koste wat kost voorkomen. Grote verliezer van de herschikking lijkt dan ook de AfD, die al liet weten zich niet bij de Patriotten aan te sluiten en daarmee waarschijnlijk geïsoleerd achterblijft.
De verdeeldheid van radicaal-rechts in het EP blijft daarmee in stand: ook omdat de fractie van Meloni duidelijk afstand houdt tot de nieuwe Patriotten. En ook bínnen de Patriotten zal over tal van onderwerpen twist blijven bestaan: een analyse van NRC liet eerder al zien dat de ID-groep bovengemiddeld verdeeld was en bijvoorbeeld partijen als Lega en RN het zeer vaak oneens zijn. Bovendien blijkt het in het Europarlement waar centrumpartijen nog altijd een meerderheid hebben, vaak sowieso lastig als radicaal-rechtse groep invloed uit te oefenen.
Dat laatste is dan ook niet het doel van de nieuwe ‘Patriotten’-samenwerking, schreef Daniel Hegedüs, als rechtsstaat- en Centraal-Europa-deskundige verbonden aan The German Marshall Fund, eerder deze week in een analyse op de nieuwssite EUobserver. Orbán probeert met zijn groep volgens hem veeleer invloed te krijgen in de ministerraden van de EU – en nu steeds meer radicaal-rechtse partijen in de EU (mee)besturen groeit de kans dat hij daarin slaagt.
Tel je alle EU-landen waar dat het geval is bij elkaar op, dan heb je nu immers al bijna een zogeheten ‘blokkerende minderheid’ waarmee je besluiten kunt tegenhouden. Zeker omdat bijvoorbeeld de Tsjechische en Oostenrijkse partijen in de Patriotten-groep hoog scoren in peilingen voor naderende verkiezingen, en hun invloed dus kan groeien.
Lees ook
Radicaal-rechts stemt in Europarlement vaak verdeeld, blijkt uit analyse van het stemgedrag
Meer Europese coördinatie tussen de radicaal-rechtse partijen op specifieke thema’s kan hen zo helpen bepaalde prioriteiten te verwezenlijken, denkt Hegedüs. „De Patriotten-groep is bedoeld om populistische oppositie tegen bepaalde laaghangende vruchten van de Europese politiek, zoals immigratie, de vergroening van de Europese landbouwsector of het voorgestelde verbod op verbrandingsmotoren, te bundelen en die oppositie-politiek uit te buiten voor binnenlandse politieke doeleinden.”
De vrijdag aangetreden Britse premier Keir Starmer heeft zaterdag bevestigd dat zijn regering niet verder zal gaan met de omstreden Rwanda-deal. Dat melden diverse Britse media. Keir noemde het plan van de vorige regering „dood en begraven voordat het begon”.
De conservatieve regering van Starmers voorganger Rishi Sunak sloot een overeenkomst met Rwanda om asielzoekers die in bootjes arriveerden in het Verenigd Koninkrijk naar het Afrikaanse land te sturen. Deze maand zou het eerste vliegtuig met asielzoekers naar het Afrikaanse land worden gestuurd, maar dat gaat nu niet meer door.
Starmer noemde het plan in een toespraak een „gimmick”. Volgens hem heeft het nooit een afschrikkende werking gehad, maar werkte het „bijna het tegenovergestelde”. „Iedereen is tot de conclusie gekomen dat de kans om ooit naar Rwanda gestuurd te worden zo klein was, minder dan 1 procent, dat het nooit als afschrikmiddel heeft gewerkt. Ik ben niet bereid door te gaan met gimmicks die geen afschrikkende werking hebben”, aldus Starmer.
Het afschaffen van het Rwanda-plan was een verkiezingsbelofte van Starmer. Hij wil mensensmokkelaars aanpakken die migranten helpen bij de oversteek naar het VK. Ook wil hij dat er een nieuwe elite-eenheid voor grensbewaking komt.
De Labour Partij van de 61-jarige Starmer won de Britse parlementsverkiezingen van donderdag met een grote meerderheid. De Conservatieve Partij van voormalig premier Sunak leed het grootste verlies uit de geschiedenis van de partij. De Conservatieven waren al veertien jaar aan de macht in het Verenigd Koninkrijk. Vrijdag kondigde Sunak aan te vertrekken als partijleider.
Lees ook
Rwanda wacht al twee jaar op asielzoekers uit het VK
