‘Mysterieuze’ explosies op de Krim mogelijk door Oekraïense drones

Voor de tweede keer deze week hebben de Oekraïense strijdkrachten vermoedelijk aanvallen met drones uitgevoerd op doelwitten in de Krim, het schiereiland dat Rusland negen jaar geleden annexeerde.

Volgens de door Rusland geïnstalleerde gouverneur van Sevastopol, Michail Razvozjajev, werden woensdagochtend vroeg drie „objecten” neergehaald boven de havenstad, tevens de thuishaven van de Russische Zwarte-Zeevloot. Daarbij zouden geen gewonden zijn gevallen. Ook meldde Razvozjajev dat er geen schade was toegebracht aan de Russische vloot. Wel werden woensdag de veerdiensten rond Sevastopol stilgelegd.

Maandagavond werd ook al een reeks explosies gemeld, toen vanuit de plaats Dzjankoj, in het noorden van de Krim, waar een belangrijk spoorknooppunt ligt. Volgens de Oekraïense militaire inlichtingendienst werd een transport van Russische Kalibr-kruisraketten geraakt bij een drone-aanval. „De mysterieuze serie explosies zet het proces van Russische de-militarisering voort en bereidt het Oekraïense schiereiland de Krim voor op bevrijding”, schreef de dienst. Volgens Russische media raakten de Oekraïense drones onder meer een technische school en woningen.

De Krim, uiterst strategisch gelegen in de Zwarte Zee, werd in 2014 bezet door Russische troepen en daarna geannexeerd door Moskou. Die annexatie is in strijd met het internationale recht en een schending van de Oekraïense territoriale integriteit en de grenzen zoals die in 1991, ook met Rusland, zijn afgesproken.

Mysterieuze explosies

De aanslagen roepen vooral vragen op over de wapens die Oekraïne in deze fase van de oorlog gebruikt. Volgens alle verwachtingen zijn de Oekraïense strijdkrachten volop in voorbereiding op een voorjaarsoffensief dat de Russische troepen zal moeten verrassen. Maar Russische doelen op de Krim, en ook in delen van de Donbas, zijn niet bereikbaar voor het Amerikaanse Himars-raketartilleriesysteem dat de Oekraïense strijdkrachten sinds vorige zomer gebruiken. Het maximale Himars-bereik is zo’n tachtig kilometer.

Toch heeft Oekraïne al eerder aangetoond over middelen te beschikken die het mogelijk maken verder weg gelegen doelen te bestoken. Verschillende reeksen ‘mysterieuze’ explosies in de laatste maanden wijzen erop dat Oekraïne drones inzet die grote afstanden kunnen overbruggen. In december werden twee Russische militaire bases bestookt, bij Saratov en Rjazan, ver verwijderd van de frontlinies in Oekraïne. Volgens Rusland werden daarbij drones gebruikt.

Eind februari werden in drie dagen tijd meer dan tien zware explosies gemeld in en rond de bezette havenstad Marioepol, aan de Zee van Azov. Hoewel de Oekraïense strijdkrachten de aanvallen erkenden lieten ze in het midden welke wapens daarbij waren gebruikt. „In deze fase kunnen we alleen zeggen dat onbereikbaarheid een zeer relatief concept is”, zei legerwoordvoerder Natalja Hoemenjoek destijds cryptisch. „Wat wordt gezien als zo ver weg dat het onbereikbaar wordt, is niet altijd het geval.”

Ook waren er die week aanvallen die moeilijk anders verklaarbaar waren bij defensie-barakken in de Russische regio Krasnodar, op een olie-opslagplaats van Rosneft in Toeapse, ten noordwesten van Sotsji, en zorgde een onbekend vliegend object boven Sint-Petersburg voor een tijdelijke sluiting van de luchthaven. Al die doelen liggen op vele honderden kilometers van de frontlinie in Oekraïne.

Lees ook: Overleg Xi met Poetin brengt vrede in Oekraïne niet zichtbaar dichterbij

Rusland zelf voert al maandenlang aanvallen uit met raketten en drones op doelen in Oekraïne. Woensdagochtend vielen zeker 25 gewonden door de Russische raketinslag op een woonflat in de Oekraïense stad Zaporizja. Ook vielen zeker vier doden bij drone-aanvallen onder meer op de regio Kyiv. De Oekraïense luchtafweer zou zestien Russische drones van Iraanse makelij hebben neergehaald, aldus de Oekraïense legerleiding. In totaal zouden de Russen 21 drones hebben afgevuurd op Oekraïense steden.

„Meer dan twintig moordzuchtige Iraanse drones, plus raketten, meerdere granaatbeschietingen, en dat in slechts één nacht van Russische terreur tegen Oekraïne”, twitterde president Volodymyr Zelensky woensdagochtend. Hij leek te refereren aan het bezoek van de Chinese president Xi Jinping aan president Vladimir Poetin: „Elke keer als iemand het woord ‘vrede’ probeert te horen in Moskou, wordt een nieuw bevel gegeven voor zulke misdadige aanslagen”. Xi vertrok woensdag uit Moskou na een driedaags bezoek aan Poetin.

Zelensky in Bachmoet

Zelensky zelf reisde woensdag naar de frontlinie bij Bachmoet, het mijnstadje in de Donbas dat al maanden de inzet is van zware gevechten tussen Oekraïense troepen en het huurlingenleger van de Wagner Groep. Zelensky reisde naar het front om de troepen een hart onder de riem te steken. Ook eerde hij de verdedigers van de stad met militaire onderscheidingen. Zelensky bezocht in december ook al „Fort Bachmoet”, vlak voordat hij afreisde naar Washington, voor bezoeken aan het Witte Huis en het Amerikaanse Congres.

De stad is inmiddels van drie kanten omsingeld door het Russische leger, maar de Oekraïense strijdkrachten voerden de afgelopen dagen enkele tegenaanvallen uit, om de enige aanvoerroute naar de stad te ontlasten. In navolging van het Institute for the Study of War, een gerenommeerde Amerikaanse denktank, stelde woensdag ook het Britse ministerie van Defensie dat er een „realistische mogelijkheid” bestaat dat de Russische aanval op Bachmoet „het beperkte momentum dat het had aan het verliezen is”. Londen verklaart dat mede door de verplaatsing van Russische troepen naar andere sectoren langs het front.

Abrams-tanks

Ondertussen lijkt het erop dat de Amerikanen eerder hun Abrams-gevechtstanks naar Oekraïne zullen sturen dan zij aanvankelijk hadden gepland. De Oekraïners krijgen de geavanceerde tanks mogelijk al komende herfst en niet volgend jaar, zo meldde het Amerikaanse ministerie van Defensie dinsdag. Het zou gaan om iets oudere modellen, de Abrams M1A1 in plaats van de nieuwere versie, de M1A2. Na lang aarzelen ging president Biden in januari akkoord met het sturen van 31 Abrams-tanks naar Oekraïne, als onderdeel van een overeenkomst met Duitsland, dat groen licht gaf voor de levering van de Leopard 2 door Berlijn zelf, maar ook door bondgenoten die de Duitse tank gebruiken.

Volgens Pentagon-woordvoerder Patrick Ryan was het aanvankelijk de bedoeling de meest geavanceerde versie van de tank naar Oekraïne te sturen, maar blijkt levering van opgeknapte, oudere tanks sneller te kunnen. Volgens CNN gaan ook de beloofde Patriot-luchtafweersystemen sneller naar Oekraïne. Die zouden al in de komende weken kunnen worden gestuurd. Ook Nederland stuurt een Patriot-eenheid naar Oekraïne.