In 2023 zijn in Nederland 30,9 miljoen museumbezoeken afgelegd, blijkt uit de jaarlijkse Museumcijfers van de Museumvereniging. Dat lijkt weer op de pre-coronastand van vóór 2020. Maar de kleinere musea zijn nog niet hersteld, ook niet in financieel opzicht.
De Museumvereniging onderzoekt de staat van het museumlandschap jaarlijks samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek. De 475 musea die lid zijn van de museumvereniging werken mee aan het onderzoek.
In de jaren voor de pandemie liepen de museumbezoekcijfers op tot 32,6 miljoen in recordjaar 2019. Die trend zakte in door de sluitingen en restricties tijdens de coronapandemie. Het dieptepunt kwam in 2021, met 11,8 miljoen bezoeken. Dat liep vervolgens op tot 23,5 miljoen bezoeken in 2022, en in 2023 lijkt de museumbezoeker echt terug.
Opvallend is dat het aantal bezoekers uit het buitenland nog wel lager ligt dan voor de pandemie. Acht miljoen van de bezoeken zijn afgelegd door mensen uit het buitenland, 23 miljoen door Nederlanders. Een vijfde van de bezoeken zijn afgelegd door kinderen, dat komt mede door een toename in schoolbezoeken.
Maar kleine musea merken iets anders. Vergeleken met 2019 zien zij juist 33 procent minder bezoeken. De groep kleine musea is groot: bijna de helft van de Nederlandse musea heeft een omzet tot aan 400,000 euro en is daarmee ‘klein’. Middelkleine musea, daar valt 13 procent onder, ontvingen bijna een vijfde minder bezoek dan in 2019.
‘Breed draagvlak’
Vergelijkbaar is de financiële situatie. Gemiddeld genomen lijkt de cultuursector hersteld van de pandemie. De eigen inkomsten daalden in 2020 en 2021, daar tegenover kwam meer subsidie te staan. Nu, in 2023, beslaan de eigen inkomsten 49 procent van de omzet van musea. De andere 51 procent komt van overheidssubsidies, aldus de Museumvereniging. De eigen inkomsten van de 475 musea die zijn aangesloten bij de Museumvereniging zijn opgeteld 619 miljoen euro, het exploitatietekort was in totaal 18 miljoen euro. Ook hier wijkt de situatie in kleine musea af: de inkomsten bij de grotere musea stegen, kleine musea hadden in 2023 gemiddeld nog 12 procent eigen inkomsten minder dan in 2019.
De Museumvereniging ziet op basis van haar onderzoek een „breed draagvlak voor de museumsector” in de Nederlandse samenleving, maar vreest voor de gevolgen van de btw-verhoging vanaf 2026. Musea zullen die doorberekenen in de kaartjes omdat ze de BTW-verhoging niet zelf kunnen opvangen, liet de Museumvereniging vrijdag aan de Tweede Kamer weten. En duurdere kaarten betekenen minder bezoekers, en dus minder inkomsten.
