Moldavië roept noodtoestand uit zodat regering kan ingrijpen bij verdeling van schaars gas

Rond 8.00 uur ’s ochtends is het op werkdagen normaliter een komen en gaan van reizigers op de marmeren trappen in de monumentale vertrekhal van Antwerpen Centraal. Maandagochtend neemt slechts sporadisch iemand de trap. Ook blijven de meeste sporen leeg, slechts af en toe vertrekt een trein. Twee groepen van een tiental personen verzamelen in de hal. De ene club draagt groene jassen (de kleur van de christelijke vakbond ACV), het andere gezelschap is gehuld in rood (de socialistische vakbond ABVV). Ze gaan naar Brussel.

In de Belgische hoofdstad werd maandag door ruim dertigduizend ambtenaren geprotesteerd tegen mogelijke plannen om de pensioenen van ambtenaren te hervormen. Zij zouden langer door moeten werken en door een andere rekenmethode een lager pensioen krijgen. De demonstranten dragen volgens Het Nieuwsblad spandoeken bij zich met leuzen als „Het is niet meer te doen, nu ook nog ons pensioen” en „Straks ben ik ARMtenaar”. Verschillende politieagenten zijn gewond geraakt toen stakende brandweerlieden de confrontatie zochten.

Ook elders in België is de staking te merken. Alleen al in Vlaanderen bleef een kwart van de scholen dicht – ruim 34.000 Vlaamse leerkrachten legden het werk neer. De hele dag reden amper treinen, in Brussel was slechts één metrolijn open. Vanaf het vliegveld van de hoofdstad vertrok maar de helft van de vluchten, op de luchthaven van Charleroi zijn in de middag en avond alle vertrekken geschrapt. Ook door gevangenispersoneel werd gestaakt – op verschillende plaatsen namen politieagenten het werk van cipiers over.

Onbetaalbaar

Ook in België dreigen de penisoenen onbetaalbaar te worden. Vanwege een begrotingstekort van 26 miljard euro moet de volgende Belgische regering fors besparen. De partijen die momenteel over een coalitie onderhandelen, lieten alvast lekken dat ze willen ingrijpen in de pensioenen van ambtenaren. „Dat iemand die nu twintig jaar is, dezelfde pensioenrechten zal hebben als ambtenaren de afgelopen jaren, dat gaat gewoon niet”, zei formateur Bart De Wever tegen de VRT.

De pensioenvoorwaarden van ambtenaren zijn momenteel „genereuzer” dan die van zelfstandigen of werknemers van bedrijven, zegt econoom Ive Marx van de Universiteit Antwerpen. Soms is dat onterecht, stelt hij. „Zo ontvangen magistraten of professoren die met vervroegd pensioen gaan alsnog hun volledige pensioen.”

Voor ambtenaren in lager betaalde beroepen is de situatie anders. „België kent een stelsel van koterijen”, zegt Marx, verwijzend naar de wirwar van schuurtjes die menige Belg in de achtertuin heeft gebouwd. „In het bedrijfsleven zijn bijvoorbeeld fiscale voordelen als bedrijfsauto’s of maaltijdcheques, pasjes die de werkgever verstrekt om boodschappen mee te doen. Dat krijgen ambtenaren niet, dus vinden zij een hoger pensioen gerechtvaardigd.”

‘Belgisch compromis’

Het is onduidelijk wat de plannen die op de formatietafel liggen exact inhouden. „Een aantal maatregelen waarvan men weet dat ze protest veroorzaken, wordt nu in de markt gezet”, zegt Marx. Belgen gaan sneller dan Nederlanders de straat op, ruim de helft is volgens Marx lid van een vakbond.

„Uiteindelijk resulteert dat in een typisch Belgisch compromis van kleine maatregelen met effect op de lange termijn”, zegt Marx. Daarmee moeten zowel rechtse kiezers als de achterban van Vooruit, de enige linkse partij in de formatie, tevreden worden gesteld.

Delen

Mail de redactie

De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft een plan gepresenteerd om de wooncrisis in Spanje aan te pakken. Maandagmiddag kondigde hij een pakket van twaalf maatregelen aan om de woningmarkt te hervormen.

Het plan legt de nadruk op het bevorderen van de bouw van sociale huurwoningen, geïnspireerd door het Nederlandse en Oostenrijkse model, waar de overheid actief ingrijpt in de woningmarkt. In Spanje zijn nauwelijks sociale huurwoningen. Het land telt 300.000 sociale huurwoningen: 1 procent van de woningmarkt. In Nederland is dat 34 procent.

Sánchez gaf aan dat publieke bouwbedrijven die verantwoordelijk zijn voor de bouw van sociale huurwoningen voorrang krijgen bij de aankoop van bijvoorbeeld grond. Bovendien worden de regels voor de bouw van sociale huurwoningen versoepeld en wordt er in de wet vastgelegd dat deze woningen altijd in publieke handen blijven en niet kunnen worden verkocht aan particulieren.

Afgelopen jaar gingen Spanjaarden in het hele land massaal de straat op om te protesteren tegen de onbetaalbare hypotheken en hoge huren, vooral in de grote steden. Tijdens de protesten was de boosheid ook gericht tegen het toerisme, omdat veel woningen worden opgekocht door (buitenlandse) investeerders en omgevormd tot toeristenverblijven, die onder andere verhuurd worden via Airbnb. Dat resulteert in hogere huurprijzen voor lokale bewoners. In toeristische steden als Sevilla en Malaga zijn de huren afgelopen jaar met maar liefst 30 procent gestegen.

De regering wil nu de aankoop van woningen door niet-EU-burgers die niet in Spanje gevestigd zijn beperken. Daarnaast worden de belastingen verhoogd om het voor investeerders en buitenlandse bedrijven minder aantrekkelijk te maken om woningen in Spanje te kopen. „We willen de burgers beschermen en een beter evenwicht vinden tussen toerisme en investeringen, die beide essentieel zijn voor onze economie, en de belangen van burgers”, aldus Sánchez tijdens de presentatie van zijn plannen.

‘Wonen is een recht’

In zijn plan benadrukt Sánchez het idee dat wonen een recht is, zoals vastgelegd in de Spaanse grondwet, in plaats van een financieel product. De regering vindt dat woningen niet meer als beleggingsobject gebruikt moeten worden, maar beschikbaar moeten zijn voor iedereen, vooral voor jongeren en mensen met een lager inkomen. Meer dan 80 procent van de Spanjaarden tussen de achttien en dertig jaar woont nog thuis. Ter vergelijking: in Nederland, waar ook sprake is van een woningtekort en hoge prijzen, woont slechts 46 procent van de jongvolwassenen nog bij hun ouders.

Het voorstel van de regering staat in contrast met de plannen van de oppositiepartij Partido Popular (PP), die in elf autonome regio’s aan de macht is en verantwoordelijk is voor het woonbeleid op regionaal niveau. De plannen van de PP richten zich vooral op belastingverlagingen voor huizenkopers en het stimuleren van particuliere woningbouw. Volgens de socialistische regering van Sánchez hebben soortgelijke plannen van de PP in het verleden al geleid tot een crisis op de woningmarkt.

Voordat zal blijken of de plannen van Sánchez effectief zijn, moet het Congres de voorstellen goedkeuren. De Partido Popular heeft al aangegeven niet volledig achter de maatregelen te staan, waardoor de minderheidsregering afhankelijk is van steun van haar politieke partners.

Delen

Mail de redactie

Na de vrijlating van de Italiaanse journalist Cecilia Sala door Iran vorige week, was het wachten op een tegenprestatie. Vier dagen later al was die een feit: de Italiaanse minister van Justitie Carlo Nordio maakte zondag bekend dat de Iraanse zakenman en ingenieur Mohammad Abedini eveneens was vrijgelaten. Enige uren later al was Abedini in Teheran.

Daarmee was Iran er andermaal in geslaagd een landgenoot vrij te krijgen die op verdenking van strafbare feiten in een westerse cel was beland. Abedini was vorige maand aangehouden op het vliegveld van Milaan omdat hij door de Verenigde Staten werd gezocht wegens de levering van navigatiesystemen voor drones aan een pro-Iraanse militie in Irak. Daarmee werden in januari 2024 drie Amerikaanse militairen in Jordanië gedood en veertig gewond. De VS vroegen Italië prompt om Abedini’s uitlevering.

Slechts enkele dagen na Abedini’s aanhouding werd Sala, die met een regulier journalistenvisum in Iran werkte, in Teheran gearresteerd. De Iraanse autoriteiten zeiden er niet bij waarom, en al direct rees de verdenking dat ze was gearresteerd als gijzelaar om te ruilen tegen Abedini.

Bezoek Meloni aan Trump

Er volgden onderhandelingen tussen diplomaten en inlichtingendiensten van beide landen. Ook premier Giorgia Meloni bemoeide zich persoonlijk met de zaak en bracht zelfs een onverwacht bezoek aan de aanstaande president Donald Trump in Florida, mogelijk om diens zegen te verkrijgen voor een akkoordje met Iran over Sala’s vrijlating én Abedini’s niet-uitlevering aan de VS.

Inderdaad werd Sala, drie weken na haar arrestatie, vorige week op het vliegtuig naar Italië gezet. Het leverde Meloni veel positieve publiciteit op in eigen land. Dit weekend, zo lijkt het, leverde Italië zijn tegenprestatie, al ontkenden Italiaanse functionarissen in alle toonaarden dat er een deal over Abedini’s vrijlating was gesloten. Het misdrijf waarvan de VS Abedini verdachten zou niet vallen onder het uitwisselingsverdrag tussen Italië en de VS, omdat in Italië de uitvoer van zulke systemen niet strafbaar is.

„Iedereen wist dat dit zou gebeuren op het moment dat ze werd vrijgelaten”, zei Nathalie Tocci, directeur van het Instituut van internationale Zaken in Rome tegen de Financial Times.

Iran heeft vaker buitenlanders opgepakt, die voor zover bekend niets hadden misdaan. Hoofddoel daarvan leek steeds om Iraniërs die in een buitenlandse cel zaten door chantage vrij te krijgen of een andere gunst af te dwingen. In 2023 kwam de Belgische hulpverlener Olivier Vandecasteele vrij na anderhalf jaar gevangenschap onder slechte omstandigheden wegens ‘spionage’. In ruil daarvoor liet België een Iraanse diplomaat vrij die tot twintig jaar celstraf was veroordeeld wegens het voorbereiden van een (verijdelde) terroristische aanslag.

Italiaanse functionarissen ontkennen in alle toonaarden dat er een deal over Abedini’s vrijlating is gesloten

Ook hield Iran de Iraans-Britse Nazanin Zaghari-Ratcliffe zes jaar lang op twijfelachtige gronden vast om de Britten te dwingen tot terugbetaling van een oude schuld van 400 miljoen dollar.

Iran volstond er na Abedini’s vrijlating mee bij monde van een woordvoerder te verklaren dat Iran alles doet „om de rechten van Iraanse burgers in het buitenland te beschermen”.

Maandag liet Iran ook een Duits-Iraanse architect, Nahid Taghavi, vertrekken die actief was voor vrouwenrechten. Taghavi zat vier jaar in de gevreesde Evin-gevangenis. Er zijn volgens Duitse media geen aanwijzingen dat Duitsland hiervoor een tegenprestatie heeft moeten beloven.

Delen

Mail de redactie