Friesland ontvangt de komende jaren 18 miljoen euro om de Friese taal in het onderwijs, de rechtspraak en de openbare ruimte te verbeteren. Dat maakten demissionair minister van Binnenlandse Zaken Hugo de Jonge en Commissaris van de Koning Arno Brok maandag in Sneek bekend bij de ondertekening van de nieuwe Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer. Het akkoord tussen de Rijksoverheid en de provincie Fryslân liep maanden vertraging op omdat de minister en de provincie het maar niet eens werden over het budget.
Ruim 1,4 miljoen euro van het geld dat het Rijk tot 2028 uittrekt gaat naar het onderwijs. Zo moeten er nieuwe leraren worden geworven om op basis- en middelbare scholen lessen Friese taal en cultuur te geven. Het hoger onderwijs krijgt budget voor een bachelor Fries en een minor Friestalige journalistiek. Daarnaast komt er onderzoek naar het gebruik van Fries op het mbo. Verder is er budget voor een aantal initiatieven van Kamerleden die De Jonge eind maart in een debat over de Bestjoersôfspraak toezegde. Zo krijgen gemeenten 1,7 miljoen euro om medewerkers aan te stellen die het Fries in alle gemeentelijke lagen moeten laten doordesemen. Ook is er 1 miljoen euro aan steun voor de Afúk, het instituut voor de Friese taal.
Stroeve onderhandelingen
Volgens de Wet gebruik Friese taal zijn de provincie en het Rijk samen verantwoordelijk voor de bevordering van de tweede rijkstaal. Een Bestjoersôfspraak, dit is inmiddels de zesde, werkt die verplichting om de zoveel jaar nader uit. Tijdens de onderhandelingen over het recente akkoord was er irritatie langs beide zijden. „Bij ieder gesprek gaan de wensen omhoog, er komen altijd weer nieuwe verlangens vanuit de provincie”, zei De Jonge in de Leeuwarder Courant. De provincie en Tweede Kamer misten juist „ambitie”. Die is er volgens gedeputeerde Eke Folkerts nu wel, zegt ze in een persbericht. „Mei de ôfspraken dy’t wy no mei it Ryk makke hawwe, kinne wy it brûken fan it Frysk fierder fersterkje. It Frysk fertsjinnet oeral in lykweardich plak.” (Vertaling: „Met de afspraken die we nu met het Rijk gemaakt hebben, kunnen wij het gebruik van het Fries verder versterken. Het Fries verdient overal een gelijkwaardige plek.”)
Eind januari maakte onderwijsminister Robbert Dijkgraaf al bekend jaarlijks 340.0000 euro beschikbaar te stellen voor universitair onderwijs over de Friese taal. Dat geld kwam er nadat de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen waarschuwde voor ‘verzwakking’ van het Friese onderwijs.
Lees ook
Stel de Friese taal veilig met een universitaire studie Fries, adviseert het KNAW
