Militaire coupplegers in Sahel willen eigen blok vormen – met hulp van Rusland

Posted on December 12, 2023 by admin

Het las als een wat getergd zinnetje. „Dit toont de betrokkenheid van de Europese Unie bij landen die met ons willen werken.” Alleen het woordje ‘nog’ leek te ontbreken in de aankondiging van EU-topdiplomaat Josep Borrell van een nieuw Europees ‘defensie-initiatief’ met vier West-Afrikaanse landen. Een week eerder werd diezelfde Borrell nog overrompeld met het nieuws dat elders juist iedere samenwerking met de EU werd verbroken.

Europa gaat met enkele tientallen miljoenen euro’s Ghana, Ivoorkust, Togo en Benin helpen zich te wapenen tegen jihadistische groeperingen die vanuit de Sahel steeds zuidelijker afdalen. Met militaire trainingen, wapens en ander materieel. Het is een nieuw verbond nu de relaties in diezelfde Sahel vertroebeld raken door een blok dat zich steeds scherper aftekent: een van landen met mannen in camouflage aan de macht die hun eigen ideeën hebben over partnerschappen.

Lees ook
Niger breekt met het Europese geld en legaliseert vervoer van migranten

Zo zette generaal Abdourahmane Tiani, Nigers leider sinds een coup in juli, vorige week een streep door tien jaar samenwerking met Europa op het gebied van veiligheid en migratie. Een wet om de smokkelaars van migranten de cel in te gooien ging in de prullenbak, en de trainingen van lokale grenswachten en politie die sinds 2012 werden georganiseerd, zijn per direct gestopt. Een nieuwe missie, gericht op het versterken van het Nigerse leger, moest nog beginnen.

Europese sancties

De besluiten lijken een reactie op de Europese sancties, van kracht sinds de staatsgreep. Dat er meer meespeelt, blijkt uit de verklaring die in Niger bij de migratiewet werd gegeven. Die zou zijn aangenomen „onder invloed van bepaalde buitenlandse mogendheden”. Wie daarmee wordt bedoeld, laat zich raden: vanaf dag één maakten de militairen van oud-kolonisator Frankrijk, met wie de door hen afgezette president goede banden had, hun zondebok. In hun ogen hebben de Fransen niets aan de veiligheid in de Sahel verbeterd.

Tiani zette om die reden meer strepen. Met zijn collega Ibrahim Traoré, de sterke man in Burkina Faso sinds zijn staatsgreep vorig jaar, stapte Niger ook uit de G5 Sahel; een militaire alliantie onder leiding van Frankrijk van oorspronkelijk vijf landen – Mali, Mauritanië, Niger, Burkina Faso en Tsjaad – om samen op te treden tegen oprukkende jihadisten. Eerder ging Mali, waar sinds 2021 kolonel Assimi Goïta de scepter zwaait, hen al voor.

Lees ook
Het ‘weg met Frankrijk!’ galmt door heel West-Afrika

De samenwerking had „gefaald”, schreven Niger en Burkina Faso in hun verklaring. Zonder Frankrijks naam te noemen verwezen ze daarin naar het „dictaat van een macht die onder het mom van een partnerschap hen als kinderen behandelt en de soevereiniteit van hun volk ontkent.”

‘Alliantie van Sahel-staten’

Zo trekken de drie landen na hun opeenvolgende staatsgrepen steeds dichter naar elkaar toe – en weg van hun buren – in wat zij de ‘Alliantie van Sahel-staten’ doopten. Was die alliantie eerst vooral bedoeld als een militair pact na een dreigende interventie van het West-Afrikaanse verbond ECOWAS in Niger afgelopen zomer, inmiddels dromen hun ministers hardop van een confederatie waarin de verfoeide (want koloniale) CFA francs wordt vervangen door een eigen munt.

Daar horen nieuwe partners bij. Dezelfde maandag dat Tiani vorige week Nigers samenwerking met de EU beëindigde, ontving hij een delegatie van de Russische onderminister van Defensie kolonel-generaal Joenoes-bek Jevkoerov. Een militaire overeenkomst werd getekend. Wat daarin staat, is niet bekend. Vóór Niamey maakte Jevkoerovs delegatie twee andere stops: één in Bamako en één in Ouagadougou, met ook daar beloftes van (nog meer) wapens, vliegtuigen en mankracht.

In Mali vechten de huurlingen van de Wagner-groep inmiddels al ruim een jaar mee met het leger, nadat Franse troepen de deur werd gewezen. Ook de geruchten over de aanwezigheid van Russen in Burkina Faso klinken steeds luider. Zo meldde het Franse tijdschrift Jeune Afrique begin november dat een twintigtal Russische soldaten in Ouagadougou was aangekomen, volgens zijn bronnen om Traoré te beschermen tegen een eventuele coup-binnen-de-coup.

Lees ook
Ecowas zoekt naar juiste toon tegenover militairen in Niger

Samenwerking met Rusland

Mali lijkt de drijvende kracht in de contacten met Rusland. „De samenwerking met de Russen daar wordt gezien als een succes”, zegt Fahiraman Rodrigue Koné, analist bij het Institute for Security Studies, vanuit Bamako. Zo slaagden het Malinese leger onlangs met hulp van Wagner-huurlingen erin de strategische stad Kidal in te nemen, die jarenlang was bestuurd door separatistische Toeareg-rebellen. Een „tastbaar” resultaat, volgens Koné, naast de ronkende communiqués die het leger steevast deelt.

Het nieuwe blok plaatst andere West-Afrikaanse landen voor een uitdaging, zegt hij. „Door hun centrale ligging zijn ze alle drie essentieel voor de stabiliteit van de regio, te meer doordat zij nu het zwaarst door jihadisten worden geraakt.” Hun onvermogen de jihadisten te stoppen, laat zich voelen aan de grenzen van Ghana en Benin.

Het idee van een G5-Sahel was afkomstig uit Frankrijk. De fout daarvan, stelt Koné, was dat in dat verbond een paar landen werden geïsoleerd van de rest van de regio. „Die fout dreigt nu te worden herhaald.”

Leeslijst

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”