„Ik ben uit 1949, opgegroeid in Den Bosch. Mijn broer ging studeren en het was natuurlijk de bedoeling dat ik zou trouwen en kinderen krijgen. Dus mijn vader bepaalde: geen lange studie, maar Schoevers. Het handboek van Schoevers heb ik nog. Er staan dingen in als: sta op als je baas binnenkomt. Ik heb nooit in mijn leven een uitkering gehad, kon dankzij dat Schoeversdiploma altijd ergens werken, vaak als directiesecretaresse. Maar ik wist: dit is niet wat ik wil tot aan mijn pensioen.
„Ik hield van spinnen, weven, wolverven, en dacht na een paar jaar kantoorwerk: wat zou het leuk zijn om een winkel te hebben! Ik had absoluut geen geld, maar banken deden toen nog niet zo moeilijk. Ik ging langs met mijn plan, ze keken ernaar en het was goed. Met het startkapitaaltje kon ik samen met mijn toenmalige partner in Vlaardingen een pandje kopen, dat we eerst moesten opknappen. Tien jaar heb ik de winkel gehad. Ik verkocht spinnewielen, weefgetouwen, handenarbeidspullen – en toen kwam ook die hele rage van breien. Ik ontwierp zelf patronen voor truien en gaf die mee aan klanten. Ook gaf ik cursussen weven, spinnen, breien en poppen maken – dat laatste was op een gegeven moment heel populair, elke ochtend zat de winkel vol cursisten. Mijn zaak, Pot-Sierlijk, werd nog een keer ‘Winkeltje van de Maand’ in Libelle.
Als backpacker alleen op reis
„Eigenlijk heb ik elke tien jaar het roer omgegooid. Mijn relatie was voorbij en ik wilde wat anders gaan doen, maar wist niet wat. Na verkoop van het winkelpand dacht ik: ik ga eerst eens op vakantie. Ik ging zes weken naar Peru, als backpacker alleen op reis. In het begin voelde dat nog een beetje beschamend, alsof iedereen zou denken: heb je dan niemand? Maar het ging zo geweldig, ik dacht na afloop alleen maar: ik ga weer! Tien jaar lang heb ik vervolgens de hele wereld rondgereisd. Tussendoor werkte ik telkens een paar maanden bij Unilever, dat een grote vestiging in Vlaardingen had, om daarna weer te reizen. Van Zuid-Amerika tot Azië tot Antarctica en vele wereldsteden – het was fantastisch.
„In die tijd studeerde ik ook Cultuurwetenschappen op de Open Universiteit. Ik had met de studie geen beroepsperspectief, maar ik wilde het per se, puur voor mijn eigen ontwikkeling. Na tien jaar was ik afgestudeerd.
„Toen ik 48 was, besloot ik, mijn vaders woord indachtig – ‘Je moet wel altijd voor jezelf kunnen zorgen’ – dat ik een vaste baan wilde. Dat werd het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam, waar ik fulltime werkte – zoals ik altijd fulltime gewerkt heb – bij het PostAcademischOnderwijs, de congresorganisatie. Het was de goede gewoonte tijdens de congresdagen ook altijd een licht onderwerp in te lassen, iets wat samenhing met het onderwerp maar vanuit een ander beroepsperspectief bekeken. Omdat ik tenslotte kunsthistoricus was, vroeg mijn baas of ik niet iets wilde proberen. Toen heb ik een paar kunstlezingen gegeven die voor artsen onverwacht maar interessant waren, bijvoorbeeld over ‘outsider art’ en ‘Amor, de liefdesbaby in de kunst’. Dat ging hartstikke goed en ik begon te denken aan een eigen bureautje.
Baan opgezegd
„Ik was inmiddels 58, werkte alweer tien jaar in het ziekenhuis en dacht: ik héb dat diploma, ik kán dat – ik ga dat doen! Ik neem gewoon het risico. Want ik wist ook dat ik de eerste tijd niets zou verdienen. Ik heb mijn baan opgezegd, mijn pensioen eerder laten uitkeren en heb die eerste twee jaar alleen maar genetwerkt. Heb alles en iedereen aangeschreven; instellingen, bibliotheken, verenigingen. Ik kreeg een ongelooflijk groot netwerk en gaf zes tot acht keer per week een lezing, van Groningen tot Maastricht. Dat was vaak ’s avonds, soms ook in het weekend. Het was ongelooflijk hard werken, maar zo leuk, zo plezierig, voldoening gevend.
„Toen corona kwam, viel alles stil. Ik heb in die periode heel veel gelezen. Alle tijd hebben en niks kunnen doen, de stilte – dat was soms best eenzaam. Een groot deel van mijn contacten is gerelateerd aan werk. In die tijd werd ik vrijwilliger bij ons Vlaardings Inloophuis voor dak- en thuislozen. Na corona heb ik dat weer wat teruggeschroefd, maar nog steeds kom ik daar zo’n twee keer in de maand. Ik schenk koffie en thee, praat met ze, ben gastvrouw. Af en toe compleet buiten je eigen bubbel verkeren is goed, ik kan het iedereen aanraden.
„Mijn bureautje bleek corona overleefd te hebben! Maar ik ben natuurlijk geen 18 meer, dus je wordt wat selectiever: ik werk nu niet meer ’s avonds, en geef nog zo’n één à twee lezingen per week. Maar ik blijf bezig! Als je minder gaat werken, gaat ook je geheugen achteruit, dus ik houd de gang erin. Voor een zaal staan geeft inspiratie, je moet attent en alert zijn. Werken houdt je jong, het is mijn leven.
„Sinds een paar jaar ben ik me enorm aan het verdiepen in wat lang blinde vlekken waren in de kunstwereld: vrouwen en kunstenaars van kleur. Kijk naar standaardwerken als The Story of Art van Gombrich: alles is wit, westers en man. Ik heb mezelf dat aangetrokken: waarom heb ik daar zelf ook niet aan gedacht? Dus ik ben met een grote inhaalslag bezig, heb hier drie boekenplanken vol met boeken over vrouwelijke en niet-westerse kunstenaars. Ik lees alles. Ik stop niet met werken voor ik de basiskennis op dit vlak beheers. De hele kunstgeschiedenis wordt op dit moment herschreven.
„Ik heb nooit een dwingende kinderwens gehad en heb daar nooit spijt van gehad. Maar het maakt het leven ook wat richtinglozer, niet per se makkelijker. Ik heb zeker leuke relaties gehad, maar ben alweer een tijdje alleen. Een partner mis ik op zich wel. Misschien loopt er ergens nog een leuke vent voor me rond; iemand die net als ik wat van de wereld heeft gezien en een positieve kijk op de wereld heeft.
„Ik voel mij gezond, sport een paar keer per week. Ook heel belangrijk: niet te veel somberen! Al dat geklaag van mensen. Als wij het hier in het rijke Westen al niet naar ons zin hebben, dan mankeren we toch echt wat. Wie ter wereld kan dan wél gelukkig zijn?
„Mijn motto is: ‘The open road still softly calls’. Er is nog zo veel te zien en te doen. Ik blijf nieuwsgierig. Naar alles.”
