Mijn puberzoon is fan van de vrouwen hatende influencer Andrew Tate: wat nu?

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Opvoeden Influencer Andrew Tate, verdacht van mensenhandel en verkrachting, heeft veel aanhang onder puberjongens. Afkeuren is het laatste wat je moet doen, is het advies van deskundigen aan bezorgde ouders.






Andrew Tate begin deze maand bij de rechtbank in Boekarest.
Andrew Tate begin deze maand bij de rechtbank in Boekarest.

Foto Inquam

‘De vrouw is een slot en mannen zijn sleutels. Een slot waar veel sleutels op passen, is kapot. Die wil je niet”, zei een 14-jarige jongen uit Rotterdam tegen zijn moeder. En andersom, vroeg de moeder, als een jongen met veel meisjes naar bed gaat? „Een sleutel die op alle sloten past is The Master Key”, zei hij.

In zijn ogen mogen meiden niet dezelfde vrijheden hebben als jongens, zegt de moeder, die om privacyredenen niet met haar naam in NRC wil, „en dat komt door Andrew Tate”.

Tate is een 36-jarige Brits-Amerikaanse influencer die op sociale media poseert met wapens en snelle auto’s of sigaar rokend boven een sporttas vol dollarbriefjes hangt. In december werd de voormalige professioneel kickbokser opgepakt in Roemenië, waar hij sindsdien vastzit op verdenking van mensenhandel, verkrachting en deelname aan georganiseerde misdaad. Sinds zijn arrestatie is hij geregeld in het nieuws en ontdekken veel ouders wie hij is en hoe hij jongeren, jongens vooral, beïnvloedt.

Zo vindt Andrew Tate dat vrouwen thuis horen te zijn en het eigendom zijn van hun man. Ook zegt hij dat slachtoffers van verkrachting „verantwoordelijkheid moeten dragen” voor het feit dat ze zijn aangevallen. Tate heeft het liefst relaties met jonge vrouwen (18 of 19 jaar), „omdat ze dan nog kneedbaar zijn” en hij „invloed op ze kan uitoefenen”, zegt hij in video’s die wijdverspreid zijn via TikTok en Instagram. In 2016 werd hij uit realityshow Big Brother gezet nadat gefilmd was dat hij zijn toenmalige geliefde sloeg met een riem. In een ander, recenter filmpje beeldt hij uit hoe hij een vrouw zou aanvallen als die hem zou beschuldigen van vreemdgaan.

Hij richtte de Hustler’s University op, een „exclusieve community” waar hij in de stijl van een zelfhulpgoeroe leden leert hoe ze geld kunnen verdienen met onder meer crypto-investeringen en dropshipping, een vorm van digitale tussenhandel.

Ondanks zijn misogyne en homofobe opvattingen is hij ongekend populair, op TikTok werden zijn filmpjes ruim 11,6 miljard keer bekeken. TikTok, Facebook en Instagram hebben zijn account geblokkeerd, maar fans blijven zijn filmpjes verspreiden.

Onbegrijpelijk dat jongeren vallen voor deze bagger

„Onbegrijpelijk dat jongeren vallen voor deze bagger”, zegt de moeder van de 14-jarige jongen. „Ook slimme kinderen. Mijn zoon doet havo en heeft overwogen om 49 dollar per maand te betalen voor de Hustler’s University. En sinds een half jaar heeft hij een hekel aan feministen.”

Ook andere ouders maken zich zorgen, nationaal en internationaal – in tal van blogs, columns, krantenartikelen en sociale media posts uiten ouders hun frustratie over de invloed van Tate op hun tieners, de meesten tussen 13 en 18 jaar oud. Aan de BBC vertelt een moeder dat haar 13-jarige zoon het steeds voor Andrew Tate opneemt en ontkent dat hij is gearresteerd, hij zegt dat „de media hem niet mogen en verhalen over hem verzinnen”. Op de Britse site mumsnet.com zegt een moeder dat haar 17-jarige zoon is „gebrainwashed” door Tate, „hij gelooft dat Tate onschuldig is en dat de overheid hem wil laten opdraaien voor iets dat hij niet heeft gedaan”.

Ook op Britse scholen is er onrust over Tate. Pedagoog Allison Ochs noemde in een gids voor docenten en opvoeders een aantal opmerkingen, gehoord van leerlingen in de klas: „Niemand let op onze mentale gezondheid, hij wel. Tate zegt dat we geen e-sigaretten moeten gebruiken. Hij is een goed mens dus” en „Mannen zijn eenzaam, hij begrijpt ons tenminste. Sommige uitspraken zijn misschien niet best, maar hij heeft wel gelijk: vrouwen kunnen niet rijden”.

Foto Alexandru Dobre/AP

Ook Nederlandse scholen zitten vol Tate-fans, zei mediapedagoog Jacqueline Kleijer onlangs in talkshow Op1: „Het maakt eigenlijk niet uit op welke middelbare school ik kom. Of het nou vmbo, havo of een gerenommeerd gymnasium is, er zijn altijd vier of vijf jongens die ongelofelijk fan van hem zijn en net zo willen worden als hij.” Zij legde ook uit wat Tate zo begeerlijk maakt voor jonge jongens: „Hij doet iets heel interessants in de manier waarop hij praat. Hij spreekt ze aan op hun mannelijkheid, maar snapt ook dat ze soms eenzaam zijn. Jongeren voelen zich begrepen door hem. Hij overtuigt ze dat ze rijk kunnen worden en motiveert ze. Hij praat ze uit hun depressie, dat spreekt ze aan.”

De moeder uit Rotterdam probeerde haar zoon met verschillende tactieken tot inzicht te laten komen: ze nam de tijd om rustig in gesprek te gaan, vroeg hoe de meiden in zijn omgeving hierover denken, probeerde haar emoties buiten het gesprek te houden en schotelde hem feiten voor over de rechten van vrouwen. Ze nodigde een goede vriend uit, zodat de informatie eens van iemand anders kwam. „Maar hij lijkt wel bekeerd”, zegt ze. „Het gevaarlijke vind ik dat hij er ook naar handelt: op school gooit hij er met de pet naar, hij loopt rond als een alpha male en zegt dat hij geen opleiding nodig heeft, want hij wordt toch rijk met ‘crypto currency en dropshipping’. Hoewel ik op verschillende manieren en momenten met hem erover praat, heb ik niet het gevoel dat ik tot hem doordring.”

Veel ouders die geconfronteerd worden met een zoon die gecharmeerd is van Tate, zijn waarschijnlijk geneigd hem af te keuren en hun kind ervan te overtuigen dat deze man geen voorbeeld is. Maar dat is het laatste wat je moet doen, zeggen drie deskundigen.

Negen adviezen om met een Tate-fan in huis om te gaan

1 Houd je frustratie in

Om te beginnen moeten ouders zich realiseren dat ze te maken hebben met een gesprekspartner die geen volgroeid brein heeft, zegt Steven Pont, ontwikkelingspsycholoog en systeemtherapeut. Eerder was hij docent op een middelbare school. „Pubers delen de wereld simpel in: goed en fout, zwart en wit, wel en niet. Genuanceerd denken lukt vaak nog niet. Vraag je dus niet gefrustreerd af waarom jouw kind zich aangetrokken voelt tot de uitspraken van Tate. Zijn simpele gedachten met een vereenvoudigd beeld van de wereld doen het goed bij pubers omdat ze het leven overzichtelijk maken. Het geeft jongeren de illusie dat ze de wereld begrijpen, een prettig gevoel.”

2 Zie wat zij zien

Bekijk online wat jongens precies over Andrew Tate zien, zegt Peter Nikken, lector Jeugd & Media aan Hogeschool Windesheim. Daarvoor is geen TikTok-account nodig, via Google zijn filmpjes en compilaties van de meest verontrustende uitspraken te vinden. „Je kunt ook tegen je kind zeggen: ‘Laat eens zien wat je op TikTok tegenkomt over Andrew Tate’ en dan samen die video’s bekijken.” Omdat jongeren filmpjes bekijken op hun eigen, kleine schermpje met een koptelefoon, krijgen ouders er weinig van mee, zegt hij, maar het is hun taak om de online wereld te verkennen, net zoals je dat met de offline omgeving doet.

3 Luisteren in plaats van de les lezen

Stel open vragen en laat je kind zo veel mogelijk praten. Nikken: „Als je begint met: dit is gevaarlijk en belachelijk en hij is niet voor niets opgepakt, dan ben je de aandacht van je kind direct kwijt.” Vraag: wat is hier interessant aan? Hoe voel jij je over de filmpjes die je hebt gezien? Zijn er andere standpunten mogelijk? Therapeut Steven Pont: „Luister naar de argumenten. Pubers vinden het fijn om serieus genomen te worden – hun grootste allergie is dat ze als kind worden behandeld en dat ouders vertellen hoe het zit. Ga niet harder praten of jezelf herhalen, dat klinkt als: je bent te dom om het in één keer te begrijpen. Hoe feller jij bent, hoe meer je kind de hakken in het zand zet.”

4 Blijf inhoudelijk en feitelijk

Als je kind iets zegt dat beledigend is, kun je dat corrigeren, zegt Susan Branje, hoogleraar Pedagogische wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. „Benoem dat iets discriminerend is.” En kom met feiten. Als je zoon zegt dat vrouwen meer geld verdienen, kun je cijfers van het CBS erbij halen die laten zien dat vrouwen op hoge posities minder verdienen dan mannen op dezelfde posities. Als het gaat over dat vrouwen niet goed autorijden: pak cijfers van verzekeringsmaatschappijen erbij die laten zien dat vrouwen minder schade rijden dan mannen. En over het plan om zonder opleiding rijk te worden, kun je zeggen dat dit voor een enkeling is weggelegd, er zijn veel meer mensen met flinke schulden. Pont tekent daar wel bij aan dat sommige pubers ongevoelig zijn voor deze tactiek. „Ouders veronderstellen dat kennis gedragsverandering teweegbrengt, maar dat is niet altijd waar. Anders was iedereen al gestopt met roken.”

5 Shockeren mag

Nikken: „Als je zoon een zus heeft, kun je hem vragen of hij vindt dat de regels van Tate ook voor haar gelden. Mag zij niet met haar vriendinnen naar een bar?” Van Pont mogen de vragen behoorlijk stevig zijn: „Zeg: ‘Stel dat je zusje in het donker naar huis loopt en kiest voor de snelle route door het park. Onderweg wordt ze verkracht. Ga jij dan zeggen dat het haar eigen schuld is?’ Als de zoon zegt: ‘Ja, had ze maar niet door het park moeten gaan’, vraag dan door. Hoe ziet die verantwoordelijkheid eruit? Zou je dit voor de rechter ook verklaren, als de zaak van je zus voorkomt?’” Houd het gesprek gaande, zegt hij, ook al ben je het totaal oneens. „Vergelijk het met een kind dat leert lopen: door te oefenen gaat hij het leren. Misschien luisteren ze niet, maar ze horen het wel.”

6 Stimuleer contact met anderen

Andrew Tate is een rolmodel, hij laat pubers zien dat ze alles kunnen bereiken wat ze willen, zegt Branje. Blijkbaar krijgen sommige jongens dat gevoel niet van iemand uit hun eigen omgeving. Zoek uit of er een neef, iemand op school of op de sportclub is met wie hij zich kan identificeren en probeer dat contact subtiel te stimuleren.”

Er kan ook meer aan de hand zijn, zoals eenzaamheid, angst, een negatief zelfbeeld, gemis van een vader, somberheid. „Als je merkt dat je kind negatief over zichzelf praat, sterk afhankelijk is van de mening van anderen, zich makkelijk laat beïnvloeden, niet goed voor zichzelf opkomt, moeilijk nee zegt of bang is voor wat anderen van hem of haar vinden, kunnen dat signalen zijn. Het is soms lastig om dat te beoordelen, het kan ook pubergedrag zijn, maar als het gedrag van je kind opvallend verandert, schoolresultaten teruglopen, er concentratieproblemen zijn of het kind geen plezier meer ervaart, ook niet met vrienden, kan dat duiden op een onderliggend probleem. Het is niet gezegd dat een zoon daarom ook Tate-fan is, maar kan wel verklaren waarom hij gevoelig is voor zijn aanpak. Waarom heeft uw zoon het gevoel dat hij te weinig mogelijkheden heeft om succesvol te worden? Als het lukt om daarachter te komen, kunt u een kind daarmee helpen, al dan niet met professionele ondersteuning.”

7 Gebruik humor

Steven Pont: „Een vader zou na het gesprek tegen zijn zoon kunnen zeggen: ‘Zullen deze twee superieure wezens even de hond uitlaten samen?’ Dan maak je een punt op een niet-bedreigende manier. Je kunt een kind ook uitdagen: ‘Als ik kan bewijzen dat het niet waar is wat jij zegt, dan verzorg jij het toetje vanavond’. Hoe frustrerend ook, probeer het leuk te maken. Veel ouders zeiden zelf ook maar wat toen ze vijftien waren.”

8 Praat over aanverwante thema’s

Het kan helpen om de zaak-Tate te bespreken door het over verwante thema’s te hebben, zegt Branje. „Een gesprek over gelijkheid tussen mannen en vrouwen, fake news of hoe sociale media gebruikers beïnvloeden. Kijk samen naar de documentaire The Social Dilemma. Als je kind begrijpt hoe sociale media in het algemeen te werk gaan, kunnen ze die mechanismes herkennen bij Tate.” Laat je kind ook zien hoe ze vrouwonvriendelijke of haatdragende berichten op sociale media kunnen blokkeren of rapporteren. Veel jongeren weten niet dat daar een knop voor is.

9 Heb geduld

Verwacht niet dat één gesprek voldoende is, zeggen alle deskundigen. Pubers kunnen moeilijk toegeven, zegt Pont. „Van mening veranderen heeft tijd nodig. De eerste stap is dat de zoon gaat twijfelen aan zijn standpunten. Als dat gebeurt moet je hem even met rust laten, want het is een verlieservaring, hij moet het verwerken.”

Related Posts

Kookboekschrijver Meera Sodha: ‘Als je bij mij thuis komt eten, krijg je deze gerechten’

  • admin
  • November 14, 2024
  • 0

Na drie succesvolle kookboeken, Made in India, Puur India, Azië en een veganistische receptenrubriek in de Britse krant The Guardian verloor Meera Sodha het plezier in koken. Ze schrijft openhartig over die donkere periode in haar nieuwste boek Bij Meera aan tafel. „Ik heb heel lang in bed gelegen en maanden en maanden niet gekookt”, vertelt ze tijdens een videogesprek vanuit haar huis in Londen. De oorzaak noemt ze complex, maar de vele deadlines, een jonge baby en de coronapandemie hielpen niet. „Het was een opeenstapeling van alles in mijn leven waardoor ik mijn hoofd niet meer boven water kon houden en mijn weerstand volledig verdween.”

Het omslagpunt kwam toen ze zag dat haar man, die naast zijn baan alle zorg voor hun dochters en het huishouden op zich had genomen, brak. „Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging.”

Ze ging naar de keuken, pakte intuïtief wat ingrediënten, linzen, curryblad, citroengras en chilipepers, en maakte dahl. „Ik voelde een nieuwe energie in mijn vingertoppen, kon mijn longen voelen en weer ademhalen. Voor het eerst in lange tijd voelde koken anders, niet als een opgave.”

Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging

Sodha besefte toen dat dit was hoe ze wilde koken, eenvoudige gerechten voor haar man, dochters en zichzelf. En ze realiseerde zich hoe belangrijk ze de avondmaaltijd vindt. „Niet het ontbijt, niet de lunch, ik wilde alleen nog maar het avondeten maken.”

Het vermogen om een lekkere avondmaaltijd – de Engelse titel van haar boek is Dinner – op tafel te zetten noemt ze een ‘superkracht’. Ze kreeg weer plezier in koken; het voelde als een prestatie om iedere dag een maaltijd voor te bereiden en ’s avonds met haar gezin aan tafel te zitten. „Ik weet niet of dit voor iedereen geldt die mentaal door een diep dal is gegaan, maar ik was verdoofd, ik voelde niks meer. Door het klaarmaken van het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel.”

Bij moeder nog vlees

De recepten die ze in deze periode maakte vormden de basis van Bij Meera aan tafel. Ze noemt het haar meest persoonlijke boek. „Ik kookte altijd, maar het was nooit echt het soort eten waar ik van houd.” En dan aarzelt ze even. „Ik twijfel of ik dit woord moet gebruiken, maar het ging erom andere mensen te imponeren. Heel veel in deze wereld draait om indruk maken, waarom zou je anders nieuwe recepten verzinnen? Maar ik hou juist van eenvoudig eten. Als je bij mij thuis komt eten, krijg je de gerechten in dit boek.”

Door het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel

Die zijn allemaal vegetarisch. Alleen als ze bij haar moeder eet, eet ze nog weleens vlees. „Eten is niet alleen brandstof, maar ook nostalgie, plezier, geschiedenis en traditie, dus ik hou wat ruimte vrij voor mijn moeders kip curry of kip pilav, waar ik dol op ben.”

Sodha is de dochter van Indiase ouders uit Oeganda, die in 1972 het land moesten ontvluchten, omdat dictator Idi Amin de bevolking tegen de Indiase minderheid ophitste. „Ik heb geen plek om naar terug te gaan, ik kan niet naar het huis waar mijn ouders geboren zijn, de gemeenschap van toen is er niet meer. Daarom hou ik me vast aan de verhalen en de spullen die me verbinden met dat verleden.”

Ze staat op en komt terug met een houten lepel die haar dierbaar is, die ze van haar moeder kreeg en waar ze in haar boek over schrijft, net over als het koperen pannetje van haar oma en de beelden van de Hindoegoden Ganesha, Lakshmi en Annapurna in haar keuken. Ze staat weer op, pakt haar telefoon en laat ze zien. Ze is niet religieus, schrijft ze in haar boek, maar ‘door verbinding, traditie of rituelen’, geven ze haar ‘troost en het geluk dat ze nooit in haar eentje staat te koken’.

Haar ouders kwamen op het Engelse platteland van Lincolnshire terecht. „Wat mijn moeder aan mij heeft doorgegeven is dat koken je verbindt met tradities en in mijn geval was dat de Indiase Gujarati-keuken.” Gujarat is een deelstaat van India die aan Pakistan grenst.

De Indiase en Aziatische keuken zijn belangrijk voor Sodha, maar in Bij Meera aan tafel is de stijl veel uiteenlopender met invloeden uit bijvoorbeeld de Italiaanse en Egyptische keuken. De 120 recepten ademen de Londense diversiteit waar ze deel van uitmaakt. „Eten verandert met de omgeving en de mensen mee en dat omarm ik. Als ik iets van een andere cultuur gebruik, doe ik dat met respect en begrip voor de oorsprong, maar eten is ook een geweldig creatief medium.”

En eten is leuk, benadrukt ze. „Het moet leuk zijn. Hoewel de aanleiding voor dit boek verdrietig was, is het boek vrolijk geworden. Ik hou nu van mijn leven en als ik niet was ingestort, was ik zonder nadenken op oude voet door blijven gaan. Nu leef ik bewust en weet ik wat me gelukkig maakt.”

Dat zijn kleine dingen als zonlicht op haar gezicht, yogalessen, om drie uur klaar zijn met werken – en eenvoudige gerechten. „Ik heb aan dit boek echt met mijn hart en buik gewerkt. Wat ik er zo fijn aan vind is dat het me weer bij mezelf heeft gebracht.”


In de Westelijke Tuinsteden zouden functioneel ingerichte woningen leiden tot ‘een gelukkiger gezinsleven en een vitale samenleving’

  • admin
  • November 13, 2024
  • 0
Foto Jordi Huisman

Een halve eeuw geleden geleden verdween de verzuiling stilletjes uit Nederland. Maar in Slotermeer, de oudste van de Westelijke Tuinsteden van Amsterdam, zijn de restanten ervan nog zichtbaar. Daar staan in de Dobbebuurt ‘katholieke’ woningblokken van vijf verdiepingen tegenover ‘algemene’. De bewoners van de algemene, rechttoe-rechtaan-blokken moeten een trappetje op naar de entree van hun woningen. De katholieke blokken hebben daarentegen op de begane grond een soort kerkportalen als ingangen, met gemetselde bogen en eenvoudige tympanen. Boven de bogen zitten veelkleurige, half abstracte mozaïeken van de kunstenaar Theo Forrer. Met enige moeite vallen hierin onder meer ploegende boeren, zwoegende werklui en de hand van god te herkennen.

De door Nielsen Spruit en Van der Kuilen ontworpen algemene blokken zijn begin jaren vijftig gebouwd voor de algemene woningbouwvereniging Rochdale. De blokken die een katholieke woningbouwvereniging liet neerzetten zijn van Aat Evers en Geert Sarlemijn, twee traditionalistische architecten die omstreeks 1950 de cursus kerkelijke architectuur van pater-architect Dom Hans van der Laan volgden. Evers en Sarlemijn gaven hun bakstenen woondozen, waarvan enkele in de jaren tachtig helaas vaal wit zijn gestuct, niet alleen stichtelijke entrees maar ook natuurstenen lateien en vier dikke, bakstenen zuilen op de kopse kanten. Een naburig, ook door hen ontworpen blok met winkels en woningen heeft zelfs rijen witte zuilen met rare ionische kapitelen aan weerszijden van een boogvormige poort.

Foto Jordi Huisman

De stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren, hoofd stadsontwikkeling in Amsterdam, zag de architectonische gevolgen van de verzuiling in Slotermeer met lede ogen aan. De hoofdontwerper van de Westelijke Tuinsteden hield niet van diversiteit. Het liefst had hij de enorme Amsterdamse uitbreidingswijken helemaal volgezet met radicaal modernistische architectuur. Van Eesteren en Sarlemijn en andere architecten die in Slotermeer hadden gebouwd vond Van Eesteren „kwalitatief op een laag peil” staan, schrijft Ineke Teijmant in het boekje De Dobbebuurt. Ze hadden er gezorgd voor een weerzinwekkende „kakofonie”, meende hij. De bewoners dachten hier anders over: zij vonden Slotermeer juist „gezellig gevarieerd”.

Foto Jordi Huisman

Goede smaak

Om de kloof tussen de smaak van Van Eesteren en die van de toekomstige bewoners van de Westelijke Tuinsteden te dichten, was in 1946 de stichting Goed Wonen opgericht. Uitgangspunt van Goed Wonen was dat smaak een kwestie van opvoeding is en de meeste Amsterdammers onopgevoed waren. „Slechts zelden treft men een interieur aan, waarin zuivere vormgeving, innerlijk evenwicht en harmonische kleurencombinatie ons het gevoel geven van werkelijke sfeer”, schreef de voorzitter van Goed Wonen (en Amsterdamse PvdA-wethouder van Volkshuisvesting) Jan Bommer in 1948 in het eerste nummer van het gelijknamige tijdschrift.

Om de lezers bij te brengen hoe ze hun interieurs konden zuiveren van zware balpootmeubelen en andere foute huisraad, schreef Goed Wonen niet alleen over „doelmatige” woninginrichting maar ook over kitsch en de vraag of massaproductie „een gevaar was voor onze persoonlijkheid”. Ook deed het tijdschrift de lezers een proefje aan de hand om vast te stellen of hun interieur ‘zuiver’ genoeg was: de melkflestest. De dikke, onelegante melkfles was „typerend voor onze tijd en voor de stand van onze natuur- en scheikunde” en past in elk „modern” interieur, zo legde de bedenker van de melkflestest uit. „Als u het beslist nodig vindt om de melk eerst over te gieten in een ‘mooi’ kannetje, dan is er ergens iets fout òf bij u òf bij uw interieur, want de fles is goed.”

Foto Jordi Huisman

In de jaren vijftig en zestig liet Goed Wonen twaalf modelwoningen inrichten in de Westelijke Tuinsteden. Wat de toekomstige tuinstedelingen daar toen zoal aantroffen, is te zien in de Van Eesteren Museumwoning, gevestigd in een woning in een algemeen blok in de Dobbebuurt. Hier staan de woon-, eet- en slaapkamer vol met huisraad die Goed Wonen had goedgekeurd, zoals de nog altijd populaire slaapbank van Mart Visser en een fauteuil van gebogen rotan. Aan de knalrode wand van de woonkamer hangen metalen wandrekken van het merk Pilastro, de keuken heeft een modulaire Bruynzeelkeuken van Piet Zwart en in de slaapkamer staan bedden van Auping met ‘hygiënische’ metalen spiraalbodems. Boven de eettafel hangt de beroemde en nog altijd geproduceerde PH 5-lamp van de Deense ontwerper Poul Henningsen.

De eerste modelwoning van de Westelijke Tuinsteden stond in Slotermeer en was in 1955 ingericht door Johan Niegeman, die in de jaren dertig in Stalins Sovjet-Unie had gewerkt. Daar werkte hij onder meer aan ‘sotsgorods’ als Magnitogorsk, nieuwe socialistische steden waar de Nieuwe Mens gestalte moest krijgen. De sotsgorods werden een faliekante mislukking en Niegeman moest in 1937, net als eerder de communistische architect Mart Stam, de Sovjet-Unie verlaten.

Foto Jordi Huisman

Betere mensen

Ook de Westelijke Tuinsteden waren bedoeld als een soort sotsgorods. Ontwerpers als Niegeman geloofden dat ‘zuiver’ ingerichte woningen betere mensen zouden maken van de bewoners. Mensen die zich omringen met melkflessen en andere ‘neutrale’ industrieel vervaardigde voorwerpen en meubels getuigen van een sterke persoonlijkheid, schreef Goed Wonen: „Zij hebben geen opvallende meubelen nodig in hun interieur om zichzelf tot recht te laten komen. Hoe eenvoudiger de meubelen, hoe beter de mens uitkomt.” Ook zouden functioneel ingerichte en hygiënische woningen leiden tot „een gelukkiger gezinsleven, een harmonieuze opvoeding van de kinderen en een vitale samenleving”.

De modelwoningen vielen lang niet bij alle bezoekers in de smaak. Velen vonden ze ‘kaal’ en ‘ongezellig’. En de degenen die er wel in iets zagen, konden de eenvoudige, maar desondanks dure huisraad meestal niet aanschaffen. Zo bleef het zuiver vormgegeven interieur alleen weggelegd voor een elite die ermee kon getuigen van hun goede smaak.

Museumwoning Van Eesteren. Freek Oxstraat 27, Amsterdam. Info: www.vaneesterenmuseum.nl/museumwoning

Foto Jordi Huisman


Column | De oppaskat van Jan

  • admin
  • November 13, 2024
  • 0

Mijn vriend Jan kwam bij ons eten. Van tevoren zei Willem: „Ik heb echt zin in vanavond. Jan gaat in ieder geval niet zo verschrikkelijk lopen jeremiëren over de toestanden in de wereld.” Daar verheugde ik me ook op, want ik kan er alleen tegen als ik zelf jeremieer.

Jan kwam bij het vallen van de avond binnen, een en al benen en glanzend kaal hoofd. Kaas klom als een kapucijnaapje tegen hem op, nestelde zich op zijn schoot en lispelde dat hij spaghetti carbonara wilde. Die kreeg hij, in een handomdraai door Jan bereid, maar vol en vet en bevredigend. De kaarsen brandden, er werd gegeten, buiten was het zacht novemberweer.

Jan woont in Leeuwarden, maar past in Amsterdam op een kat van achttien jaar oud, die allerlei medicijnen nodig heeft om door de dag te komen. Ik had weinig begrip voor de hele situatie. Een bejaarde kat in het licht van deze tijd vraagt te veel van iedereen, zeker op een avond als deze, die eindeloos moest duren. Ook heb ik mijn vader weleens een ongelukkig kuikentje, wiens hoofd verkeerd om aan zijn lijf zat, bij geboorte de nek om zien draaien. Toen zat het hoofd weer goed, maar daar was dan ook alles mee gezegd.

De kinderen gingen slapen. Willem bracht ze naar boven, aan tafel werd het even stil. Ik begon maar weer eens over het lot van vrouwen over de hele wereld. „Het is de alsof de wapens in je handen van suiker zijn, in een heel stroperige zich eeuwig herhalende droom”, fluisterde Jan en daarna, schel: „We kunnen er helemaal niks aan doen, vergeet die linkse lente.” We deden de gordijnen dicht. Willem kwam naar beneden, we moesten het er toch nog iets langer over hebben, je komt er niet onderuit. Dus vroegen we ons af waarom er zoveel stemmen zich laven aan de steeds grotere chaos, hoe die stemmen iedereen nog verder opdrijven, de waanzin willen laten heersen, de hoofdstad vol geweld en zij, juichend achter hun schermpjes verontwaardiging fingerend. „Het is nu wachten op Gavrilo Princip, en ondertussen verdringen ze elkaar om hem te mogen zijn”, zei ik en was geheel niet ontevreden met mezelf.

Toen begon Jan nonchalant The Waste Land te citeren en daarmee keerden we terug naar onze eigen, voor velen onuitstaanbare, veiligheid van oude teksten, liedjes, luisterend, in stille bewondering. Drie sukkels aan een keukentafel, met een stapel boeken, Medea en Cavalleria Rusticana. Een grote troost, maar één die moeilijk te vinden is, en daarom in het dagelijkse leven steeds verder uit zicht leek te verdwijnen.

De kat moest haar pillen, Jan vertrok even plots als hij gekomen was. Wij zaten nog even. Ik dacht aan Antigone die haar broer wilde begraven tegen de wens van de staat in. Daarna dacht ik aan mijn vader, die weigerde onze dode hond aan de dierenarts af te geven en hem achter in de tuin onder een appelboom begroef.

De volgende dag fietste ik met Kaas en Cléo katerig door onze straat. Op de hoek stond een verwarde man naar duiven te trappen. „Rot op, tyfusbeesten” schreeuwde hij. Toen kreeg hij er eentje onder zijn laars en stond met zijn volle gewicht op het beestje. Ik fietste met kloppend hart door en dacht aan de oppaskat van Jan. Moge het lieve dier voor eeuwig leven.