N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Verdienen en uitgeven Sandhya Santoe (51) werkt als leiderschapscoach en organisatieadviseur en woont met haar gezin in Bleiswijk. „Ik vind het belangrijk dat mijn zoon leert wat de waarde van geld is.”
Sandhya Santoe: „Het is misschien niet de beste tijd om een huis te kopen, maar het geld is er, dus als we iets tegenkomen, dan gaan we ervoor.”
Foto Bob van der Vlist
in
‘In mijn familie is het een taboe om over geld te praten. Als iemand ‘te koop’ loopt met materiële zaken, wordt daar al snel neerbuigend over gedaan. Wat bij ons het belangrijkste is, is kennis vergaren en juist de ander een plezier doen. Omdat ik al jaren werkzaam ben als coach, en leiders leer om authentiek te zijn, dacht ik op een gegeven moment: hoe authentiek ben ik zelf eigenlijk? Ik heb vier studies gevolgd en ik heb geleerd me altijd te conformeren, bij de familie en op mijn werk. Maar sinds ik zelfstandig ondernemer ben, laat ik steeds meer van mezelf zien, ook op sociale media.
„Ik werk al 23 jaar in het bedrijfsleven en heb bij meerdere organisaties gewerkt. Ik zag op de werkvloer vaak dat mensen een masker dragen, om niet buiten de boot te vallen. Dat levert geen goed werkklimaat op. Als je alleen op intellect vaart, heb je ook veel vooroordelen over anderen. Maar als je vanuit je hart spreekt, kun je ook mooie dingen doen. Als je integer zaken doet, is het geld minder belangrijk, dat komt dan vanzelf.
„In 2018 besloot ik voor mezelf te beginnen. In loondienst verdiende ik 2.000 euro netto per maand, dus dat was het bedrag waarmee ik als eigen baas wilde starten. Door de jaren heen is dat langzaam omhooggegaan. Het is genoeg om van te kunnen leven. De rest van de winst gaat terug in mijn bedrijf.”
uit
‘Ik woon met mijn man en zoon (9) in Bleiswijk. Toen mijn man en ik dertien jaar geleden bij elkaar kwamen, wilden we nog niet samen een huis kopen, dus hebben we gehuurd. Maar de woonlasten zijn inmiddels zo ver opgelopen dat we sinds vorig jaar kijken naar een koopwoning. Het liefst twee-onder-een-kap of een vrijstaand huis, ergens bij een bos of aan het water en met een grote tuin. Het is misschien niet de beste tijd om een huis te kopen, maar het geld is er, dus als we iets tegenkomen, dan gaan we ervoor.
„Ik ben heel sober opgevoed: we moesten zuinig zijn en sparen, en niet te grote uitgaven doen. Ik vond het vreselijk als mijn moeder soms bij de Zeeman kleding voor me ging kopen, dan verstopte ik me verderop. Achteraf snapte ik dat ze het als alleenstaande moeder niet breed had. Toen ik als tiener graag een colbert van Claudia Sträter wilde, zei mijn moeder dat ik daarvoor moest gaan werken. Ik heb een maand schoongemaakt en uiteindelijk het jasje niet gekocht, ik vond het zonde van al dat ploeteren. Dat was het moment dat ik leerde wat de waarde van geld is.
„Ook al hoeven we nu niks te laten, ik vind het belangrijk dat mijn zoon ook leert geld te waarderen. Dus toen hij een Nintendo wilde, heb ik hem de ene helft laten sparen en betaalden wij de andere. Dat ik dat geld uiteindelijk niet van zijn rekening heb gehaald, heb ik hem niet verteld.”
Het kan iedereen overkomen: een ongeval of een ziekte die ervoor zorgt dat je je beroep niet langer kunt uitoefenen. Het afgelopen jaar ontvingen meer dan 800.000 mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Wat moet je doen als je plotseling arbeidsongeschikt raakt? En hoe kan je je erop voorbereiden?
Voorbereiden op…
Arbeidsongeschiktheid is een thema waar de meeste mensen pas over na gaan denken als ze er mee te maken krijgen. Dat zou anders moeten, zegt Karin Radstaak van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Ze vergelijkt arbeidsongeschiktheid met andere belangrijke levensgebeurtenissen als het krijgen van een kind, of een scheiding. Of situaties die je niet verwacht, maar waarvoor je je wel verzekert. „Als je een brandverzekering afsluit, vraag je je af hoeveel je inboedel waard is”, aldus Radstaak.
Op eenzelfde manier is het volgens haar nuttig om na te denken over de situatie waarin je arbeidsongeschikt zou raken. „Wat gebeurt er dan? Met welke partijen kom je in contact? Wat voor regelingen zijn er?” Het Nibud heeft daarom een stappenplan opgesteld in voorbereiding op arbeidsongeschiktheid.
Naast het vergaren van informatie over arbeidsongeschiktheids- en ondersteuningsregelingen, is het verstandig te kijken naar waar je zou kunnen besparen en, om indien mogelijk, wat geld als buffer opzij te zetten. Radstaak: „Het hangt natuurlijk af van de mate waarin je arbeidsongeschikt raakt en of je daarnaast nog kan werken, maar het is sowieso goed te weten wat je financieel te wachten kan staan.” Als je onder een bepaald inkomensniveau terechtkomt, heb je bijvoorbeeld recht op huur- of zorgtoeslag, terwijl je daar eerder niet mee te maken hebt gehad.
Ook de manier waarop je werk georganiseerd is, speelt daarbij een grote rol. „In loondienst word je nog twee jaar in staat gesteld terug te keren als je ziek bent, maar als zelfstandige moet je je afvragen of je een arbeidsongeschiktheidsverzekering moet afsluiten of in een broodfonds moet stappen,” aldus Radstaak.
Handelen bij…
Als je bent uitgevallen is het altijd aan te raden te vragen of er iemand over je schouder mee wil kijken. „Je hebt dan zelf al genoeg zorgen over wat er met je aan de hand is”, zegt Radstaak. „Dus als iemand die je vertrouwt je kan helpen uitzoeken voor wat voor regelingen je eventueel in aanmerking komt, is dat heel nuttig.” Ook gemeenten hebben daarin een rol te vervullen, maar voor hen is het moeilijker om mensen te benaderen, onder meer vanwege groeiend wantrouwen in de overheid.
Naast wantrouwen speelt bij het vragen om hulp ook schaamte vaak een rol, ziet arbeidsdeskundige Janthony Wielink. Hij helpt vaststellen in hoeverre iemand nog kan werken en ondersteunt bij het voorkomen en herstellen van arbeidsongeschiktheid. „Mensen denken dat arbeidsongeschiktheid hen niet overkomt en worden dus altijd verrast. Het is helemaal geen schande om hulp te vragen, want alles wat er op je afkomt kan behoorlijk ingewikkeld zijn.”
In het proces na een ziekmelding is een open communicatie tussen werknemer en werkgever van groot belang, weet Wielink. Hij ziet dat beide partijen vaak onvoldoende om de tafel zitten om een gezamenlijk doel en een pad daar naartoe uit te stippelen. „Heel vaak wordt dat uitbesteed aan een arbodienst,” zegt hij. „En dat is dan een externe partij die gewoon zijn ding doet, terwijl het wel om jouw toekomst gaat.” Met een open dialoog en duidelijke verwachtingen kunnen werknemer en werkgever samen nadenken over welke werkzaamheden op termijn weer hervat kunnen worden.
Het doel moet duidelijk zijn en betrokkenen moeten denken in mogelijkheden over hoe dat te bereiken, stelt de arbeidsdeskundige. „Het hoofddoel is altijd terugkeren naar je eigen werk. Maar soms kan dat niet. Dan kan je gaan kijken naar ander werk in de organisatie. En als dat ook niet kan moet je kijken naar mogelijkheden bij een andere werkgever.” Dit is allemaal vastgelegd in de Wet Verbetering Poortwachter, waar een uitgebreid stappenplan bij hoort voor werkgevers om mensen terug te begeleiden naar werk.
Dat stappenplan kan voor alle betrokken partijen – van een bedrijfsarts, tot een casemanager en verzuimbegeleider – een valkuil zijn, ziet Wielink in de praktijk. Omdat er heel sterk op het proces wordt gefocust, en de werkdruk bij alle betrokken partijen heel hoog is, is meer sprake van een ‘vinkjescultuur’, dan van goede begeleiding. „Iedereen zet een vinkje bij het volgende stapje, maar het is beter om het proces holistisch te benaderen”, stelt Wielink. Tijdens trainingen die hij geeft oppert hij vaak: kijk eens of je niet ook een stapje kan overslaan, of juist een ander, extra stapje moet zetten.
Als het doel om terug te keren naar werk niet haalbaar blijkt, is het van belang dat daar duidelijk over wordt gecommuniceerd, vindt Wielink. Als mensen minder loon gaan ontvangen, of misschien richting een WIA-uitkering gaan, is het heel belangrijk dat ze weten wat ze kunnen verwachten. Als ze die duidelijkheid hebben zetten ze sneller een stap dan als het allemaal vaag blijft.”
Dus
Arbeidsongeschiktheid komt altijd onverwacht, maar dat betekent niet dat je je er niet op kan voorbereiden. Het helpt als je weet welke regelingen er bestaan, als je zicht heb op je financiële situatie en, indien mogelijk, een buffer kan opbouwen. Als je arbeidsongeschikt raakt, kan je in samenspraak met je werkgever of eventueel een andere werkgever kijken wat je nog wel kan doen.
Sean Hill (46) heeft het ondernemen met de paplepel ingegoten gekregen. Dat kan ook moeilijk anders, als lid van de Thaise ondernemersfamilie Chirathivat, dat met een door Forbes geschat vermogen van omgerekend 7,3 miljard euro de vijfde rijkste familie in Thailand is.
Tos Chirathivat (60) leidt sinds 2013 de detailhandel en vastgoedgigant Central Group, dat zijn overgrootvader Tiang Chirathivat in 1947 in Bangkok oprichtte. Het moederbedrijf bezit en beheert duizenden warenhuizen, winkelcentra, hotels en restaurants in Zuidoost-Azië en Europa. Ze staan onder andere in Japan, de Maladiven, Maleisië, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland. En Hill is de neef van de kleinzoon die dit concern nu runt.
Wat heeft de Bijenkorf hiermee te maken?
Toen Central Group in 2022 samen met het Oostenrijkse vastgoed- en detailhandelconglomeraat Signa voor omgerekend 4,5 miljard euro de Britse Selfridge Group kocht, werd het concern mede-eigenaar van de Bijenkorf. Nadat in 2023 Signa in financieel zwaar weer terecht was gekomen, kreeg de Thaise familie die Central Group bezit de Bijenkorf helemaal in handen. Inmiddels is Central Group nog voor zestig procent eigenaar van de zeven Bijenkorffilialen in Nederland: in oktober 2024 nam het Saoedische Public Investment Fund (PIF) een aandeel van veertig procent in Selfridges, waardoor Central Group nu samen met het Saoedisch staatsfonds dit moederbedrijf van de Bijenkorf bezit.
Hill heeft dus veel ervaring in de detailhandel?
Inderdaad. De Bijenkorf zelf liet weten dat Hill „de juiste persoon” is om het bedrijf „verder te laten groeien”. Central Group zei dat „retail” Hill als „lid van de Chirathivat-familie” in het bloed zit. Zo was hij vijf jaar lang voor Central Group verantwoordelijk voor het vastgoed in Europa.
Ook had hij vijf jaar lang een leidinggevende functie bij het Berlijnse KaDeWe (Kaufhaus des Westens), met zestigduizend vierkante meter het grootste warenhuis op het Europese vasteland. Daar zette hij op de zesde verdieping een food hall neer, met luxueuze gerechten en een champagnebar, om ook de tongen te kunnen strelen van de welgestelde klanten. Verder was hij lid van de directie van het Italiaanse warenhuis La Rinascente, waar hij nieuwe merken introduceerde en advies gaf over nieuwe winkellocaties.
Wat staat hem te wachten bij de Bijenkorf?
Vermoedelijk iets vergelijkbaars als in Duitsland en Italië. De ceo van Selfridges Group, André Maeder, omschrijft Hills toekomstige taak in elk geval als het „verder ontwikkelen” van de winkels en platforms „tot bestemmingen voor bijzondere ervaringen voor onze klanten”.
Nu kampt ’s lands bekendste luxewarenhuis volgens De Bijenkorf zelf met „een uitdagend economisch klimaat dat zich kenmerkt door aanhoudende economische onzekerheid en terughoudende consumentenbestedingen”. Zo had het in 2024 een omzetgroei van slechts één procent, bleek uit de jaarcijfers.
Makkelijk krijgt Hill het dus niet, maar daar lijkt hij niet zwaar aan te tillen. Op LinkedIn liet hij weten het „een enorme eer” te vinden om „verder te mogen bouwen” aan „een Nederlands icoon”. Ook zei hij alvast te zijn begonnen Nederlands te leren bij het taleninstituut van „de Nonnen van Vught”. Wellicht in de hoop De Bijenkorf gemakkelijker aan positieve omzetcijfers te helpen.
Charon: „Het is héél burgerlijk, maar Daan en ik hebben dus een gedeelde agenda. Door mijn fulltime baan als stewardess bij de KLM is de tijd dat ik in Nederland ben beperkt. Vorige maand zat ik bijvoorbeeld zestien dagen in het buitenland. Als ik dan in Nederland ben, werk ik in het ziekenhuis, wil ik sporten, probeer ik mijn vrienden te zien en dan ben ik ook nog echt een familiemens. Dus als ik geen avondjes met Daniël blok in de agenda, zien we elkaar gewoon niet.”
Daniël: „Van nature ben ik helemaal geen planner – ik weet nog geeneens wat ik morgenavond ga doen. Maar op een gegeven moment merkte ik dat het met Chars werk wel nodig is. Want als zij alles vol plant en we alleen samen slapen, dan heb je misschien wel wat uren met elkaar doorgebracht, maar dat is niet echt kwalitatieve tijd.”
Charon: „Soms denk ik: het is wel heel vol en veel allemaal. Ik weet al voor vier weken met wie ik iedere avond eet; dat klinkt belachelijk natuurlijk. Mijn karakter is misschien wel dat ik bang ben mensen daarin teleur te stellen. Maar dat kan jij altijd goed relativeren.”
Daniël: „Dan zeg ik: het is nu wel even klaar met dat agenda volproppen. Als je iemand drie weken niet ziet, is dat geen ramp.”
Charon: „Het helpt denk ik dat we in de basis allebei dezelfde types zijn. We hebben allebei veel energie, vinden vrienden en familie belangrijk en zijn niet vies van hard werken. We begrijpen elkaar gewoon.”
Extra centjes binnenhalen
Charon: „Mijn kinderdroom was om arts te worden, maar ik werd uitgeloot voor geneeskunde. Als vervanging ging ik HBO Verpleegkunde doen. Voor een jaartje, dacht ik, om te werken aan mijn cv. Maar toen ging ik op kamers en bij een studentenvereniging. Ja, dat was party. Ik merkte dat ik drie, vier keer per week op de tafels kon staan dansen, op vrijdag een tentamen maken en dat nog halen ook! Dus geneeskunde heb ik nooit meer gedaan, maar na vier jaar merkte ik dat ik niet gelukkig werd van een fulltime leven als verpleegkundige. Ik miste een uitdaging en zocht iets voor ernaast. Dat werd vliegen voor de KLM. Als kind mocht ik een keer een stewardess helpen in een Boeing 747, die toen nog zo’n upperdeck had. Dat is me altijd bijgebleven. Van 9 tot 5 op kantoor zitten is sowieso niks voor mij.”
Daniël: „Dat heb ik precies zo. Nadat ik mavo, havo en commerciële economie had afgerond, wilde ik vooral lekker aan de slag. Ik begon bij een zakelijke kredietverlener, maar dat was me te sloom. Ik ben meer een actief bezig type.”
Charon: „En jij bent van de side hussles.”
Daniël: „Dat zijn klusjes in de avonden of het weekend om wat extra centjes binnen te halen; dat heb ik altijd gedaan. Een bootje varen op Koningsdag, een auto naar Marbella heen en weer rijden, iets ophalen in het oosten van het land. Heb je toch weer honderd of tweehonderd euro verdiend in de uren die je normaal op de bank zou zitten. Da’s gewoon lekker. Daarom past mijn huidige werk ook goed bij me. Ik werk nu bij Noble Bouw, een bedrijf dat grote bouw- en renovatieprojecten doet in Amsterdam. Het is van twee jongens die ik via via ken uit Amsterdam en ik ben eigenlijk hun rechterhand geworden. De ene dag rijd ik zakken puin van een grachtenpand naar de stort, de andere dag sta ik als operationeel manager dingen op een bouwplaats te regelen. Dat doe ik sinds oktober en het gaat supergoed! Het is de beste keuze die ik ooit heb gemaakt.”
Liefde voor eten
Charon: „Met alle cao’s voor vliegpersoneel ben je best veel vrij als stewardess. Ik ben bijvoorbeeld net terug uit Shanghai. Dan ben ik vier dagen weg en heb ik vervolgens acht dagen vrij. Acht dagen! En dan werk ik fulltime. Omdat ik me snel verveel en vrije tijd alleen maar geld kost, heb ik me aangemeld voor de flex-pool van het OLVG Ziekenhuis in Amsterdam. Daar werk ik nu gemiddeld twaalf uur per week als verpleegkundige, meestal op de longafdeling. Niet dat ik nou wild enthousiast word van astma of COPD, maar het is gewoon een heel leuk team daar.”
Daniël: „Ik ben er trots op dat Char zo’n harde werker is en alles combineert. Ik zou me denk ik storen aan een partner die acht dagen op de bank zou liggen.”
Charon: „We wonen allebei in verschillende huizen met huisgenoten. Als het kan, slapen we samen. Altijd bij mij. Daniël woont in een echt mannenhuis: één toilet heeft geen toiletbril, Daan doucht met z’n slippers aan. En daarbij vind ik het na het vliegen fijn om in mijn eigen bed te slapen.”
Daniël: „Allemaal excuses waarom je nooit bij mij komt.”
Charon: „Ik kom er denk ik… één keer in de drie maanden of zo?”
Daniël: „Ongeveer ja.”
Charon: „Onze liefde voor eten bindt ons. We zijn allebei, zoals mijn vader dat noemt, echte smikkelbeertjes.”
Daniël: „We waren een keer met de hele familie op vakantie. Voor de lunch at mijn schoonvader gewoon een cracker, terwijl wij hele BLT-sandwiches [bacon, lettuce, tomato] aan het bouwen waren, met alles erop en eraan.”
Charon: „Dan zegt mijn vader: ah, de smikkelbeertjes zijn weer aan het vreten, hoor.”
Daniël: „Char maakt thuis maaltijden om mee te nemen naar het ziekenhuis en ik krijg daar dan ook een portie van mee, als lunch.”
Charon: „Dan krijg je tacootjes mee, met alle goodies apart. Of van de week een homemade caesar salad.”
Daniël: „Het is altijd over de top, in bakjes en allemaal zakjes. Dan zeggen de boys op kantoor: neeeee, heeft ze wéér eten voor je gemaakt? Heerlijk vind ik het. Ik hou daar echt van.”
Charon: „Ik ben half Indisch en toon mijn liefde door eten. Dat zal het zijn.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/data97545965-1a9d9d.jpg)
