Om maar met de deur in huis te vallen: het zijn géén veren, de ruim vijftien centimeter lange pluimen waarmee het in bomen levende reptiel Mirasaura grauvogeli zo’n 247 miljoen jaar geleden op z’n rug rondliep. Wat de vergroeiingen dan wél zijn? Vermoedelijk een extravagant communicatiemiddel, concludeert een internationaal team van paleontologen deze week in Nature op basis van enkele fossielen.
De vondst gooit daarmee de huidige evolutionaire inzichten overhoop: al ver voor de vogels en de zoogdieren waren reptielen in staat tot het vormen van complexe ‘versieringen’.
Vogels, zoogdieren en reptielen behoren allemaal tot een overkoepelende groep gewervelden, de amnioten. Bij de embryo’s binnen die groep ontstaat de lichaamsbedekking grofweg op dezelfde manier, maar de uiteindelijke verschijningsvorm is heel anders: veren, haren of schubben. En hoewel inmiddels algemeen geaccepteerd is dat vroege voorlopers van huidige vogels – de dinosauriërs – óók veren hadden, gingen wetenschappers ervan uit dat andere fossiele reptielen het moesten doen met simpele schubben.
Al in 2000 stond de paleontologische wereld op z’n kop met de vondst van Longisquama insignis. Het fossiele reptiel leek over een soort oerveren te beschikken en werd om die reden algauw omschreven als een oervogel die gek genoeg géén familie van de dino’s was. Maar de fossielen waren zo moeilijk te duiden dat ze algauw weer buiten het evolutionaire debat werden gehouden.
Fossiel waarop de pluimen duidelijk te zien zijn. Foto Stephan Spiekman
Nieuw licht op de zaak
Het recente onderzoek aan Mirasaura grauvogeli (bijna een eeuw geleden ontdekt in Frankrijk maar nauwelijks onderzocht) werpt nieuw licht op de zaak. De fossiele vergroeiingen lijken sterk op die van Longisquama insignis maar zijn veel beter bewaard gebleven – zelfs de melanosomen, de celonderdelen met pigment die ook voor de kleur van vacht en veren zorgen, zijn te onderscheiden. Tegelijkertijd is duidelijk dat het géén veren betreft, onder andere omdat er geen vertakkingen aan de schacht zitten. Het betreft een sterke vergroeiing van de reptielenhuid, concluderen de auteurs. Met terugwerkende kracht interpreteren ze de Longisquama-fossielen op soortgelijke wijze. Beide soorten zouden aan elkaar verwant zijn geweest en behoren tot een inmiddels uitgestorven reptielengroep.
In tegenstelling tot vacht of veren hadden de reptielenpluimen geen isolerende werking. Dat is interessant, want tot nu toe werd het nut van complexe versieringen juist in dat licht verklaard. Veren en vacht zouden vanwege de isolatie een cruciale rol hebben gespeeld in de Triassic arms race. Dat is een wedloop tussen de vroege dino’s en zoogdieren waarbij ze zich ontwikkelden tot warmbloedige dieren.
In Nature laten de onderzoekers nu zien dat de evolutie van die complexiteit ook los van warmtebehoud kan worden gezien. Ze vermoeden dat de pluimen bedoeld waren om vijanden af te schrikken of om partners te lokken. De aanzienlijke lengte zorgde ervoor dat er ook over grote afstand mee kon worden gecommuniceerd, bijvoorbeeld van boomtop tot boomtop.
De Spaanse voetbalsters hebben zich voor de eerste keer geplaatst voor de finale van het Europees kampioenschap. In de halve eindstrijd in Zürich rekende de regerend wereldkampioen in de verlenging af met Duitsland. Middenveldster Aitana Bonmatí verraste keepster Ann-Katrin Berger met een schot in de korte hoek: 1-0.
Spanje neemt het zondag in de finale in Basel op tegen Engeland, waar Sarina Wiegman bondscoach van is. De titelverdediger versloeg dinsdag Italië, ook na verlenging.
Duitsland, recordhouder met acht Europese titels, won het EK in 2013 voor het laatst. Het was voor het eerst dat Spanje wist te winnen van Duitsland. De vorige zeven ontmoetingen leverden vier zeges voor de Duitse vrouwen op en drie duels eindigden onbeslist.
Spanje had voor rust veruit het meeste balbezit en kreeg ook de beste mogelijkheden. Berger bokste de bal in de 21e minuut over na een hard schot van Esther González. In de blessuretijd van de eerste helft was de spits opnieuw dicht bij een doelpunt. Berger redde opnieuw goed.
Het duel was na de pauze meer in evenwicht. Klara Bühl, de gevaarlijkste speelster bij Duitsland, testte de Spaanse doelvrouw Cata Coll in de 64e minuut met een schot in de korte hoek. Coll zorgde er kort voor tijd voor dat Duitsland het duel niet binnen de reguliere speeltijd besliste. Ze tikte eerst een van richting veranderd schot onder de lat weg en hield vervolgens Carlotta Wamser met een redding op de lijn van scoren af.
Een strafschoppenserie leek aanstaande. Juist de uitblinkende Berger ging in de 113e minuut in de fout door zich in de korte hoek te laten passeren. De keepster rekende vermoedelijk op een voorzet voor het doel.
Lees ook
De voorbeschouwing van deze halve finale: ‘We zijn tot grote dingen in staat’
Een meerderheid van de Tweede Kamer wil het zomerreces niet onderbreken voor een debat over de situatie in Gaza en de opstelling van Nederland en de Europese Unie tegenover Israël. Oppositiepartijen GroenLinks-PvdA en D66 vroegen om een debat in de Kamercommissie Buitenlandse Zaken.
Op dat debatverzoek, dat via een zogenoemde emailprocedure werd gedaan, kwam steun van SP, Partij voor de Dieren, Volt en Denk. Regeringspartijen NSC en BBB stemden tegen. Dat geldt ook voor PVV en SGP. De VVD, de grootste partij in het demissionaire kabinet, liet niets weten. Ook CDA, ChristenUnie, Forum voor Democratie en JA21 lieten niet weten voor of tegen een debat te zijn. Daarmee is er geen meerderheid voor het verzoek.
D66-Kamerlid Jan Paternotte, een van de indieners van het verzoek, noemt het op X „een zwaktebod” dat het debat niet plaatsvindt. „PVV en NSC blokkeren de aanvraag om een debat over Gaza te houden. Dat kan, omdat de VVD niet eens reageert op de aanvraag. Niets aan sancties doen in de EU, niets doen in NL en je daar ook niet over willen verantwoorden. Wat een zwaktebod”, schrijft Paternotte.
Lees ook
Israël heeft voorlopig weinig te vrezen van de EU: Duitsland en Von der Leyen liggen dwars
Paternotte vroeg het debat aan samen met Kati Piri (GL-PvdA). Beide partijen willen dat het kabinet sancties oplegt aan Israël. „EU-ministers besloten vorige week om geen enkele sanctie in te stellen tegen Israël”, schrijft Piri op sociale media. Daarmee verwijst ze naar het besluit van de EU-buitenlandministers om Israël geen sancties op te leggen, ondanks beschuldigingen van schendingen van het associatieverdrag. Maandag ondertekenden 28 landen, waaronder 20 EU-lidstaten, een brief met een oproep aan Israël om het geweld te stoppen en humanitaire hulp door te laten. Ook deze groep landen legde Israël geen sancties op.
„Nederland moet de Europese Raad bijeen roepen en intussen alvast nationale maatregelen instellen”, stelt Piri. Een aantal EU-landen, waaronder Duitsland, blijft tegen het instellen van sancties.
Als historici over een jaar of twintig terugkijken op de coronapandemie, zal het zeker gaan over de vrijheidsbeperkende maatregelen, de vaccinaties, het complotdenken dat een vlucht nam en de polarisatie die onzekere tijden veroorzaken.
Maar wie de cijfers van onlineplatform OnlyFans in die periode beziet, kan ook spreken van een pornopandemie. Sekswerkers kropen massaal achter de webcam, omdat fysiek contact door besmettingsgevaar niet was toegestaan. En niet alleen zij – ineens werd deze wereld van online volwassenenvermaak betreden door studenten, moeders, stellen en celebrities van allerlei allooi. Klanten betaalden massaal voor de vaak expliciete inhoud van de creators op de website; foto’s, video’s en livestreams. Ook konden fans met makers chatten en bijvoorbeeld erotische verzoeken indienen.
Waren er vóór de pandemie 348.000 creators actief op het platform, in 2020 verviervoudigde dat tot dik 1,6 miljoen. En ook het aantal klanten – mensen die zich door de pandemie thuis zaten te vervelen – steeg gigantisch: van dik 13 miljoen in 2019 naar ruim 82 miljoen in het eerste pandemiejaar. De thuiszitters gaven in 2020 ruim 326 miljoen euro uit.
Verdienmodel
Het verdienmodel van OnlyFans is heel simpel: het bedrijf incasseert 20 procent van wat fans aan die creators betalen. De winst van het platform explodeerde door de pandemie: van dik 5 miljoen euro in 2019 naar bijna 50 miljoen het jaar erop. Dat blijkt uit jaarstukken van Fenix International, het in Groot-Brittannië gevestigde moederbedrijf van OnlyFans.
Voor verwerking van de miljoenen euro’s die dag in dag uit via OnlyFans stromen, is een goede online infrastructuur nodig. Financiële dienstverleners zorgen ervoor dat het geld van de bankrekening van de fans op die van de makers belandt.
Gokbedrijven en pornoproducenten moesten op zoek naar een nieuwe betalingsverwerker
Maar niet alle bedrijven zijn dol op klanten als OnlyFans. Want banden met de porno-industrie leveren risico’s op zoals reputatieschade en mogelijke betrokkenheid bij illegale activiteiten. Sommige banken en financiële dienstverleners doen wel uitgebreid zaken in deze adult business, maar geven daar zo weinig mogelijk ruchtbaarheid aan.
De financiële dienstverlener Wirecard deed er niet moeilijk over. Dit bedrijf, dat onder meer online betalingsverkeer regelde, had heel veel klanten uit de high risk business: online gokken, porno en games. Zo was ook OnlyFans klant bij Wirecard, totdat dit Duitse bedrijf in 2020 door fraude ineenstortte. Gokbedrijven en pornoproducenten moesten op zoek naar een nieuwe betalingsverwerker.
Niet kieskeurig
OnlyFans kwam uit bij onder meer betaalbedrijf Worldline, dat het onlineplatform met veel plezier als nieuwe klant ontving. Want ook dit Franse bedrijf was niet kieskeurig wat klanten betreft. Dat bleek recent uit het onderzoek Dirty Payments, van NRC en internationale media, gecoördineerd door het netwerk European Investigative Collaborations. Zo was Worldline niet al te streng bij de controle van klanten uit gok-, gaming- en porno-industrie en koos het er bewust voor frauderende klanten, met bijvoorbeeld malafide webshops, te behouden omdat ze veel omzet opleverden.
Lees ook
Lees ook: Veel gebruikte betalingsdienst Worldline haalde kunstgrepen uit om fraude te verhullen
Worldline had met deze nieuwe klant enorm geluk. De coronapandemie was net begonnen en OnlyFans veranderde in een geldmachine. Zo gaf de Oekraïens-Amerikaanse eigenaar Leonid Radvinksy zichzelf over 2019 nog een winstuitkering van 20 miljoen pond (23,1 miljoen euro). Over het jaar daarna bedroeg het dividend 244 miljoen euro. En in 2022 besloot het bedrijf, waar het geld inmiddels tegen de plinten klotste, om dan maar maandelijks dividend vast te stellen, gemiddeld zo’n 24 miljoen euro – bijna een miljoen per dag.
De nieuwe klant leidde bij Worldline wel tot discussie. In een interne presentatie van februari 2021, de adult portfolio review kwamen de risico’s aan de orde bij onderwerpen op OnlyFans: minderjarigen, geweld, seks met dieren, alcohol en drugs, en misbruik van andermans foto’s, zoals die van beroemdheden.
Zulke risico’s bestaan bij veel adult-bedrijven. Soms leiden ze ertoe dat Worldonline een klant de deur wijst, zoals MindGeek eind 2020 gebeurde. Dit bedrijf, onder meer eigenaar van Pornhub, raakte in opspraak omdat op die pornosite seksvideo’s van minderjarigen geplaatst werden, evenals video’s van vrouwen die daar nooit toestemming voor hadden gegeven. Maar, concludeerde Worldline tevreden nadat MindGeek de deur was gewezen: „Worldline werd niet genoemd in persartikelen.”
Afscheid nemen van MindGeek was geen groot offer voor Worldline. Het was maar een kleine klant, blijkt uit de presentatie – daar wegen de risico’s niet tegenop.
OnlyFans daarentegen was al in het eerste jaar als klant heel belangrijk: twee derde van Worldlines omzet in de adult-portfolio was ervan afkomstig. Waar volgens de presentatie adult-klanten „stabiele groei” tonen, is bij OnlyFans sprake van een „exponentiële groei” in de tweede helft van 2020.
De nieuwkomer groeit zo snel dat Worldline zich zorgen maakt dat het te afhankelijk wordt van één klant, die bovendien een groot reputatierisico met zich meebrengt. Worldline besluit een deel van de betalingen van OnlyFans voortaan via een vestiging in Zwitserland te laten lopen. Het voordeel van die route is dat betalingsverwerkers er niet te maken hebben met toezichtsregels van de Europese Unie. Zwitserland is geen lid.
Naast forse omzet bezorgt OnlyFans Worldline regelmatig extra werk
Maar bank UBS doet moeilijk. Een van haar bankiers schrijft in december 2021 dat de Zwitserse bank in principe niets met OnlyFans te maken wil hebben. Hij geeft vier redenen: het platform wordt in verband gebracht met kinderporno, meer dan honderd leden van het Amerikaanse Congres hebben justitie in de VS opgeroepen op te treden tegen OnlyFans, grootaandeelhouder Radvinsky raakte in 2004 al in opspraak vanwege verdenkingen van fraude en het Amerikaanse tijdschrift Forbes meldde dat hij in het verleden betrokken was bij illegale pornosites. „Wij verbazen ons enigszins dat Worldline er tegenover UBS in volhardt deze klant te accepteren”, schrijft de bankier.
Naast forse omzet bezorgt het platform Worldline regelmatig extra werk. In oktober 2022 opent creditcardmaatschappij Visa onderzoek naar Worldline en OnlyFans in verband met illegaal materiaal dat op het platform zou worden vertoond, blijkt uit interne stukken van Worldline. Vooral de acties van het Amerikaanse National Center on Sexual Exploitation (NCOSE) jagen creditcardmaatschappijen schrik aan. Deze antiporno-ngo roept Visa op de betalingen voor OnlyFans te staken om seksueel misbruik tegen te gaan. Ze dreigt met een rechtszaak, die er overigens niet komt.
Het NCOSE heeft zowel Visa als OnlyFans op zijn Dirty Dozen List gezet. Daar staan volgens de invloedrijke actiegroep de twaalf belangrijkste bedrijven op die seksueel misbruik mogelijk maken.
OnlyFans blijft regelmatig in opspraak komen. Zo deed Reuters vorig jaar onderzoek naar klachten over OnlyFans; het persbureau vond 128 zaken tussen 2019 en 2023 waarin mensen klaagden dat seksbeelden zonder hun toestemming op het platform waren verschenen. En nog afgelopen maart kreeg OnlyFans een boete van 1 miljoen pond (1,15 miljoen euro) van de Britse toezichthouder omdat het onjuiste informatie had verstrekt over maatregelen die het zou hebben getroffen om de leeftijd van gebruikers te controleren.
Het zal Fenix International, de holding van OnlyFans, weinig pijn hebben gedaan. Sinds de coronapandemie is het bedrijf blijven groeien. Uit de jongste gepubliceerde jaarrekening, over 2023, blijkt een winst van 414 miljoen euro. Dat jaar trok het bedrijf meer dan 305 miljoen betalende klanten – en hun aantal blijft stijgen.
Afgelopen mei bleek eigenaar Leonid Radvinsky op zoek naar kopers voor OnlyFans, schreef onder meer persbureau Bloomberg. De vraag daarbij is wat het bedrijf waard is. Analisten kijken daarvoor bijvoorbeeld naar de beurskoersen van andere dienstenplatforms, zoals Uber en Airbnb. Ook die bedrijven leveren een digitale infrastructuur en innen als tussenpersoon een vast percentage. Beleggers zijn bereid meer dan twintig keer de winst te betalen voor Uber en Airbnb. Op die basis kom je al snel uit op zo’n 20 miljard euro voor OnlyFans.
De verkoper moet dan wel rekening houden met het reputatierisico dat ook nieuwe eigenaren lopen. Investeerders van naam durven de porno-industrie niet aan. Radvinsky zal bij verkoop flinke korting moeten geven, schrijven analisten. Dat blijkt ook uit het bedrag waarvoor OnlyFans volgens Bloomberg in de etalage zou staan: rond de 7 miljard euro.
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data135266118-ddbaaf.png|https://images.nrc.nl/DLIXnVXJ4Ci1qiQqxqE9EUaRm7c=/1920x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data135266118-ddbaaf.png|https://images.nrc.nl/aHbUcaU_TkPjWVeUAV-4J3XLYSo=/5760x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data135266118-ddbaaf.png)
