De 23 mestverwerkingsfabrieken uit het noorden van Nederland die november vorig jaar in opspraak raakten, omdat er sporen van amfetamine werden aangetroffen, gaan een schadeclaim van miljoenen euro’s indienen bij de desbetreffende provincies of het Rijk. Dit bevestigt brancheorganisatie Platform Groen Gas, die nauw contact heeft met de bedrijven, aan NRC.
Maandenlang dachten de provincies dat criminelen het drugsafval mengden met aangevoerde mest of organisch materiaal en deze aanleverden bij de mestverwerkers, waarbij het lastig was vast te stellen of deze daarvan op de hoogte waren. Die theorie klopt niet: uit aanvullend onderzoek blijkt „dat het niet aannemelijk is dat de amfetaminen actief aan de vergistingsapparaten zijn toegevoegd”, schrijft René Paas, voorzitter van de Groningse gedeputeerde staten in een dinsdagmiddag gepubliceerde brief.
In mei, juni en juli controleerden de drie omgevingsdiensten 33 van de 34 mestvergistingsbedrijven in Friesland, Groningen en Drenthe. Bij 23 bedrijven werden sporen van amfetamine en zware metalen aangetroffen. De amfetaminesporen zaten in het zogeheten digestaat: een mengsel van dierlijke en industriële resten. Te hoge staalwaarden en drugsresten zijn gevaarlijk voor de natuur dieren en mens.
De verwerkingsbedrijven mengen mest met organische producten – zoals maïsafval, gras en schillen. Het mengsel dat ontstaat wordt in de vergisters omgezet waardoor biogas en digestaat onstaat. Die laatste is een soort mest die boeren over hun land strooien waardoor planten en gewassen beter groeien. De verwerkingsfabrieken worden ook covergisters genoemd, waarvan in Nederland er zo’n driehonderd zijn.
Na de controles van de omgevingsdiensten konden de verwerkingsbedrijven de geproduceerde mest niet verkopen of afzetten en moesten ze die bewaren. Tot de mestsilo’s vol zaten, toen werden ook vergistingsapparaten stopgezet, zegt Robert Goevaers van brancheorganisatie Platform Groen Gas. De verwerkingsbedrijven liepen hierdoor veel inkomsten mis, volgens hem.
Grote vraag: als drugsresten niet door criminelen het bedrijf binnen werden gebracht, hoe dan wel? De Groningse gedeputeerde Tjeerd van Dekken (Milieu, PvdA): „Geen idee. Ik ben geen wetenschapper.” Via het vergistingsproces, zegt Robert Govaers, die zich daarvoor baseert op onderzoeken uit België. Bij hoge temperaturen ontstaat in het vergistingsapparaat een stof die sterk lijkt op organische amfetamine, volgens hem.
Kinderasperine
Ondertussen bakkeleien de provincies en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) over het onderwerp. LNV drong er bij de provincies op aan de bedrijven nog geen toestemming te geven de geproduceerde mest te verhandelen of uit te rijden. Tot de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit onderzocht heeft of er risico’s zijn voor milieu, dier en natuur als er digestaat over het land wordt uitgereden met hele lage amfetaminewaarden. „De provincies hebben geen gehoor geven aan onze oproep”, zegt een woordvoerder van het minister van Landbouw. Robert Goevaers van brancheorganisatie Platform Groen Gas : „In een kinderasperine zit 500 keer zoveel amfetamine.”
