Merz wil met Duitsland én Europa weer vooruit, maar staat nog even stil

In de weken voor Arne Slot begon bij Liverpool FC, juni 2024, dacht hij veel na over hoe hij zou binnenkomen bij zijn nieuwe club. Hoe er naar hem zou worden gekeken. Hoe hij zou worden vergeleken met zijn charismatische, populaire voorganger.

Hij erfde een ploeg gevormd door Jürgen Klopp, die na negen jaar vertrok. „Een geweldige trainer waar spelers een ontzettend goede band mee hebben en prijzen mee wonnen”, zei Slot vorig jaar mei, bij zijn afscheid van Feyenoord. „Ik denk met name over dat aspect veel na: hoe ga ik daarmee om?”

Arne Slot (46) was op dat moment een beloftevolle trainer die succesvol was geweest bij AZ en Feyenoord. Internationaal was hij vrij onbekend, omdat hij als speler en trainer nog nooit in het buitenland werkte en uit een kleinere competitie kwam. In Nederland bracht hij met een uitgekiende trainings- een speelwijze zijn teams naar een hoog niveau en liet spelers zo individueel excelleren. Onder ‘ontwikkeltrainer’ Slot groeiden veel talenten uit tot international.

Spelers beter maken is een van mijn kwaliteiten, zei Slot vorig voorjaar in zijn huis in het centrum van Zwolle toen Liverpool-technisch directeur Richard Hughes hem sprak voor de baan. „Daar zijn we het mee eens”, zei Hughes volgens de Britse krant The Times. Hughes bladerde in het zestig pagina’s tellende dossier dat de club over Slot had opgesteld naar het onderdeel dat daar dieper op inging, met statistieken en ervaringen van spelers.

Gearriveerde topspelers

Hoe overtuigd ook van Slot, er zat onmiskenbaar een risico in zijn aanstelling. Slot moest iets gaan doen waarin hij zich nog niet had bewezen: een ploeg met gearriveerde topspelers gaan leiden. Zouden de gevestigde spelers, onder wie Mo Salah en aanvoerder Virgil van Dijk, zijn autoriteit accepteren? In de wetenschap dat de schaduw van Klopp, met wie een deel van de ploeg de Champions League (2019) en Premier League (2020) won, nooit ver weg was. Ook letterlijk: Klopps beeltenis is op veel plekken te zien in de havenstad.

Voor een relatief onervaren trainer, pas vijf jaar actief op het hoogste niveau, was het een enorme stap. De verwachtingen waren misschien ook daarom laag, begin dit seizoen, na de derde plek vorig jaar onder Klopp. Van de dertig experts die de BBC om een voorspelling vroeg, dacht niet één dat Liverpool de titel ging winnen. Manchester City en Arsenal waren topfavoriet.

Clublegende Kenny Dalglish veert op, als Liverpool scoort, zondag op Anfield. De ontlading is groot, na een snelle achterstand tegen Tottenham Hotspur. Het wordt uiteindelijk 5-1. De tweede landstitel in 35 jaar wordt massaal gevierd, waar dat bij het kampioenschap in 2020 niet kon vanwege het coronavirus. Van Dijk is de eerste Nederlander die als aanvoerder de Premier League wint, Slot de eerste Nederlandse trainer.

Hoe deed Slot dat? Hoe perfectioneerde hij Liverpool FC tot een geraffineerde machine?

Speelstijl bijslijpen

Aan het begin van de rondleiding op Anfield hangen ze naast elkaar – foto’s van Klopp en Slot. De eerste met een gulle lach en een prikkelend citaat over „spirit” en samen „speciale” dingen doen. Daar waar Slot met zijn armen over elkaar staat, neutrale blik en een droge tekst: hij zal alles doen om het team op de „best mogelijke manier” te leiden.

Als je ze zo ziet, zijn er weinig overeenkomsten tussen de twee coaches. Maar in de technische analyse die Liverpool maakte, waren die er wel. De belangrijkste is hun vergelijkbare spelfilosofie: beiden staan voor dominant, aanvallend voetbal in hoog tempo met veel diepgang en agressieve druk op de tegenstander. Dat betekende dat Slot, qua speelwijze, kon doorgaan op het raamwerk dat er al lag.

In Nederland moest Slot vaak een team opnieuw opbouwen, omdat de beste spelers ieder seizoen vertrekken. In het kampioensjaar van Feyenoord (2023) paste hij liefst zestien nieuwe spelers in. Bij Liverpool, een Europese topclub waar spelers door de hoge salarissen langer blijven, staat hij voor een compleet andere opdracht: hoe een bestaand team verbeteren? Liverpool investeerde afgelopen zomer het minst van alle Premie League-clubs, alleen aanvaller Federico Chiesa werd gekocht.

Op details slijpt Slot aan het robuuste bouwwerk dat Klopp achterliet. Sleutelwoorden onder Klopp waren hoge energie, snelle omschakeling en de emotie van het moment. „Als de kans zich voordeed, probeerden ze altijd dingen met 100 mijl per uur te doen”, zegt voetbalanalist Mark Carey van The Athletic. „Als het goed ging, liep het ook echt goed, maar zodra het tegenzat kon het instorten.” Met name bij de defensieve omschakeling kende Liverpool afgelopen seizoenen problemen.

Slot borduurt voort op de bestaande speelstijl, maar heeft een „extra laag” toegevoegd, zegt Carey. „Waar Liverpool met het hart speelde onder Klopp, spelen ze veel meer met hun hoofd onder Slot.” Ze zijn geduldiger in balbezit, vertragen soms, geven nog een extra pass.

„We spelen meer op balbezit”, zei aanvaller Cody Gakpo in januari, gevraagd naar de veranderingen onder Slot. „In fases willen we de bal houden om serieus grote kansen te creëren, om de tegenstander kapot te spelen.”

Dat maakt Liverpool onder Slot gevarieerder, zegt Carey. Ze hebben nu meerdere wapens. Want zodra er even ruimte ligt, kunnen ze via Klopps heavy metal-stijl óók snel omschakelen en aanvallers Salah of Gakpo lanceren. „Dat ze die verschillende stijlen beheersen is een nachtmerrie voor tegenstanders. Wat die ook proberen, Liverpool heeft nu vaker een antwoord dan onder Klopp, toen ze elke keer hetzelfde probeerden.”

De meer gecontroleerde speelwijze onder Slot, met veel aandacht voor positiespel, zorgt ervoor dat spelers meer energie hebben zodra ze de bal verliezen, zei Gakpo. Dan kunnen ze er „meteen bovenop zitten” en proberen te heroveren. „Tactisch is dat het grootste pluspunt hoe wedstrijden nu worden benaderd.”

Over een langere periode is deze speelstijl „duurzamer”, denkt Carey. Liverpool kende dit seizoen relatief weinig blessures, een groot contrast met vorig seizoen onder Klopp. De slimme wijze waarop Slot zijn ploeg fysiek managet, was een belangrijke reden voor Liverpool om voor hem te kiezen. In hun analyse van de trainer zagen ze dat het aantal blessures in zijn drie jaar bij Feyenoord ook beperkt was.

De dreiging van Salah

Slot schoof subtiel met spelers. Bij gebrek aan alternatieven maakte hij van offensieve middenvelder Ryan Gravenberch een controleur – de ‘zes’ in jargon. Het pakte voortreffelijk uit: door de dribbels en het behendige wegdraaien van Gravenberch kan Liverpool een overtal creëren in de as. Daarmee werd Gravenberch, reserve onder Klopp, de ontdekking van dit seizoen.

Steraanvaller Mo Salah maakt een van zijn beste seizoenen in jaren door – met 33 goals en 23 assists in alle competities. Dat hangt samen met de manier waarop hij staat gepositioneerd. Veel is erop gericht dat hij zo vaak mogelijk in de één-tegen-één situaties komt, dán is hij bijzonder gevaarlijk. Ploeggenoten maken veel diepteloopjes vanuit zijn rug – overlaps en underlaps – om tegenstanders weg te ‘trekken’. Op dit onderdeel trainde Slot nadrukkelijk in de voorbereiding.

Salah krijgt veel vrijheid, meer dan een aanvaller onder de veeleisende Slot waarschijnlijk ooit gekregen heeft. In verdedigende arbeid hoeft hij minder te doen. „Slot wil er voor zorgen dat Salah zo diep mogelijk speelt, dat hij de bal kan krijgen in die gevaarlijke zones”, zegt Carey. Dit was goed te zien in een Champions League-duel tegen Lille: Salah blijft voorin hangen als Lille aanvalt, anticipeert dan razendsnel als Liverpool de bal verovert en scoort vanuit die counter.

Het laat zien hoe Slots man-management is bij elitespelers – daar gelden dus iets andere weten. Tegelijkertijd toonde hij zich kritisch als het nodig was. Zoals op de gebrekkige arbeid van spits Darwin Nunez en de inconsistentie van vice-aanvoerder Trent Alexander-Arnold. En bij een 0-1 ruststand tegen laagvlieger Southampton is Slot zo boos, dat hij drie spelers wisselde – wat hij zelden doet.

Soepel buiten het veld

Hij gaf Gakpo het vertrouwen op zijn vaste positie, links voorin. Onder Klopp speelde Gakpo met weinig succes regelmatig als centrumspits. Terug op links, beleeft hij zijn beste seizoen tot nu toe bij Liverpool. „Het zit allemaal in de details”, schreef Gakpo op The Players Tribune. „Het zijn dat soort dingen die op het juiste moment op hun plaats moeten vallen. Het moet allemaal klikken.”

Dat deed het ook buiten het veld. Slot beweegt makkelijk in de media, met een gezonde dosis zelfvertrouwen en soms wat droge humor. Bij een potje padel met voetbalicoon Gary Lineker, na een interview voor de BBC, neemt Slot soepel de leiding en overhandigt een Liverpool-shirt.

Hij kende tegenslagen. Een uitbarsting van Slot tegen een scheidsrechter na een late gelijkmaker van stadsrivaal Everton werd bestraft met twee duels schorsing en 84.000 euro boete – en zorgde voor veel rumoer. De uitschakeling in de FA Cup tegen Plymouth Argyle, actief op tweede niveau, was pijnlijk en kon Slot zich aanrekenen omdat hij (te) veel basiskrachten thuisliet. Het kansloze verlies in de League Cup-finale tegen Newcastle United en de uitschakeling tegen het sterke Paris Saint-Germain, laten zien dat er nog veel ruimte voor verbetering is.

Die zorgen werden zondagavond even naar de achtergrond gedrukt. Liverpool vierde de twintigste landstitel – en Anfield zong nog eens de naam van Arne Slot uit het Overijsselse Bergentheim.

Delen

Mail de redactie