Het aantal ziekenhuizen in de rode cijfers is flink toegenomen. „Deze situatie is niet langer houdbaar”, waarschuwt accountantsorganisatie BDO in zijn jaarlijkse Benchmark Ziekenhuizen/UMC’s. Acht ziekenhuizen maakten vorig jaar verlies, een jaar eerder schreven slechts twee ziekenhuizen rode cijfers. Van drie ziekenhuizen zijn de jaarcijfers over 2023 nog niet gepubliceerd, maar verwacht wordt dat zij ook verlies maken.
Bij bijna de helft van de ziekenhuizen was de winst niet meer dan 1 procent van de omzet. Dat is bijna een verdubbeling van het aantal ziekenhuizen waar de winst nu zo gering is, dat deze snel kan omslaan in een verlies. BDO noemt dat een zorgelijke trend die ertoe kan leiden dat meer ziekenhuizen in de financiële problemen komen.
Ziekenhuizen staan voor forse investeringen om aan de doelstellingen uit zorgakkoorden te voldoen om ‘passende zorg’ te verlenen. „Hoewel de achteruitgang begrijpelijk is gezien de huidige fase in de transformatie van de zorg, bedreigt het gebrek aan financieel perspectief voor de ziekenhuizen wel een goede overgang naar passende zorg”, zegt Vincent Eversdijk, voorzitter van de branchegroep Zorg bij BDO Accountants & Adviseurs in een persbericht.
Verouderd vastgoed
Behalve naar de resultaten heeft BDO voor zijn benchmark, waarin het rapportcijfers geeft aan ziekenhuizen, gekeken of zij veel verouderd vastgoed hebben dat de komende jaren forse investeringen zal vereisen. Ook is de mate waarin ziekenhuizen in staat zijn om schulden af te lossen meegewogen. Het gemiddelde rapportcijfer is van een 7,1 naar een 5,5 gedaald.
Over 2023 scoorden 24 van de 59 ziekenhuizen een onvoldoende (5 of lager), zo blijkt uit het rapport. Daarbij gaat het om vijf grote, tien middelgrote en negen kleinere ziekenhuizen. Het gemiddelde rapportcijfer is bij grote ziekenhuizen het meest gedaald van 7,7 in 2022 naar 5,9 in 2023.
Met lage winstmarges zullen nog meer ziekenhuizen nieuwe investeringen uit eigen reserves moeten opbrengen, omdat banken dan geen leningen meer verstrekken
Vooral kleinere ziekenhuizen hebben moeite om de ondergrens te halen om schulden te kunnen terugbetalen. Bij middelgrote ziekenhuizen speelt vaker het probleem dat hun vastgoed verouderd is en zij dus voor forse investeringen staan.
Als winstmarges teruglopen, wordt het voor ziekenhuizen moeilijker om bankleningen aan te trekken voor de benodigde investeringen, waarschuwt BDO. In 2023 werd 44 procent van de investeringen met bankkredieten gefinancierd, een lichte stijging ten opzichte van 2022. Met lage winstmarges zullen nog meer ziekenhuizen nieuwe investeringen uit hun eigen reserves moeten opbrengen, omdat banken dan geen leningen meer verstrekken. Daar is nu nog voldoende ruimte voor, schrijft BDO, maar de grenzen daarvan raken wel in zicht.
De UMC’s staan er beter voor dan de gewone ziekenhuizen. Geen van de zeven universiteitsziekenhuizen schreven rode cijfers, hun gemiddeld rapportcijfer is een 7. BDO noemt hun situatie „iets minder nijpend”. Wel waarschuwt het rapport dat de bezuinigingen op onderzoek negatieve gevolgen kunnen hebben voor de UMC’s.
