Voor een geïmproviseerd kraampje met campagnekleding staat gemeenteambtenaar Gabriella Ayala te twijfelen. Haar collega Madeleine Gee heeft net een blauw T-shirt gekocht met ‘Kamala – Make America Laugh Again’ erop. Zal zij die grijze trui met ‘Kamala Harris 2024’ nemen? „Misschien een beetje saai”, zegt Ayala. „En veertig dollar is wel duur.” Dan ontdekt ze een andere straatventer die deze dinsdagavond in Philadelphia op de campagnebijeenkomst van presidentskandidaat Harris is afgekomen. „Oh, die button móét ik hebben!” Die waar in roze letters op een groene achtergrond staat ‘miserable cat lady for Kamala’. Voor vijf dollar is de ‘ellendige’ eigenaresse van twee katten gelukkig.
Dat de Democraten weer lol hebben in hun campagne is aan alles te merken. Aan de opkomst bij een evenement als dit in swing state Pennsylvania, waar veertienduizend mensen naar Harris en haar potentiële vicepresident, gouverneur Tim Walz, konden luisteren. En honderden die zich vooraf hadden aangemeld niet binnenkwamen. Aan het plezier in de gesprekken in de rij. Aan de spitsvondigheden en memes op sociale media. En vooral aan de T-shirts en accessoires die haar fans dragen.
Naast ‘Maak Amerika weer aan het lachen’ – een verwijzing naar Harris’ aanstekelijke lach – waar Gee mee prijkt, is ook ‘Zeg het in mijn gezicht’ een populaire opdruk. Harris’ Republikeinse tegenkandidaat Donald Trump heeft zich teruggetrokken uit een debatafspraak die hij eerder met president Joe Biden had gemaakt. Harris daagt hem uit om alles wat hij over haar te zeggen heeft – bijvoorbeeld over haar huidskleur en identiteit – in haar gezicht te zeggen. De vele grappen over kattenvrouwtjes zijn een reactie op uitspraken van J.D. Vance, Trumps running mate, die afgeeft op „kinderloze kattenvrouwtjes” die niets te zoeken hebben in de politiek. Hij schaart Harris in die categorie omdat ze ‘slechts’ stiefmoeder is van twee kinderen uit een eerder huwelijk van haar man. Tot verontwaardiging van vele Amerikanen met gecombineerde gezinnen, vruchtbaarheidsproblemen en katten.
Lees ook
Waarom Kamala Harris meer kans maakt op het presidentschap dan Hillary Clinton
Soort golden retriever
Volgens Ayala (25) heeft Harris de huisdierencoalitie in haar zak. De kattenbezitters identificeren zich met haar en „Tim Walz is een soort golden retriever”. „Niet iedereen houdt van honden, maar de golden retriever is de meest geliefde, knuffelachtige goedzak waar iedereen mee door een deur kan”, zegt zij. En geen bedreiging voor Harris.
Dinsdag is de eerste bijeenkomst waar Harris optreedt met haar beoogde vicepresident. Nog geen halve maand geleden herdrukten de Democraten de bordjes met Biden-Harris, nu wapperen ze met Harris-Walz. In groten getale. Biden had moeite om de gymzaal van een schooltje te vullen, Harris verkoopt stadions uit.
Op het podium introduceert Harris haar nieuwe politieke partner, de gouverneur van Minnesota, van wie vele aanwezigen tot een week of twee geleden nog nooit hadden gehoord. Walz werd opeens een bekendheid toen hij in praatprogramma’s verscheen en Trump en Vance „rare gasten” (weirdos) noemde. Onmiddellijk ging de Democratische campagne niet meer, zoals onder Biden, alleen over het existentiële gevaar van een tweede termijn Trump, maar over hoe weird hij is.
Deze avond is bedoeld om Amerika te laten zien dat Walz geen zonderling is, maar een optimistische boerenzoon uit Nebraska, decennialang militair reservist, aardrijkskundeleraar en American footballcoach. Twaalf jaar parlementariër en vervolgens progressieve gouverneur. Iemand die zijn leven „in dienst heeft gesteld” van zijn gemeenschap en zijn land. Op zijn beurt bedankt hij Harris voor het vertrouwen in hem en vooral „het terugbrengen van de vreugde”.
Naast blijdschap en enthousiasme overheerst onder de aanwezigen in Philadelphia opluchting. Opluchting dat Biden toch de eer aan zichzelf hield en dat de partij weer een kandidaat heeft van wie ze opgewonden raken. Een energieke kandidaat die de opkomst kan opdrijven, daar draaien de komende verkiezingen om.
Een bijeenkomst als deze trekt geen twijfelende of recent bekeerde kiezers aan. Hier verschijnen de meest betrokken Democraten. Mensen die, zoals lokale politicus John Spiegelman (53) zegt „nog op Biden hadden gestemd als hij aan de beademing lag”. Zelf zou hij „een baksteen” verkiezen boven Trump.
Scheidslijn jong en oud
De uitdaging ligt buiten deze lange, kronkelende rij in het Democratische bolwerk Philadelphia. Weten Democraten ook in de rest van Pennsylvania, Michigan en Wisconsin of zelfs weer in Georgia, Arizona en Nevada apathische kiezers te enthousiasmeren? „We durven het ze in ieder geval weer te vragen”, zegt Spiegelman. „Tot deze late wissel was campagne voeren echt heel ingewikkeld. We hadden weinig moois te verkopen.”
In gesprekken met optimistische Democraten hier tekent zich een interessante scheidslijn af. Oudere Amerikanen, zoals Spiegelman en Kimberly Tate (63) zien de verkiezingen eerst en vooral als een strijd tegen het gevaar Trump, wiens eerste termijn ze als traumatisch hebben ervaren. „Ik ben blij met Harris, maar het is niet zo dat zij, omdat we allebei zwarte vrouwen zijn, automatisch mijn eerste keuze was”, zegt Tate. „Ik had zeker zo lief een andere, meer gematigde kandidaat gehad.” Tate stemt niet consequent Democratisch, ze koos twee keer voor een George Bush. „Mijn stem in november is niet zozeer voor Harris, alswel tegen Trump.”
Lees ook
vindt Harris de degelijke witte man die stemmen kan winnen in het Amerikaanse achterland
Jongere kiezers zijn juist meer bezig met beleidsonderwerpen: hun abortusrechten, klimaatverandering en Gaza. De veroordeelde crimineel Trump is voor hen geen uitzonderlijke tegenkandidaat, maar de Republikeinse norm. Vrijwel geen van hen noemt Harris’ geslacht of afkomst, van een Jamaicaanse vader en Indiase moeder, als relevant.
Al wordt het belang van haar succes door andere minderheden wel gevoeld. Kim Montes draagt een shirt met daarop Harris’ uitspraak ‘Wees de eerste, niet de laatste’. Als Harris niet slaagt in november, is dit land misschien toch niet ‘klaar’ voor een vrouw van kleur in het Witte Huis en zou voor de tweede keer een vrouwelijke kandidaat verliezen van Trump.
Ook Gabriella Ayala had geen bijzondere voorkeur voor Harris. „Als we echte voorverkiezingen hadden gehad, was zij niet mijn favoriet geweest. Ik ben ver links van de norm in deze partij.”
Speling van het lot
Vergelijkingen die in columns en op televisie wel gemaakt worden, als zou Harris een nieuwe visionair en charismatisch leider als Barack Obama zijn, hoor je hier niet. Harris is ervaren, geschikt en een goede spreker. De partij viel niet uit elkaar rond de terugtrekking van Biden. Hier hebben ze het mee te doen. Hier kunnen ze minder betrokken kiezers die op geen van beide oude mannen wilden stemmen mee over de streep trekken.
Harris’ promotie voelt toevallig, een speling van het lot en Bidens ouderdom. De plotselinge kandidatuur van gouverneur Walz al helemaal.
In het publiek staan dinsdag twee mannen met een shirt, buttons en stickers van Walz. Ross Pomeroy (36) en Sam Hurd (35) wonen hier nu een uur vandaan, maar groeiden op in Minnesota en kregen daar les van Walz. „Een man met charisma,” zegt Pomeroy. „Maar tot mijn verbijstering dit hoge podium betreedt”, zegt Hurd. „Ik had nooit gedacht dat het partij-apparaat iemand die zo gewoon is als hij vicepresident zou maken. Maar het is een uniek moment. Nu de Republikeinen met de zogenaamd volkse Vance zijn gekomen”, die in armoede opgroeide in Ohio, „zullen we ze eens laten zien wat volks is”.
De vrienden uit Minnesota hebben zich vandaag aangemeld om als vrijwilliger campagne te voeren in Pennsylvania. Ook Ayala schreef zich daarvoor in. Al lukt het haar zelfs niet haar eigen broer, die in Louisiana wint, te overtuigen op Harris te stemmen. De twee hebben een hoogoplopend conflict. Ondanks hun vader, die uit El Salvador migreerde en na decennia in de VS nog steeds geen staatsburger is, identificeert haar broer zich niet met Harris, maar met Trump. „Hij vindt haar nog erger dan Biden. Op een of andere manier ziet hij een vrouwelijke president als aantasting van zijn mannelijkheid”, zegt Ayala vol onbegrip. Ze spreekt hem regelmatig in een poging hem te overtuigen. „Aan de ene kant ben ik gefrustreerd en teleurgesteld. Aan de andere kant denk ik: het maakt geen flikker uit wat hij stemt, Louisiana is toch voor Trump. Het is hier in Pennsylvania dat we met Harris en Walz kunnen winnen.”