Mag je bij die nieuwe verkeersborden nou maximaal 50 kilometer per uur rijden of niet?

Nieuwe verkeersborden Diverse gemeenten vervangen verkeersborden bij hun bebouwde kom door nieuwe, mede met het oog op digitale herkenning door auto’s. Maar zijn die borden wel duidelijk en juridisch houdbaar?

Een bord aan de Nederlands-Belgische grens met daarop de in Nederland gelden maximum snelheden.
Een bord aan de Nederlands-Belgische grens met daarop de in Nederland gelden maximum snelheden. Foto Tobias Kleuver / ANP /Hollandse Hoogte

Merkwaardig, denkt een automobilist bij het binnenrijden van Nieuw-Bergen, het grootste dorp van de Noord-Limburgse gemeente Bergen. Je ziet een bord dat het begin van de bebouwde kom markeert; dat vermeldt niet alleen de naam van de plaats maar toont ook een symbool voor stedelijk gebied – en zonder een bord dat je verbiedt harder dan vijftig kilometer per uur te rijden.

Wat betekent dit bord? Wettelijk gezien niet veel, volgens sommigen. De borden staan niet in het Nederlandse Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990 (RVV 1990). Hierin staat dat het begin van de bebouwde kom wordt aangeduid met het verkeersbord met de naam van de bebouwde kom en het einde van de bebouwde kom met hetzelfde bord mét een schuine rode lijn van de hoek rechtsboven naar de hoek linksonder van het bord. Dit bord toont iets anders.

Links: het nieuwe bord dat het begin van de bebouwde kom aangeeft, zonder vermelding van een maximum snelheid. Rechts: het nieuwe bord dat het einde van de bebouwde kom aangeeft.

Verkeersreglement

„Ik krijg wel eens vragen van politiemensen wat ze met die nieuwe borden aan moeten”, vertelt Gertjan Eg, voorzitter van de Vereniging Nederlandse Verkeersborden Fabrikanten (VNVF). Hij stelt hun gerust: voor de handhaving maakt het volgens hem niets uit. „Formeel staat het bord niet zo in de RVV. Er staat een extra symbool bij het formele bord. Eigenlijk is het daarmee duidelijker.” Anderen zijn van de juridische houdbaarheid niet zeker. „Deze borden zijn niet rechtsgeldig”, zegt Sven Engelen, parttime buschauffeur en student civiele techniek. „Juridisch gezien mag je bij het ingaan van een bebouwde kom en het zien van het nieuwe bord gewoon met tachtig kilometer per uur doorrijden.”

Camera’s in auto’s herkennen bebouwde kom alleen door een symbool

Gertjan Eg Verkeersborden fabrikanten

De borden worden sinds twee jaar regelmatig geplaatst, als vervanging van de huidige komborden. Dat gebeurt behalve in Bergen onder meer in steden als Zaandam, Amersfoort en Boxmeer. „En volgende week gaan we in Hilversum onderzoeken hoe we dat het beste kunnen aanpakken”, zegt projectmanager Klaas Muniaerts van het bedrijf Via van Dalen, een „verkeerskundig totaaldienstverlener” die eerder ook zes van de achttien komborden in Amersfoort heeft vervangen. In andere steden staan nog steeds de gebruikelijke, in de wet vermelde komborden. Het gevolg is een wirwar van borden, niet alleen door de verschillen tussen de steden, maar ook binnen de steden. Wie bijvoorbeeld Nieuw-Bergen weer uitrijdt, op dezelfde plaats als waar hij binnenrijdt, krijgt ineens weer het oude bord te zien. Het ministerie van Infrastructuur erkent het probleem. „Het klopt dat de variant waaraan het symbool van een skyline is toegevoegd, niet is opgenomen in het RVV 1990. Dat kan voor verwarring zorgen bij bestuurders”, aldus de woordvoerder van demissionair minister Harbers (Infrastructuur, VVD).

‘Nodig voor digitalisering’

Over nut en noodzaak van het nieuwe bord is geen discussie mogelijk, stellen de fabrikanten van verkeersborden. „Ze zijn wenselijk en noodzakelijk”, aldus voorzitter Eg van de fabrikantenvereniging. „Wij willen in Europa voorop lopen bij de digitalisering van verkeersborden. Dit is daar een voorbeeld van.” Nieuwe auto’s moeten volgens een Europese richtlijn sinds vorig jaar uitgerust zijn met een systeem dat de snelheid automatisch regelt, het zogenoemde Intelligent Speed Assistance (ISA). De kaarten in de software van de auto’s bevatten informatie over waar je hoe hard mag rijden. Maar die informatie is niet altijd actueel en dus moeten auto’s ook worden uitgerust met camera’s die borden scannen. „En die camera’s zien de oude borden met alleen de naam van de kom als een straatnaam. Ze herkennen de bebouwde kom alleen door een symbool”, legt Gertjan Eg uit. En dus maakten de fabrikanten, in samenwerking met de auto-industrie én een werkgroep van het kenniscentrum CROW, een voorstel om het bestaande kombord aan te vullen met een skyline. „Daar hebben we het bestaande bord voor gebruikt dat aan de grenzen van Nederland staat ter aanduiding van een bebouwde kom.”

We gaan met wegbeheerders in overleg om gezamenlijk te bepalen hoe we met deze nieuwe varianten moeten omgaan

Woordvoerder ministerie

Een suggestie voor zo’n nieuwe vormgeving van het bord stond ruim twee jaar geleden al in een publicatie van het CROW. Met als toelichting: „Die moet dan wel zijn vastgelegd in regelgeving.” Ruim twee jaar later worden er wel nieuwe borden geplaatst, maar staat er nog niets in de regels. Eg: „Wij hebben er bij het ministerie op aangedrongen dit bord op te nemen bij de eerstvolgende wijziging van het RVV. Dat is helaas nog steeds niet gebeurd.”

Hoe nu verder? Het ministerie verklaart het „belangrijk” te vinden „dat verkeersregels en verkeerstekens voor iedereen duidelijk zijn”. Een woordvoerder: „Daarom gaan we met wegbeheerders in overleg om gezamenlijk te bepalen hoe we met deze nieuwe varianten moeten omgaan.” De gemeente Bergen in Limburg laat weten zich „bewust” te zijn van „de ontwikkelingen rondom het nieuw type kombord”. Een woordvoerder: „We onderzoeken wat de wet- en regelgeving is rondom dit bord en afhankelijk van de uitkomsten daarvan ondernemen we al dan wel of geen actie.” De gemeente Amersfoort „ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet”. Dat je ongestraft harder dan vijftig kilometer per uur in de bebouwde kom zou mogen rijden, klopt volgens een woordvoerder niet. „Het 50-kilometerbord plaatsen wij er altijd bij en dat heeft juridische status en dient gevolgd te worden”, aldus een woordvoerder. Parttime buschauffeur Sven Engelen ziet het anders. „Het bord staat niet in de wet, dat blijft een feit. Bovendien vervalt zo’n 50-kilometerbord bij een volgende kruising.” En nog iets: wie de bebouwde kom verlaat, ziet op het nieuwe bord een streep staan door de afbeelding van de skyline, maar niet door de naam van de bebouwde kom. „Dat is onduidelijk voor de weggebruiker.”

Europese Unie

Het is overigens niet noodzakelijk dat er binnen de Europese Unie afspraken worden gemaakt over hoe het ontwerp er precies uit moet zien. Als een afbeelding van een skyline noodzakelijk is, dan hoeft die afbeelding niet overal identiek te zijn. „Als het gaat over Europese regelgeving voor het herkennen van verkeersborden door voertuigen die uitgerust zijn met een ISA, wordt er ruimte gelaten aan lidstaten om aan te geven wat in hun land het verkeersteken is voor het binnenrijden van de bebouwde kom”, aldus de woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur.