Poetin viel Oekraïne al aan in 2014. Toen durfde het Westen – en zeker Nederland – hem niet tot de orde te roepen. Men bleef dagdromen over dialoog en ‘deëscalatie’.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
De Socialistische Partij van Catalonië (PSC) heeft de meeste stemmen gekregen in de Catalaanse verkiezingen. Exitpolls wijzen uit dat de partij van Salvador Illa 41 van de 135 zetels krijgt, meldt El País zondag. Dat is flink meer dan in 2021 (33) en dan de separatistische partij Junts (35 zetels). Onafhankelijkheidspartij Esquerra Republicana de Catalunya (ERC, Catalaans Republikeins Links) moet flink inleveren: 13 zetels minder dan de 33 in 2021.
De uitslag is een overwinning voor de Spaanse premier Pedro Sánchez, wiens partij PSOE aan PSC is gelieerd, en een verlies voor het separatistische blok. De onafhankelijkheidspartijen zijn in verschillende samenstellingen meer dan tien achtereenvolgende jaren aan de macht is geweest in Catalonië. Nu lijken de vier verschillende partijen samen niet genoeg stemmen te hebben gehaald voor een meerderheid van minstens 68 zetels.
Coalitievorming zal hoe dan ook nodig zijn. Ondanks het zware verlies is de rol van ERC dan ook allesbehalve uitgespeeld, vergelijkbaar met de situatie van de VVD in Nederland. Alles is nog mogelijk: van een minderheidsregering tot aan nieuwe verkiezingen. De voorkeur van PSC lijkt uit te gaan naar een coalitie met ERC en de links-progressieve Comuns. Op basis van 95 procent van de stemmen lijken die drie partijen precies 68 zetels te hebben.
Ook één van de meest agressieve oppositiepartijen van Sánchez, het rechts-conservatieve Partido Popular (PP), won flink aan terrein. PP springt van 3 naar 15 zetels, terwijl de radicaal-rechtse Vox zijn 11 zetels behoudt. De twee partijen voeren op nationaal niveau harde oppositie tegen Sánchez, die eind vorige maand opeens zijn positie ter discussie stelde nadat zijn vrouw doelwit was geworden van een rechtse lastercampagne — maar na vijf dagen „zorgvuldige reflectie” toch aanbleef.
Sánchez vormde in 2021 een politiek gevoelige coalitie met Junts, de Catalaanse separatistische partij van Carles Puigdemont, die Catalonië na een illegaal referendum in 2017 onafhankelijk verklaarde. Als onderdeel van dat akkoord beloofde Sánchez aan Puigdemont en andere veroordeelde separatisten amnestie, wat werkte als een rode lap voor de oppositie.
De Russische president Vladimir Poetin heeft zijn minister van Defensie vervangen. Sergej Sjojgoe, een fervent Poetin-loyalist en eindverantwoordelijk op Defensie sinds 2012, moet zijn taken overdragen aan voormalig vicepremier Andrej Belooesov, meldt het Russische persbureau TASS. Belooesov was eerder Poetins economisch adviseur, maar ontbeert defensie-ervaring. De wisselingen behoren tot de eerste zetten van Poetin in zijn vijfde termijn als president. Goedkeuring door het parlement is een formaliteit.
Sjojgoe krijgt een nieuwe plek in de invloedrijke Russische Veiligheidsraad, waar hij veiligheidschef Nikolaj Patroesjev vervangt, eveneens lid van Poetins inner circle. Sjojgoe krijgt ook een belangrijke rol in het Russische militair-industrieel complex, heeft het Kremlin zondag bekendgemaakt. Zijn nieuwe baan geldt binnen het Russische staatsapparaat als een promotie — en impliceert dat Poetin hem spaart, nadat zijn onderminister Timoer Ivanov eind april werd gearresteerd op verdenking van corruptie.
Belooesov op Defensie is wel enigszins verrassend, omdat de politicus uit Moskou nog geen ervaring heeft met Defensie en nu eindverantwoordelijk wordt op een departement dat de zwaarste Russische oorlog voert in decennia. Los daarvan is Belooesov een goede bekende van Poetin en kan hij volgens Krelin-woordvoerder Dmitri Peskov juist „vernieuwing” brengen op Defensie. Militair-strategische beslissingen worden in Rusland vooral gemaakt door generaal Valeri Gerasimov, die op zijn post blijft zitten.
Lees ook
Na Poetins vijfde inauguratie wacht Rusland meer repressie – en mogelijk een nieuwe mobilisatie
Rusland heeft Oekraïne zwaar in het defensief gedrukt langs het nieuw geopende front ten noorden van de Oekraïense stad Charkiv. De Russische strijdkrachten wisten naar eigen zeggen de afgelopen dagen vijf dorpen in te nemen in een grondoperatie ondersteund met drones, artillerievuur, raketten en zweef- of glijbommen.
Hoewel die terreinwinst nog niet onafhankelijk bevestigd kan worden, en Oekraïne deze ook niet bevestigt, is wel zeker dat er al dagen aanhoudend gevochten wordt in het gebied langs de Russische grens. Het gaat om de regio die in het najaar van 2022 al eens door de Oekraïeners is bevrijd uit Russische handen. Sindsdien is het gebied een soort ‘grijze zone’, waarin zo nu en dan geschoten wordt, maar waar desondanks veel burgers verbleven.
Tot vorige week, toen de gevechten intensiveerden. Afgelopen dagen evacueerde Oekraïne zeker vierduizend burgers uit de streek. „Wie wil blijven leven raad ik aan zijn spullen te pakken en met mij mee te komen”, zegt een militair belast met de evacuatie in een videoreportage van Kyiv Independent uit het zwaar belaagde dorp Vovtsjansk. Op dit moment is het dorp het brandpunt van het Russische offensief.
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data115526329-805ac3.png|https://images.nrc.nl/DmDVB4LvDptAVHGXUM6G9ABgUww=/1920x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data115526329-805ac3.png|https://images.nrc.nl/1BB37f_tjGeu77BDRdxSuXVt2gI=/5760x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data115526329-805ac3.png)
Voor de oorlog woonden er zeventienduizend mensen in Vovtsjansk. Op de videobeelden zijn overwegend ouderen te zien. Kleine boeren en gewone plattelandsbewoners, die plots opnieuw voor de keuze staan om huis en dieren achter te laten of blijven en tussen twee vuren terecht te komen. „Deze week is de situatie in de regio Charkiv aanzienlijk verslechterd”, erkent Oleksandr Syrsky, de opperbevelhebber van de Oekraïense strijdkrachten, in een persbericht. Hij noemt de situatie „gespannen”, zegt dat zijn troepen „er alles aan doen” om de Russen, die van verschillende kanten komen, te stoppen.
Wat het doel is van de Russische operatie, is niet direct duidelijk. Militair specialisten zijn het erover eens dat Rusland met de huidige capaciteit in het gebied geen serieuze kans maakt door de stomen en de grote stad Charkiv in te nemen, waar voor de invasie zo’n 1,5 miljoen mensen woonden.
In zijn avondspeech zei president Zelensky dat „het idee” achter de aanvallen zou zijn de Oekraïense troepen weg te trekken van andere plekken aan het front en om „het moreel” van de verdedigende Oekraïers te schaden.
In het gebied, dat in 2022 al is bevrijd, wordt nu weer hevig gevochten
Rusland heeft meermaals erop gezinspeeld een strook land in te willen nemen om ten zuiden van de regio Belgorod een ‘bufferzone’ te creëren. Doel zou de veiligheid van de Russische burgers zijn, die gevaar lopen door de militaire activiteiten in de regio. Dit is overigens een door Rusland zelf geschapen probleem: omdat veel aanvallen op het Oekraïense Charkiv worden uitgevoerd vanuit Belgorod, neemt Oekraïne geregeld de militaire doelen in dat gebied onder vuur.
Lees ook
‘Huilen komt na de oorlog. Nu moet ik mensen redden.’ Ook onder vuur laat Charkiv de moed niet zakken
Zondag ging meer dan tien keer het luchtalarm af in Belgorod en werd gewaarschuwd voor Oekraïense aanvallen. Tijdens een van de aanvallen had er ook een explosie plaats in een flatgebouw van tien etages, waardoor alle woonlagen instortten, met doden en gewonden tot gevolg. Volgens Rusland was de inslag van een Oekraïense raket de oorzaak. Kyiv heeft nog niet gereageerd.
