In 2002 is het een no brainer: als Front National-leider Jean-Marie Le Pen in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen komt, schaart Frankrijk zich achter Jacques Chirac om te voorkomen dat radicaal-rechts aan de macht komt. Als dochter Marine Le Pen in 2017 hetzelfde lukt, ontstaat weer zo’n front républicain: van links tot rechts stemt men op nieuweling Emmanuel Macron.
In 2022 – Front National heet Rassemblement National en Macron is niet nieuw meer – begint het front te kraken. Linkse kiezers zijn teleurgesteld in Macron en twijfelen of ze op hem willen stemmen. De meesten doen het toch en Macron wint weer, met een kleinere voorsprong.
En nu? Of Frankrijk weer een front tegen radicaal-rechts gaat vormen is dé vraag voor de tweede ronde van de parlementsverkiezingen zondag. Te meer omdat niet alleen kiezers kleur moeten bekennen, maar ook partijen.
Lees ook
dit stuk uit 2022: Linkse kiezer in dubio: ‘Het zou me echt pijn doen om op Macron te stemmen’
‘Triangulaires’
Eerder ging de tweede ronde in vrijwel ieder kiesdistrict tussen de twee populairste kandidaten uit de eerste ronde. Maar vanwege de hoge opkomst en electorale regeltjes dreigden dit jaar in ruim driehonderd van de 577 districten triangulaires te ontstaan, met drie kandidaten in de tweede ronde. In drie districten mochten zelfs vier door. Een voordeel voor radicaal-rechts: als gematigde kiezers zich verdelen over niet-extreme kandidaten, zal het populaire RN veelal winnen.
Zo ontstond voor het linkse blok NFP, Macrons alliantie Ensemble en de rechts-conservatieve LR de mogelijkheid weer een front républicain te vormen: als hun kandidaten die derde zijn geworden in een triangulaire zich terugtrekken, wordt de kans op radicaal-rechtse winst kleiner.
Voor de meeste linkse kandidaten is het weer een no brainer: 131 NFP’ers trokken zich terug (zeven gaan door), blijkt dinsdag uit een telling van Le Monde. Het kleine LR trok twee mensen terug, maar laat twaalf kandidaten doorgaan in een triangulaire. Van Macrons kamp trokken 82 kandidaten in zo’n situatie zich terug, maar zestien blijven zitten.
Lees ook
Het macronisme is voorbij. Maar Macron is er nog
Onenigheid over LFI
Het heeft te maken met meningsverschillen over de omgang met de hardlinkse partij LFI, de grootste is binnen NFP. Macron voerde campagne tegen RN én LFI, alsof die extremistisch zijn. Inmiddels is de president van strategie veranderd en heeft hij zijn triangulaire-kandidaten opgeroepen zich terug te trekken – óók als dat een tweede ronde tussen RN en LFI betekent.
Maar andere Ensemble-prominenten zoals oud-premier Édouard Philippe willen dat hun kandidaten in dat geval wel verkiesbaar blijven om „beide extremen” te bestrijden. Het toont niet alleen dat de zwakte van het front républicain, maar ook de verdeeldheid binnen kamp-Macron.
Het RN zelf doet ondertussen niet aan een terugtrekstrategie. Wel verdwijnt een radicaal-rechtse kandidaat om een heel andere reden: een online opgedoken foto waarop zij lachend een Nazipet draagt.
