Richard K. (51) is dinsdag door de rechtbank in Assen tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld voor de dubbele moord in het Drentse Weiteveen. Op 16 januari vorig jaar schoot K. eerst de 44-jarige Ineke dood. Daarna doodde hij ook haar 38-jarige man Sam voor de ogen van zijn 12-jarige zoon. De straf is gelijk aan de eis die het Openbaar Ministerie vorige maand uitsprak.
De dader had ruzie met beide slachtoffers over verborgen gebreken aan het huis dat hij het stel een jaar eerder had verkocht. Bij K. leidde de ruzie tot een obsessie voor de kopers. Met vijftien camera’s rondom het huis hield hij alle handelingen van het echtpaar in de gaten. Beide moorden zijn daardoor bijna volledig in beeld gebracht.
Het OM sprak eerder van een „planmatige afrekening”. Ook de rechter acht dinsdag bewezen dat K. „een concreet doel voor ogen had”. Op basis van de bewakingscamerabeelden concludeert de rechtbank dat K. niet in een opwelling handelde. Hoewel „een beperkte neurocognitieve stoornis en een aanpassingsstoornis” volgens de rechtbank „wel in enige mate van invloed zijn geweest op het handelen van de verdachte”, vindt ze levenslang de enige passende straf.
‘Signalen gemist’
„Voor de nabestaanden is deze uitspraak de enige juiste”, laat hun advocaat Sébas Diekstra weten aan persbureau ANP. „Twee mensen zijn op koelbloedige wijze geëxecuteerd. […] Levenslang is voor hen dan ook de enige moreel verdedigbare straf.”
De politie erkende eind januari al grote fouten te hebben gemaakt voorafgaand aan de dubbele moord. Volgens eigen onderzoek werden er „belangrijke signalen gemist”, waren incidenten niet aan elkaar gekoppeld en werd een wapenvergunning niet ingetrokken waar dat wel nodig was geweest. In totaal kwamen er in het jaar voorafgaand aan de moorden zo’n tachtig meldingen over K. bij de politie binnen, over onder meer intimidatie en bedreiging. Daarnaast werden over en weer aangiftes gedaan.
Het was een aardig bord dat Donald Trump woensdag deze week omhooghield toen hij een drastische verhoging van Amerikaanse invoerheffingen bekend maakte. Maar de cijfers die erop stonden sloegen nergens op. Economen hoefden zich maar kort het hoofd te breken over de vraag waar de importheffingen die de Amerikaanse president bekendmaakte vandaan kwamen. Het bleek al snel een ruwe, amateuristische calculatie te zijn die, op basis van het handelsoverschot van elk land met de VS, moest aantonen welke heffingen en beperkingen er kennelijk werden losgelaten op in te voeren Amerikaanse goederen. En dáár stonden nu, op het bord, ‘wederkerige’ cijfers, door te voeren door de VS, tegenover.
Het resultaat: torenhoge heffingen voor goederen uit China van 34 procent, bovenop wat al van kracht was, Vietnam (46 procent), Thailand (36 procent), de EU (20 procent) of Japan (24 procent). Rusland werd niet genoemd. Wél een goeddeels onbewoonde eilandengroep bij Australië waar zich vooral pinguïns ophouden.
De gang van zaken zou lachwekkend zijn, als er niet zulke forse consequenties waren: duurdere goederen zorgen voor hoge inflatie, met name in de VS. Als andere landen met eigen heffingen terugslaan, verhogen ze ook de invoerprijzen in eigen gebied. De economie zal onder de maatregelen leiden, de rente wordt hoger dan voorzien en een wereldwijde recessie is niet langer ondenkbaar.
Amerikaanse aandelen verloren donderdag in totaal 5,1 procent aan waarde. Dat staat gelijk aan 2.800 miljard dollar, of ruim 2.500 miljard euro – zo’n anderhalf maal het Nederlandse pensioenvermogen. Ook in de rest van de wereld waren de verliezen omvangrijk. Op vrijdag bleven de beurzen in mineur. Niet alleen techbedrijven zakken weg. Ook, en gevaarlijker, de banken en verzekeraars.
Niets blijkt daadwerkelijk te zijn onderzocht door de regering-Trump. De meest gangbare diagnose voor het Amerikaanse handelstekort – het land geeft meer uit dan het spaart – is terzijde geschoven ten faveure van een bedacht slachtofferschap van vals spel door het buitenland. Ruimte voor snelle onderhandelingen is er nauwelijks: op deze schaal hebben de Amerikaanse autoriteiten daar simpelweg de capaciteit niet voor. Tenzij de maatregelen, wederom zonder oog voor detail, weer even makkelijk worden ingetrokken als ze zijn doorgevoerd.
Wat rest is de indruk van een bijna kwaadaardige lichtzinnigheid waarmee de VS onder Trump in luttele maanden de internationale economische orde afbreken die zij zelf na de Tweede Wereldoorlog hebben geschapen. De roekeloosheid betreft ook de internationale politieke en militai+ verhoudingen. En binnenlands is de sloop van de rechtsorde in Amerika ook in volle gang.
Wat moet, en kan, het antwoord van de rest van de wereld daarop zijn? Een afweging maken tussen incasseren, terugslaan en het zoeken naar alternatieven. Negeren zou economisch gezien de verstandigste oplossing zijn. Volgens veel economen zullen landen die erin slagen hun handel buiten de VS om in stand houden, het best af zijn.
Dat alles blijkt voor veel getroffen landen te veel gevraagd. Vrijdag kondigde China aan de Amerikaanse strafheffing van 34 procent te beantwoorden met exact datzelfde tarief voor Amerikaans producten. Canada deed donderdag hetzelfde: Amerikaanse importen worden met 25 procent extra belast. Europa en veel andere landen beraden zich nog op tegenmaatregelen. Economisch misschien niet de verstandigste route, vanuit een onderhandelingsperspectief wel te begrijpen.
Helemaal negeren is daarbij ook onmogelijk: sinds de Tweede Wereldoorlog zijn de VS, en dan met name hun munt, de dollar, het epicentrum van de wereld geworden. Maar het had ook risico’s: de Amerikaanse mondiale dominantie – die via de dollar ook diplomatiek en militair werd – werd te gemakzuchtig als vanzelfsprekend en zelfs gewenst beschouwd. Dat lijkt een misvatting. De wereld heeft te lang geleund op het idee dat de VS zich te allen tijde een betrouwbare partner zouden tonen. Waarschuwingen dat het mondiale betalingsverkeer te zeer afhankelijk was van de VS zijn genegeerd, zoals ook nu de mondiale afhankelijkheid van Amerikaanse tech-bedrijven (van Meta tot Microsoft) tegenacties nauwelijks mogelijk maakt.
Het is een harde les die Trump met zijn egopolitiek nu afdwingt, maar wellicht een die op langere termijn een evenwichtiger wereld oplevert. Te veel macht in handen van één partij is altijd verkeerd. De politieke situatie binnen de VS laat dat dagelijks zien, maar het geldt evengoed voor de rol die de VS in de wereld hebben gespeeld. Een vriend kan altijd een vijand worden. De prijs die nu voor deze naïviteit betaald wordt is hoog.
‘Mijn ouders trouwden in 1933, mijn vader was smidsknecht. In 1935 begonnen ze voor zichzelf in Gees, een zanddorp in Drenthe.
Het was hard werken, ook voor mijn moeder. Zij was smidsknecht, boekhoudster en winkelmevrouw, later bediende ze zelfs de benzinepomp. Daarnaast was ze huisvrouw en moeder van uiteindelijk vier kinderen.
Vanaf april 1939 was mijn vader gemobiliseerd. Na de capitulatie wist hij een burgerfiets en burgerkleren te bemachtigen en is hij naar huis gefietst. Mijn moeder kreeg eind mei bericht dat hij ‘vermist, mogelijk gesneuveld’ was. Gelukkig was hij toen al twee weken thuis.
De oorlog begon in Drenthe redelijk rustig, maar geleidelijk aan raakte mijn vader bij het verzet betrokken. Bovendien was er een onderduiker. En soms waren er Duitse soldaten ingekwartierd. Later kwamen er ‘etenhalers’ en evacués uit Arnhem. Onder de ‘etenhalers’ waren in het laatste jaar ook Rotterdamse politiemensen, die met een overvalauto het eten kwamen halen dat mijn vader thuis op zolder had verzameld. Vooral voor mijn moeder was de oorlog een angstige tijd.
Na de bevrijding hoopten mijn ouders dat de oude zuilen in de samenleving niet opnieuw zouden worden opgetrokken. Maar nee: al vrij snel werd van de kansel van de kerk afgeroepen dat men beslist geen klant moest worden bij deze ‘rooie smid’. Vanaf zijn tijd als smidsknecht waren mijn ouders namelijk socialistisch; ze lazen Het Vrije Volk en waren groot fan van Drees.
Rond 1950 kwam er waterleiding in het dorp. De boeren wilden allemaal drinkbakjes in de stal voor hun koeien. Mijn vader was ondertussen behalve smid ook loodgieter en elektricien en kreeg het steeds drukker.
In 1960 stopten mijn ouders met het bedrijf. Ze gingen in Assen wonen, waar mijn vader een baan kreeg. Mijn moeder heeft zich daar nooit thuis gevoeld. Rond 1970 gingen ze terug naar hun geboortegrond, waar zij opbloeide en ze nog een goede tijd hadden, tot mijn vader in 1980 overleed. Mijn moeder overleed 18 jaar later, 91 jaar oud.”
De Franse rechter had zijn vonnis over de frauderende mevrouw Le Pen nog niet uitgesproken of het Kremlin reageerde al. Ze hadden het over het schenden van democratische normen. Vooral dat ‘schenden van die democratische normen’ was natuurlijk onbedaarlijk grappig. Zal iemand dat in Moskou zonder lachen hebben zitten tikken? Ik vrees van wel. Dat is de tragiek. Ze menen wat ze liegen.
Waarom krijgt die Franse rechter nou de schuld dat hij die ultrarechtse madame het eventuele presidentschap ontzegt? Die rechter heeft toch niet lopen klootviolen met EU-geld? Dat heeft mevrouw Le Pen toch zeer bewust zelf gedaan? En als je zoiets doet mag je niet meedoen aan de verkiezingen. Dat is de wet. En de rechter hanteert die wet. Daarom begrijp ik alle ophef niet. Marine hoopt nu dat ze er in hoger beroep genadiger vanaf komt. Ik hoop dat de rechter zijn poot stijf houdt. Musk weet hoe je dat doet.
Ondertussen waren we hier met veel belangrijker zaken bezig. Lintjesgate. Mevrouw Faber was aan de beurt. Zij is die minister die ooit als enige bordjes in Denemarken zag hangen die er niet hingen en er nog steeds niet hangen. Zij is ook degene die nog niet zo lang geleden zonder blikken of blozen aan Jaïr Ferwerda vertelde dat Zelensky niet democratisch gekozen was. Nu hoor ik u denken: Jaïr Ferwerda? Dat is toch die lieverd van RTL die alleen nog door Beau gedoogd wordt? Die zou ik voor de grap ook van alles wijsmaken.
Dat kan, maar die arme Faber haalde geen geintje uit met deze Kuifje van RTL. Ze meende het. Wist zij veel. Daarna kreeg ze in het Catshuis van iets slimmere collega’s een spoedcursus ‘Geopolitiek voor Dummies’ en kwam ze schoorfoeterend terug van haar domme woorden. Waarna ze angstig naar binnen vluchtte. Ik heb het nog steeds over een minister!
Nu ging het weer mis met die lintjes voor vrijwilligers die weleens iets gedaan zouden kunnen hebben wat haar niet zinde. Namelijk kansloze vluchtelingen geholpen. Inderdaad schande. En wat heerlijk principieel dat ze daar openlijk tegen ageerde.
Wat dat betreft heb ik nog wat tips voor haar:
1. Komende weken geen asperges eten want dat witte goud is gestoken door illegale arbeidsmigranten of ander visumloze scharrelpolen.
2. Ook geen zakjes gesneden groenten bij de supermarkt kopen omdat die allemaal gesneden, gewassen en verpakt zijn door mensen zonder een behoorlijke verblijfsvergunning. Daar zit voor alle beroepspopulisten echt een hele nare bijsmaak aan.
3. Dat geldt ook voor tomaten, paprika’s, courgettes en ander in kassen gekweekt voedsel. Daar is geen Nederlands handje aan te pas gekomen. Hooguit een grote muil om ze op te jutten.
4. Controleer ook nog even wie dagelijks de koeien, varkens en kippen een kopje kleiner maken en daarna vakkundig uitbenen.
Het lijkt me prachtig als de principiële Marjolein zich dit realiseert. Misschien heeft ze als migratieminister afgelopen donderdagavond naar de uitstekende uitzending van Lubach gekeken. Die maakte ons maar één ding overduidelijk: zonder migranten zijn we kansloos. En zonder Faber?
Ondertussen wordt Wilders steeds wanhopiger. Deze week werd hij meedogenloos afgetroefd door Timmermans, die het bijna vergeten woord ‘prutser’ inzette toen hij het over mevrouw Faber had. Marjolein die ondertussen als een demente oma voor zich uit bleef kijken en deed of onze Frans het over de coach van PSV had.
Tot slot heb ik een tip voor Geert: doe die schutterende Schoof een lol en geef hem eervol ontslag. Daar smacht hij naar. Leen daarna Faber uit aan Trump, die haar aan de Mexicaanse grens bordjes laat ophangen. Naar Deens model.
En doe links en rechts Nederland een lol: benoem Ingrid Coenradie met bloedspoed tot premier. Ik hoef niemand uit te leggen waarom. We hunkeren naar deze Rotterdamse niet-lullen-maar-poetsenmevrouw. Geen woorden, maar daden. Wat hebben we haar nodig.
En misschien durft zij dan als enige Europese regeringsleider hardop tegen die enge Erdogan te zeggen dat hij een griezelige, fascistische dictator is die niets binnen de NAVO te zoeken heeft.
