Lampedusa roept noodtoestand uit na aankomst duizenden migranten – op één dag meer dan het aantal inwoners

Lange rijen Afrikaanse mannen stappen met gedecideerde tred het centrum van Lampedusa in. Wie geld heeft, gaat in de supermarkt op zoek naar wat eten. In de hotspot van Contrada Imbriacola in Lampedusa, die door het Rode Kruis wordt bestierd, is het immers veel te druk. „We hebben wel voldoende eten en water voor iedereen”, zegt Francesca Basile, de zichtbaar vermoeide coördinator van het Italiaanse Rode Kruis, „maar ze zijn met zo ontzettend veel. Dat maakt het niet mogelijk om iedereen tegelijk eten te geven, wegens de openbare orde. Maar vanavond maken we kip en pasta voor onze gasten – een paar duizend man.”

Het is een logistiek huzarenstuk. Bij de hotspot van het kleine Italiaanse eiland Lampedusa, voor de kust van Afrika, met slechts plek voor 400 mensen, kwamen de voorbije dagen duizenden bootvluchtelingen aan. Vooral woensdag was het hier bijzonder druk, met bijna zevenduizend migranten in en rond het centrum – meer dan de zesduizend inwoners van het kleine eiland.

Lees ook: Het is de drukste migratiezomer in jaren

Donderdagavond was dat aantal teruggebracht tot ‘slechts’ 3.800. „Migranten worden overgebracht naar hotspots of opvangcentra op Sicilië of in Italië zelf”, zegt Basile. „Zolang de machine zo blijft draaien, trekken wij dit wel.” Met bussen worden de migranten aan- en afgevoerd. Maar zo’n transfer van een paar honderd man verlicht slechts tijdelijk de druk. Want daar komt alweer de volgende boot.

Enkele dagen mooi weer

Mensensmokkelaars en migranten houden het weerbericht nauwgezet in de gaten. Enkele dagen mooi weer en een kalme zee volstonden om tientallen boten richting Lampedusa te sturen. De overgrote meerderheid is per boot uit Tunesië overgestoken. Er zijn veel jongemannen bij, uit Kameroen, Senegal, Gambia en Guinee. Vrouwen met kinderen liggen te rusten op blauwe kampeerbedjes met het logo van het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken, die normaal na rampen worden gebruikt.

Zolang de machine zo blijft draaien, trekken wij dit wel

Francesca Basile Italiaanse Rode Kruis

Met de meeste bootvluchtelingen gaat het naar omstandigheden fysiek goed. Maar een minderjarige moeder uit Guinee heeft psychologische bijstand nodig, nadat haar vijf maanden oude baby vlak voor de reddingsoperatie verdronk. En bij sommigen groeit het ongeduld. „Ik zit hier al drie dagen”, zei Aboubakar Ba (17), een jongen uit Guinee die het vuil rond het centrum bijeen staat te vegen. „Ik wil hier zo snel mogelijk weg.”

Iedereen, de hulpverleners en de migranten, loopt op zijn tandvlees. De burgemeester van Lampedusa, Filippo Mannino, heeft de noodtoestand uitgeroepen.

Deal met Tunesië

De instroom van duizenden migranten illustreert dat de deal met Tunesië faalt. Het aan de Tunesische president Kais Saied beloofde Europese geld is nog niet betaald, en vanuit Tunesië laten de mensensmokkelaars hun bootjes los op Lampedusa.

Sinds 16 juli zijn er vanuit Tunesië 31.000 bootvluchtelingen aangekomen, 60 procent meer dan de 19.000 die arriveerden tijdens de twee maanden voor de ondertekening van het akkoord.

De aankomsten op Lampedusa zijn het symbool van een afwezig Europa, dat ver weg is, en afgeleid, en dat de landen zelf zijn problemen laat opknappen

Matteo Salvini vicepremier Italië

Vicepremier Matteo Salvini, een hardliner inzake migratie, noemde bij een ontmoeting met buitenlandse journalisten de talrijke aankomsten een „oorlogsdaad”. „De aankomsten op Lampedusa zijn het symbool van een afwezig Europa, dat ver weg is, en afgeleid, en dat de landen zelf zijn problemen laat opknappen”, zei Salvini. Hij voegde er zelfs aan toe dat dit georkestreerd lijkt „door wie een ongemakkelijke regering in de problemen wil brengen”.

Lees ook: Meer geld voor repressie kan migratie juist aanwakkeren: ‘In zekere zin maakt de Tunesië-deal het probleem erger’

Italië is boos, en voelt zich ook steeds meer geïsoleerd. Frankrijk sluit de grens af, terwijl Duitsland niet langer migranten wil overnemen van Italië. In de ogen van de Italiaanse premier Giorgia Meloni zijn er de voorbije maanden bijzonder weinig migranten herverdeeld, en is het nu de vraag hoe te verhinderen dat de boten in Italië arriveren. „Ik zie vooralsnog geen concrete antwoorden”, aldus Meloni.

António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, ziet de uitweg voor de migratiekwestie alleen op internationaal niveau. Andere landen moeten Italië helpen met de eerste opvang, zegt hij. Ook Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, ziet de oplossing „alleen op Europees niveau. Het Europese migratiepact móét er komen.” Tien jaar geleden verdronken meer dan 360 bootvluchtelingen voor de kust van Lampedusa. ,,We moeten erkennen”, zei Metsola, „dat we sinds die tragedie nog altijd niet genoeg hebben gedaan.”