Kuieren langs de oudste snelweg van Nederland: een rondje knooppunt Oudenrijn

Posted on by admin

Het staat er al een paar jaar, het huisje dat vlak bij knooppunt Oudenrijn op stalen poten boven de geluidswal uitsteekt. Natuurlijk, het is slechts bedoeld als omlijsting van een billboard, maar toch intrigeert het me: vanaf het balkonnetje moet je een geweldig uitzicht over Oudenrijn hebben, het snelwegknooppunt dat in 1939 begon als een bescheiden rotonde en dat inmiddels bestaat uit een kluwen van viaducten en fly-overs.

Zou je bij dat huisje kunnen komen? En hoe zit het met de rest van het knooppunt, is die ook te voet bereikbaar? En wat zie je dan? De gedachte laat me niet los, dus ik besluit rond knooppunt Oudenrijn te wandelen.

Op het inpandige busstation van Utrecht Centraal neem ik lijn 295 naar Rotterdam. Acht minuten later stap ik uit bij halte Papendorp-Zuid, een nieuwe kantorenwijk waar corporate international de maat der dingen is. Ik zwaai de bus na en even voel ik me verloren. Dan begin ik gewoon maar naar het zuidwesten te lopen, in de richting van het gebouw met een gat erin dat ik vanaf de snelweg altijd zie. Het trottoir houdt op en ik loop over een fietspad dat met een U-bocht onder de tweebaansuitvoegstrook door duikt en vervolgens onder de twaalf banen van de A12 zelf. In ingenieurstermen is dit een viaduct, maar als wandelaar heb je het gevoel dat je door een donkere tunnel van bijna honderd meter loopt.

Na deze schacht opent zich een kleinschalig polderlandschap met uitbottende knotwilgen. Pas als ik wat beter kijk, zie ik dat een deel van de polder de botoxbehandeling heeft ondergaan die nodig was om er een golfbaan van te maken. Aan mijn rechterhand raast het verkeer van Oudenrijn naar het oosten, nou ja, razen, de herrie valt mee: omdat ik vrij dicht langs de snelweg loop, gaat het geluid letterlijk grotendeels over mijn hoofd heen. Een knoop schept blijkbaar zijn eigen luwte.

Foto Dieuwertje Bravenboer

Door de weilanden met paarden en pony’s waan ik me haast op het platteland, al oogt een bord ‘opvangcentrum voor weidedieren’ nogal stads. Dan doemen ineens metershoge roestige beelden op – een cyborg met gasmasker die een buitenmodel winkelwagen voortduwt, een palmboom annex windmolen, een kruising tussen een kever en een vliegende draak. Wat is dit? Een heus rafelrandje bij de keurige rijtjeshuizen van Nieuwegein aan de overkant? Maar nee, het blijkt het bedrijf van een kunstenaar, Scrap Design, de buurman van restaurant Smaak & Stijl.

Uitgesloofd

Even verderop stuit ik toch op een rafelig randje: een scheefgezakt hek, dat uitnodigend openstaat, geeft toegang tot een vervallen wielerbaan waar mensen hun honden los laten lopen. Het hek aan de achterzijde zit op slot, maar te voet kun je er omheen. Tussen de bomen zie ik houten bouwsels en kampeerwagens. Huh, zijn er in de oksel van Oudenrijn stadsnomaden neergestreken? Ik loop om het kampje heen, stuit op een afgesloten hek, geef een zwiep aan de verroeste tafelbel die er hangt, maar niemand reageert.

Zoveel scharrelende mensen op nog geen anderhalve kilometer – de volgende keer dat ik hier in één minuut langsrijd, zal deze snelweg niet meer anoniem en inwisselbaar zijn. Ik verheug me er nu al op.

Na de oksel krijg ik al snel de stellage met het reclamehuisje in het oog. Nu ik hier in het achterland loop, valt pas op hoe reusachtig het ding is, een naastgelegen loonwerkbedrijf valt erbij in het niet. Opgetogen ga ik eropaf om de ladder op te klimmen, maar die blijkt met metalen kleppen en een hangslot gebarricadeerd. Reclame is het verkopen van illusies.

Maar ik krijg nog een kans: als ik langs de geluidswal naar het zuiden loop stuit ik na een paar honderd meter op een stalen toren met een wenteltrap die je wel kunt bestijgen. Is dit een JOP, een Jongeren Ontmoetingsplek, zoals van overheidswege geplaatste hangplekken heten? In ieder geval kan een blind paard er geen schade aanrichten. Heel hoog is de toren ook niet, bovengekomen kan ik de snelweg maar net ontwaren, het knooppunt zelf gaat schuil achter de bosschages op de geluidswal. Pesterig torent het huisje erbovenuit, onophoudelijk reclameboodschappen uitzendend.

De landschapsarchitect heeft zich uitgesloofd met een berkenbosje, een slingerend vlonderpad en een kunstmatige heuvel met een eenzaam boompje

Op goed geluk loop ik verder over de groenstrook die tussen de geluidswal en de woonwijken van Nieuwegein is aangelegd. De landschapsarchitect heeft zich uitgesloofd met onder andere een dicht beplant berkenbosje, een slingerend vlonderpad, een bouwspeelplaats en een kunstmatige heuvel met een eenzaam boompje.

Aan het einde sla ik rechtsaf en loop onder de A2 door. Een oud polderlint voert naar het westen, waar het Groene Hart lonkt. Omdat ik dicht bij de knoop wil blijven, sla ik bij het eerste huis, een boerderijtje met een rieten dak en leilinden voor de deur, meteen weer rechtsaf en loop nu parallel aan de snelweg naar het noorden. Slechts een smalle sloot scheidt me van het asfalt, zelfs een vangrail ontbreekt hier.

Foto Dieuwertje Bravenboer

Links ligt polder Rijnenburg, majestueus landelijk, maar uit de krant weet ik dat hier de komende jaren reusachtige windturbines zullen verrijzen, en na 2035 ook nog een complete woonwijk. Ik heb alle tijd – namelijk ruim twee kilometer – om de brute kracht van de snelweg op me in te laten werken: de enorme portalen met hun matrixborden, de hoge geluidswal aan de overkant, het razen van het verkeer – ik ben nu zó dichtbij dat van geluidsluwte geen sprake meer is.

Gekraakt

Stap voor stap komt de stad weer dichterbij, met het reclamehuisje, het gebouw met het gat erin en de massieve dijklichamen van het knooppunt zelf. In de zuidwestelijke oksel van de A2 en de A12 stuit ik op een piepklein bosje waar al een zweem van groen over hangt. Tussen de bomen staan een paar bestelwagens en wat schuurtjes, het terreintje ligt er keurig aangeharkt bij. Weer een hek, nu met een elektrische bel. En verhip, deze keer komt er op mijn je-weet-maar-nooit-aanbellen iemand aanlopen – een punkertje met een leren pet en veel ijzerwerk in zijn gezicht staat me vanachter het hek welwillend te woord.

Elijah heet hij en hij vertelt met Limburgse tongval dat dit terreintje van Rijkswaterstaat sinds april vorig jaar gekraakt is. Ze wonen hier met z’n zessen, daarnaast hebben ze ook altijd ‘internationale gasten’. Het terreintje aan de overkant is al wat langer gekraakt en heet The Nettle omdat er zoveel brandnetels stonden – vandaar dat ze hun terreintje simpelweg The Other Site noemen. Er zijn trouwens nog meer gekraakte ‘veldjes’ in en om Utrecht, bij Prorail in Zuilen bijvoorbeeld, waar ze water halen.

Meteen na The Other Site sla ik rechtsaf. Of het mag weet ik niet, maar het kán wel. Ik loop onder een viaduct door en sta plotsklaps midden in de knoop bij een waterbekken. Vlak voor mijn voeten springt een haas weg, een stuk verderop nog een. In de vijver, die nog stamt uit de tijd van het klaverblad, dobberen ganzen. Het is stil, hoog op het dijklichaam toetert een auto. Naar mij?

Foto Dieuwertje Bravenboer

Aan de andere kant loop ik opnieuw onder een viaduct door en dan over de parallelweg langs de A12 naar het westen, af en toe zoeven wielrenners me voorbij. Ik weet dat ik langs de oudste snelweg van Nederland loop, maar de vooroorlogse weg van betonnen platen is natuurlijk allang onder het asfalt verdwenen. Tweemaal zes stroken breed is de weg inmiddels, maar toch stokt aan mijn kant het verkeer.

Bij een dwarsweg duik ik onder de A12 door, loop langs Hondendagopvang Happy Roedel en een handel in houten pallets. Bij een prachtige eikenlaan, het Oudenrijnsepad, besluit ik de gok te wagen en het bord doodlopende weg te negeren. Uiteraard loopt de weg dood, maar een modderige werkweg voert me met een bocht in de richting van vinexlocatie Leidsche Rijn. Aan het einde verspert een roestige pijp de weg, ik loop eromheen en sta bij de grote witte tenten die de banen van tennisvereniging PVDV overdekken – Plezierig Vermaak Door Vriendschap.

Gevoel van triomf

Nog een laatste viaduct, dat tot mijn geluk niet onder de snelweg doorvoert, maar royaal eroverheen, waardoor ik voor het eerst vrij zicht heb op het knooppunt en op de mond van de Leidsche Rijntunnel. Nou ja, bijna vrij zicht, want er hangt een stalen net dat dwazen ervan moet weerhouden auto’s te bekogelen. Aan mijn linkerhand ligt een oude asfaltcentrale, maar niet lang meer, want ook hier zal een woonwijk verrijzen – de stad rukt steeds verder op naar de knoop.

Foto Dieuwertje Bravenboer

Rechts ligt, pal tegen de snelweg aan, nóg een hondenopvang, deze heet Banjer. En dan ben ik terug in de gestroomlijnde wereld van kantorenpark Papendorp. Ik loop langs het gebouw met het gat en na veertien kilometer sta ik weer op het startpunt.

In de bus terug kan ik een gevoel van triomf niet onderdrukken: Oudenrijn is bedwongen. Niet alleen in fysieke zin is de wereld waar je kunt wandelen groter geworden, maar ook mentaal: het knooppunt is niet langer het exclusieve domein van de auto. Verlekkerd laat ik de kaart met snelwegen door mijn hoofd gaan: welke knoop wordt de volgende?

Related Posts

Beleid Trump bedreigt uitwisseling Nederlandse studenten in VS: ‘We zijn te bang om te demonstreren’

Toen Sacha Gyapjas (23) New York voor het eerst bezocht, had de bruisende stad zó’n aantrekkingskracht op haar dat ze dacht: hier wil ik wonen en studeren. Het leek niet meer dan een wensdroom, want haar ouders hadden bij lange na niet genoeg geld om haar te sponsoren. In de Verenigde Staten betaal je al snel tienduizenden euro’s per jaar aan collegegeld.

Tot Gyapjas hoorde van het Fulbright-programma. Dat is een prestigieus beurzenprogramma voor de uitwisseling van studenten tussen de VS en andere landen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd het in het leven geroepen om „wederzijds begrip” tussen landen te bevorderen.

Elk jaar krijgen zo’n 25 Nederlanders de beurs – om les te geven, promotieonderzoek te doen of een master te volgen. De selectie is streng. Als student moet je je ‘broadness of development’ aantonen met de juiste extracurriculaire activiteiten, hoge cijfers hebben gehaald, indruk maken tijdens een toelatingsgesprek. Je moet aanbevelingsbrieven aanleveren, een studieplan, een motivatiebrief.

Het lukte Gyapjas: in september 2024 mocht ze beginnen aan haar tweejarige master international relations aan New York University (NYU). „Ik was trots. En ik dacht: als je maar hard genoeg werkt en veel passie hebt, is er veel mogelijk, ook als je de financiële middelen niet hebt”, zegt Gyapjas via een videoverbinding vanuit een hostel in Colombia, waar ze op vakantie is tijdens spring break, de Amerikaanse voorjaarsvakantie.

Financiering opgeschort

Nu vreest ze dat haar droom in duigen valt. Afgelopen maand schortte de regering van de Amerikaanse president Donald Trump de financiering van internationale uitwisselings- en studieprogramma’s op, waaronder het Fulbright-programma. Onduidelijk is of die financiering wordt hervat. Volgens The New York Times staat Fulbright op een lijst met programma’s waarvan de regering wil onderzoeken of die bijdragen aan „marxistische gelijkheid, transgenderisme en Green New Deal-sociaal-engineeringbeleid”.

Daarnaast is een groot deel van de medewerkers van het Institute of International Education (IIE) sinds 14 maart met verplicht verlof gestuurd. Dat instituut regelt praktische zaken voor internationale studenten, zoals het formulier om een visum aan te vragen. Ook moeten ze van IIE toestemming krijgen voor een bijbaan of stage.

Beurs niet gestort

Caya van der Sluis (26) doet ook mee aan het videogesprek. Ze zit op haar studentenkamer in de New Yorkse wijk Chelsea. Ook zij studeert sinds september met een Fulbright-beurs aan NYU; ze volgt een master in animal studies. Ze vertelt dat de communicatie gebrekkig was en is. „We moeten met z’n allen de puzzelstukjes bij elkaar leggen.” In februari was er al onrust, zegt Van der Sluis. „Maar het IIE bleef zeggen dat iedereen zijn beurs gestort zou krijgen. Toen dat eind februari, begin maart niet was gebeurd, werd de stress groot onder de internationals.”

Gyapjas en Van der Sluis waren minder gespannen, omdat Nederlandse Fulbright-studenten de gehele beurs aan het begin van het studiejaar krijgen uitgekeerd in plaats van maandelijks, om belastingtechnische redenen. Tot er een bericht verscheen op de IIE-website dat een flink deel van de IIE-medewerkers vanaf 14 maart op non-actief zou worden gesteld, vanwege „vertragingen” in de financiering van de organisatie.

Gypajas: „Mijn eerste reactie was paniek. Hoe zorgen we dat ons visum verlengd kan worden? Wij kunnen dat echt alleen doen met hun steun. Ik ben bang dat mijn enige mogelijkheid om hier te studeren wordt afgenomen.” Bovendien zit ze momenteel in Colombia. Op de website van de IIE wordt nu afgeraden om de VS uit en in te gaan. Gyapjas vreest dat ze het land niet meer binnenkomt. Ook maken de studenten zich zorgen om volgend studiejaar: wordt hun collegegeld nog vergoed? „Eén vak volgen aan NYU kost al gauw 9.000 dollar”, zegt Van der Sluis. „Dus dat telt snel op.”

Sacha Gyapjas (23) volgt een master international relations aan NYU. Foto met dank aan de geïnterviewde
Caya van der Sluis (26) doet een master animal studies aan NYU. Foto met dank aan de geïnterviewde

De Nederlandse tak van Fulbright antwoordt op vragen van NRC dat Fulbright The Netherlands zelf de beurzen betaalt en de uitbetaling ervan dus ook zelf „in de hand” heeft. Maar Gyapjas en Van der Sluis maken zich alsnog zorgen om hun collegegeld. Dat wordt volgens Gyapjas door NYU „kwijtgescholden” als je Fulbrighter bent. Gebeurt dat volgend jaar nog steeds?

In de strijdmodus

Voor Fulbrighters uit andere landen is het probleem urgenter, omdat zij de beurs maandelijks uitbetaald krijgen. Gyapjas: „Wat me het meest raakt zijn mijn medestudenten die nu in financiële nood zitten. Bovendien komen zij vaak uit landen waar studeren in New York een nog uniekere mogelijkheid is dan dat het voor Nederlandse studenten is. Ik heb een goede vriendin uit Jordanië voor wie dat geldt. Ze heeft er zó hard voor gewerkt.”

„Gelukkig”, zegt Van der Sluis, „schieten de meeste studenten gelijk in de strijdmodus. We bestoken de IIE, de universiteit en consulaten met vragen. Maar je merkt ook dat sommigen moedeloos worden. Je voelt je niet meer gewenst in dit land. Zij denken nu: het is dat het om mijn diploma gaat, anders was ik nu weg.”

Het liefst zou Van der Sluis „in Washington Square Park gaan zitten”. „Maar we zijn te bang om te demonstreren, want Trump heeft op zijn sociale netwerk gedreigd met het uitzetten van studenten die aanzetten tot ‘illegale protesten’.”


Amsterdamse kerken strijden voor hun gebouwen. ‘Geloven hoort niet achter de voordeur. Wij zijn een waarde in de stad’

Het is het begin van de middag en er staat al een grote pan te pruttelen in de keuken van stichting MCTC (Maranatha Community Transformation Center) in Amsterdam. ’s Avonds staat er zoals elke donderdag een diner gepland voor de buurt en de voorbereidingen beginnen vroeg. „We maken een lekker buffet met groente, rijst, kip, couscous en meer”, zegt pastor Moses Alagbe. „Onze kerkactiviteiten beslaan maar één dag in de week, de rest van de week organiseren we verschillende maatschappelijke activiteiten.”

Verschillende Amsterdamse kerkorganisaties en -leiders hebben onlangs een brandbrief naar burgemeester Femke Halsema gestuurd. Er is te weinig plek voor kerken die groeien, zeggen zij. Ook maken de ondertekenaars van de brief zich zorgen om de strikte manier waarop de gemeente Amsterdam omgaat met de scheiding tussen kerk en staat. Dat biedt weinig oplossingen voor kerken die het lastig hebben, vrezen zij.

MCTC is een van de kerken die onder druk staat. De stichting zit in een voormalige crèche in de Amsterdamse Bijlmer, maar bij de herontwikkeling van het gebied zal het gebouw tegen de vlakte gaan. En in de nieuwe plannen is geen rekening gehouden met ruimte voor hen.

Verliezen

Als kerken moeten concurreren met commerciële partijen, verliezen ze bijna altijd, zegt Jurjen ten Brinke, die de brief mede heeft opgesteld. Hij is twintig jaar voorganger geweest en probeert kerken in Amsterdam met elkaar en met de overheid in contact te brengen. „Het heeft te maken met de vraag: ziet de gemeente de waarde van geloofsgemeenschappen in de stad?”

Met de brief willen de ondertekenaars tegengas geven aan het idee dat geloven achter de voordeur hoort. Ten Brinke: „Er zijn heel veel vrijwilligers en talloze organisaties die vanuit geloofsbewegingen het goede doen voor de stad. Dan kun je je niet verschuilen achter die voordeur.” De kerken willen als partij – als onderdeel van de samenleving – aan tafel zitten met de gemeente.

Het zou volgens Ten Brinke behulpzaam zijn als de gemeente meedenkt over panden die niet of nauwelijks gebruikt worden. En dat er in bestemmingsplannen ook rekening gehouden wordt met religieuze ruimtes. „We hebben regelmatig te maken met verouderde kerken die verkocht worden aan projectontwikkelaars die er woningen bouwen.” Het bestemmingsplan wordt dan gewijzigd en het religieuze aspect verdwijnt.

In Amsterdam zijn veel meer christenen en kerken dan gedacht. Maar ze moeten vechten om een plek in een stad waar alles duur is

Tim Kuijsten
lijsttrekker ChristenUnie

Het initiatief voor de brandbrief kwam vande ChristenUnie, die nu niet vertegenwoordigd is in de gemeenteraad. Volgens lijsttrekker Tim Kuijsten zijn er in Amsterdam veel meer christenen en kerken dan gedacht. „Maar ze zitten in sociaal-economisch kwetsbare groepen. Ze moeten heel erg vechten om een plek in een stad waar alles duur is.”

Scheiding kerk en staat

Burgemeester Halsema heeft de initiatiefnemers uitgenodigd voor een gesprek begin april. Toch lijkt het er niet op dat de gemeente mee gaat werken met de kerken. Tijdens een commissievergadering afgelopen week wees wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks) meermaals op de scheiding tussen kerk en staat. „Ik vind het geen taak van de overheid om in gebiedsontwikkelingen religieuze instellingen van huisvesting te voorzien.” Hij wil de behoefte ervoor niet in kaart brengen en wil het ook niet opnemen in omgevingsplannen. Wel zegt hij in gesprek te blijven met MCTC om in ieder geval een oplossing te vinden voor de maatschappelijke activiteiten.

We hebben ons twintig jaar ingezet om een gemeenschap op te bouwen. Dat is niet altijd makkelijk, mensen zijn heel wantrouwig soms

Moses Alagbe
pastor MCTC

Alagbe was bij de vergadering aanwezig en voelde zich teleurgesteld, vertelt hij een dag later. Hij snapt het gehamer op scheiding van kerk en staat niet. „Er zou geen discriminatie moeten zijn, puur omdat mensen religieus zijn. Er wordt plek gemaakt voor scholen, bioscopen en andere activiteiten. Waarom dan niet voor religie?”

MCTC is twintig jaar geleden ook vanuit een garage begonnen. Tegenwoordig is er elke dag wel iets te doen: van het verstellen van kleding tot kinderactiviteiten. Ook kunnen mensen er een keer in de week terecht om gratis advies te krijgen van een advocaat.

Migrantenkerken

Het gaat opvallend vaak om migrantenkerken die problemen hebben met huisvesting, ziet oud-voorganger Jurjen ten Brink. Vele liggen in stadsdeel Zuidoost. Zij hebben minder budget om grotere en duurdere kerken te huren. Die zijn er ook te weinig. „In Zuidoost zaten ze vaak in antikraakpanden, scholen of parkeergarages. Niemand is erop tegen dat de Bijlmer een goede facelift krijgt. Maar het is wel tekenend dat voor de kerken weinig ruimte overblijft.”

Migrantenkerken in Amsterdam worden vertegenwoordigd door onder meer SKIN, Samen Kerk in Nederland. Algemeen coördinator Madelon Grant ziet dat het beleid in Nederland is gebaseerd op het uitgangspunt dat het aantal kerken krimpt. „Dat is ook al jaren gaande. Maar de groeiende kerken hebben juist meer plekken nodig. De bestaande gebouwen zitten vol, met name in de grote steden.” Uit onderzoek blijkt dat de komende vijf jaar zo’n 250 migrantenkerken in Nederland op zoek moeten naar andere huisvesting.

Foto Simon Lenskens

De huisvestingsproblematiek is niet zomaar op te lossen. Gebouwen of kerken die vrijkomen, bevinden zich niet altijd op de juiste plek. In een dorp zonder migrantengemeenschap bijvoorbeeld. „Er zijn simpelweg te weinig kerkgebouwen in de grote steden”, constateert Grant, „dus dan moet er ook uitgeweken worden naar andersoortige plekken. Op een industrieterrein of in een school. En dat kan soms knellen met het bestemmingsplan.”

Wanneer MCTC het pand uit moet, is nog niet bekend. Pastor Alagbe noemt het een „groot verlies voor de buurt” als er geen nieuwe locatie wordt gevonden. „We hebben ons twintig jaar ingezet om een gemeenschap op te bouwen. Dat is niet altijd makkelijk, mensen zijn heel wantrouwig soms.” Toch geeft Alagbe de moed niet op. „Ons geloof motiveert ons om te doen wat we doen. Het is afwachten wat er nu gaat gebeuren. We vertrouwen op God.”


Schaamte in Castricum over de plannen voor sobere huisvesting van statushouders. ‘Zó’n rijke gemeente. We kunnen dit écht beter’

Het gros van de menigte, samengedromd op de parkeerplaats van een voormalige tractorshowroom in Bakkum, kijkt verwachtingsvol naar de oprit waar elk moment minister Mona Keijzer, (Volkshuisvesting (BBB), kan verschijnen voor een werkbezoek. „Zou ze wel komen?” klinkt onder de tientallen demonstranten. Jong, oud, hond, baby. Ze houden borden omhoog met teksten als ‘Trots? Welnee’ en ‘Om je dood te schamen’.

Alleen Hanneke Klinkert (77), tikje achteraan, is nog even afgeleid. „Hee hallo, Whalid! Whalid, dit is m’n kleinzoon.” Glimlach: „Ik geef Whalid Nederlandse les.” „En hé, Peter, ik had je nog niet gezien jongen!” „Paulien!” Zwaaiend naar de verte. Oók een oud collega, knikt ze. Van het Bonhoeffercollege, waar ze als docent Nederlands veertig jaar heeft gewerkt. Zij en haar man zijn zelfs daarom naar Bakkum verhuisd, vanuit Amsterdam. Jelle Jan Klinkert (78): „We wonen hier om de hoek.”

En geen moment spijt hoor. Maar ze schamen zich nu wel. Voor hun gemeente, Castricum. Want deze voormalige tractorshowroom – John Deere staat nog op de gevel – is in korte tijd uitgegroeid tot nationaal symbool van ‘de sobere doorstroomlocatie’ die het kabinet beoogt landelijk in te voeren als huisvesting voor statushouders.

Containerwoningen

In een wetsvoorstel van Mona Keijzer zouden statushouders niet langer voorrang krijgen op sociale huurwoningen. Ze zouden in aanmerking moeten komen voor een ‘tussenlocatie’, om de overvolle asielzoekerscentra te ontlasten. En in 2019 was Castricum al één van de eerste gemeenten die de voorrangsregel voor statushouders had afgeschaft én zo’n tussenvoorziening had ingericht. Sinds juni 2024. Twintig witte containerwoningen in deze omgebouwde showroom pal naast een benzinestation. Woonunits met een breedte van 2,20 meter in galmende hallen met in de hoek een enkel bankstel. Drie kookplaten, drie koelkasten, één magneton. Zes douches. Een enkele wc. Weinig daglicht. De sfeer van antikraak. En dat alles pal tegenover rietgedekte villa’s met oprijlanen van witte kiezelsteen.

‘Keij-zer word wij-zer’, klinkt nu op uit de menigte. ‘Kijk maar goed – hoe het niet moet’

De huisvesting heeft in Castricum de afgelopen maanden al tot flink wat relletjes geleid. Een afgetreden wethouder (GroenLinks) en een wethouder (VVD) die sinds deze week van het statushouderdossier is afgehaald. En nu komt Mona Keijzer dus op bezoek. Een werkbezoek, om te zien, aldus de officiële lezing, hoe in Castricum de huisvesting voor statushouders „in relatie tot het wetsvoorstel” is geregeld.

„Beschamend hoor”, zegt Jelle Jan Klinkert. „Zó’n rijke gemeente. En dan…” Hanneke Klinkert: „We kunnen dit écht wel beter doen hoor.”

Afschrikking

Zo’n sobere huisvesting is bedacht vanuit „de primitieve gedachte van afschrikking”, zegt Jelle Jan Klinkert. „Terwijl, dit zijn Nederlanders zoals jij en ik. Ze willen dóór met hun leven.” „En je wilt niet weten hoe hard ze eraan werken”, zegt Hanneke Klinkert. „Die daar” – wijzend op een jongen bij de deur met een bos gele tulpen in zijn hand, voor de minister – „heet Osama. O-sama. Studeert aan de VU”.

Genoeg inwoners van Castricum die het met de sobere voorziening oneens zijn. Ze kennen inmiddels ook al best wat statushouders. Zoals de koster van de kerk, die Syrisch is. Klinkert: „Die maakt er al jaren schoon.” En al tien jaar geleden schonken in de boekhandel in het centrum vluchtelingen de koffie en thee. Je kon er taalmaatjes worden en Hanneke Klinkert geeft hun Nederlandse les. Nu aan twee Syriërs en twee Oekraïners, en die laatsten wonen in een voormalig Rabobank cerderop. „Dat ziet er véél beter uit.”

Dus toen in juni vorig jaar deze voormalige tractorshowroom als woonplek werd ingericht, gaven ook de Klinkerts tegengas. Hun schoonzoon begon een ‘burenhulp-statushouders-app’ waar nu zo’n 35 omwonenden aan deelnemen. Ze gaven meubelen, maar de containers bleken zó klein „dat er niets in past!”. En ook juridisch hulp, want vanwege de leefomstandigheden hebben de statushouders een advocaat ingeschakeld. „Oók een oud-leerling van mij”, zegt Hanneke Klinkert glimlachend. „En hé, is dat niet Thomas?” Thomas Möhlmann, de bekende dichter, die óók op het Bonhoeffercollege heeft gezeten.

De dichter houdt een bord omhoog met ‘Keijzer wordt wijzer’ en instrueert in de menigte. „Keij-zer word wij-zer” klinkt nu op uit de menigte. „Kijk maar goed – hoe het niet moet.” En terwijl in de verte de menigte samendromt rondom een feloranje broekpak, zingt Hanneke Klinkert mee. Steeds luider.

„Keij-zer word wij-zer.

„Kijk maar goed.

„Hoe het niet moet.”