Voor omgerekend ruim 135.000 euro doet eilandstaat Nauru het staatsburgerschap in de aanbieding. De kleine eilandstaat ten noordoosten van Australië heeft dringend geld nodig om zich aan te passen aan de stijgende zeespiegel. En dus kan je als buitenlander een paspoort kopen, dat als bijkomend voordeel visumvrije toegang tot onder andere het Verenigd Koninkrijk, Singapore en Hongkong biedt.
Eilandstaten als Nauru voelen de gevolgen van klimaatverandering sterk. Op de kleinste eilandstaat ter wereld – Nauru is slechts 21 vierkante kilometer groot – wonen de meeste mensen nu nog in het gevaarlijk laaggelegen gebied aan de randen van het eiland, waar het overstromingsgevaar met iedere millimeter zeespiegelstijging toeneemt. Maar liefst 90 procent van de ruim 12.000 inwoners moet daarom verplaatst worden naar een nieuw te bouwen centrum, landinwaarts.
Door decennialange winning van fosfaat – een belangrijk onderdeel van kunstmest – is het midden van het eiland op dit moment nog een grotendeels onbewoonbare vlakte. De verbouwingsplannen voor het eiland liggen er, het geld nog niet. Toen het fosfaaterts op begon te raken, belandde de economie van het eiland in de jaren tachtig in een vrije val, tot er begin deze eeuw niets meer te winnen viel.
Op zoek naar inkomsten sloot het eiland eerder al een deal met Australië om vluchtelingen op te vangen, onder erbarmelijke omstandigheden en in strijd met het internationaal recht. Met het huidige plan, de zogenoemde ‘investeerderspaspoorten’, hoopt de regering op den duur zo’n 40 miljoen euro per jaar binnen te halen, schrijft persbureau Bloomberg. Dat zou neerkomen op ruim een kwart van het bbp van Nauru.
Kwetsbaar voor internationale criminaliteit
Nauru is niet de enige eilandstaat met een dergelijke regeling. Caribische eilanden als Dominica verkopen al langer paspoorten, tot zorgen van de EU. Ook het staatsburgerschap van Vanuatu, een eilandengroep tussen Nauru en Nieuw-Zeeland in, is te koop. Het is bovendien niet de eerste keer dat Nauru probeert geld op te halen met de verkoop van paspoorten. In 2003 stopte het eiland een vergelijkbaar verkoopprogramma na druk van de VS, omdat de regeling kwetsbaar was voor misbruik door internationale criminelen, waaronder leden van Al Qaida.
President David Aedang zegt tegen Bloomberg dat er „robuuste maatregelen” zijn genomen om dat dit keer te voorkomen. Zo kunnen Russen op dit moment bijvoorbeeld geen aanvraag doen, maar verder blijft onduidelijk wat die maatregelen inhouden. Inmiddels zijn de eerste aanvragen uit onder andere de Verenigde Arabische Emiraten, de VS, Pakistan en het VK door de eilandstaat in behandeling genomen.
