Dilemma
Introverte personen zijn rustig en bedachtzaam, waardoor ze op de drukke werkvloer nog weleens over het hoofd worden gezien of zich voegen naar dominantere types. Helpt het je als introvert om een assertiviteitstraining te volgen?
Nee
Volgens coach Marloes Bouwmeester van trainingsbureau de Succesvolle Introvert krijgen introverten vaak ten onrechte het advies om een assertiviteitstraining te volgen, puur omdat ze niet altijd onmiddellijk met hun mening klaarstaan. „Voordat een introvert iets beweert, wil hij of zij dat eerst goed doordenken en onderbouwen. Tot die tijd zegt die persoon liever niets, of gebruikt die woorden als ‘misschien’ of ‘waarschijnlijk’.” Daar komt nog eens bij dat veel introverten volgens Bouwmeester niet zo houden van discussies, maar des te meer van een dialoog. „Ze willen graag eerst in kaart brengen hoe de mensen om hen heen ergens tegenaan kijken. Vervolgens gaan ze op zoek naar een oplossing die voor iedereen werkt.”
Die bedachtzaamheid en consensus-gerichtheid moet echter niet verward worden met onzekerheid of meegaandheid, zegt Bouwmeester. Toch komt dit nogal eens voor. „Vaak wordt assertiviteit gelijkgesteld aan met je vuist op tafel slaan of met onmiddellijk je mening ventileren.” Ook trainingen kunnen daarop gericht zijn. „Het heeft echter geen enkele zin als introvert om jezelf te trainen in extravert gedrag.”
Ja
Volgens arbeids- en organisatiepsycholoog Tosca Gort, eigenaar van een coachingbureau, bieden goede trainingen aanknopingspunten voor mensen met verschillende persoonlijkheidstypes en verschillende leerstijlen. „Een goede trainer wisselt bovendien theorie en praktijk met elkaar af.”
Tijdens een assertiviteitstraining kun je in een veilige setting oefenen met ander gedrag, zegt Gort: „Stel dat je graag op woensdag vrij wilt nemen, maar dat niet aan je leidinggevende durft te vragen. Dan kun je dat tijdens een trainingsgesprek oefenen.”
Daarbij gaat het volgens Gort vooral om twee technieken die ook voor introverten werken: actief luisteren en afstand nemen. „In een situatie waarin je iemand jouw grenzen laat overschrijden, hoor je vaak niet eens goed wat de ander zegt, omdat je je laat meevoeren door je schrikreactie. Alleen hoeft jouw interpretatie van de situatie helemaal niet te kloppen. In veel gevallen is er iets heel anders aan de hand dan je in eerste instantie denkt.”
Daarom moet je goed onderzoeken wat de ander nu eigenlijk zegt, zegt Gort. „Dat geldt op inhoudelijk niveau: ‘Dus als ik het goed begrijp heb je het over dit dossier? En daarvan hebben we de deadline overschreden?’ Maar het geldt ook op emotioneel en relationeel niveau: ‘Neem je dit mij kwalijk? Of ben je alleen maar heel erg overstuur over deze situatie, zonder dat je mij daarover verwijten wilt maken?’”
De tweede stap is afstand nemen: een paar keer diep ademhalen, of een ommetje maken. Introverten vinden het namelijk heel moeilijk om na te denken als iemand anders staat te schreeuwen, zegt Gort. „Dus daarom is het belangrijk om even de stilte op te zoeken.” Bedenk bovendien dat je niet onmiddellijk hoeft te reageren: „Je kunt ook voorstellen om er later op terug te komen, bijvoorbeeld de volgende dag. Als je dat vervolgens ook doet, is dat een heel krachtige reactie.”
Een assertiviteitstraining kan alleen werken als die aansluit op de natuurlijke manier waarop introverten communiceren, zegt Bouwmeester. „Het gaat erom voor jezelf de omstandigheden te creëren waaronder het voor jou eenvoudig is om assertief te zijn. Dat betekent dat je weet wat je nodig hebt om in je element te zijn. En dan word je als vanzelf assertiever.”
Het helpt bovendien enorm om te beseffen dat extraverten nu eenmaal anders communiceren, zegt Bouwmeester. „Ze klinken vaak al heel stellig, ook als ze hun gedachten eigenlijk nog aan het bepalen zijn. Wanneer je dat als introvert leert inzien, haalt dat inzicht vaak al de angel uit een situatie die je voorheen als heel heftig zag.” Het gebeurt namelijk vaak dat een introvert zo schrikt van een felle reactie van een extravert, dat die voortaan al bij voorbaat inbindt. „Veel introverten stoppen al hun energie in het voorkomen van heftige reacties. Ze gaan hun eigen woorden dan steeds meer op een goudschaaltje wegen en blokkeren steeds meer.
„Effectiever is om er gewoon van uit te gaan dat extraverte collega’s nu eenmaal fel zullen reageren op jouw voorstellen en je op die situatie mentaal voor te bereiden.”
Zo coachte Bouwmeester een medewerker die in eerste instantie erg schrok van de kritische feedback die haar manager op haar rapportages gaf. Totdat ze het over een andere boeg gooide. „Voortaan vroeg ze de manager of hij dan niet een paar dagen geleden exact had gezegd wat er in haar rapportage stond. Of was er in de tussentijd misschien iets veranderd? Vervolgens gaf de manager haar af en toe gewoon gelijk, of kwam hij met nieuwe informatie. Hun communicatie verliep dus opeens volledig anders.”
Dus
Een goede training biedt aanknopingspunten voor mensen met verschillende persoonlijkheidstypes en verschillende leerstijlen. Neem vooral de vrijheid om zelf te bepalen welke aspecten van de training voor jou als introvert werken en welke niet.
