Van rode cijfers is nog geen sprake, maar een financiële buffer heeft herinneringscentrum Kamp Westerbork niet. Het centrum hoopt daarom op een structurele oplossing van het Rijk en een eenmalige bijdrage voor de hoognodige verbouwing van het verouderde museumgebouw. Dinsdag biedt directeur Bertien Minco samen met een kampoverlevende, een nabestaande en een oud-bewoner van Kamp Schattenberg een petitie aan in Den Haag.
Vorig jaar bezocht een groeiend aantal van in totaal 130.000 bezoekers het voormalige doorvoerkamp (voor Joden, Sinti en Roma in de Tweede Wereldoorlog). Het gat in de begroting van 2023 kon zo precies worden gedicht. Hoeveel extra geld er nodig is wil directeur Bertien Minco in een interview met RTV Drenthe niet vertellen.
De verbouwing is mede nodig om de oplopende gas- en lichtkosten te remmen. Ook de salarissen van werknemers drukken zwaar op de begroting. Schoolbezoeken — dat zijn er zo’n 35.000 per jaar — financiert het centrum grotendeels zelf. Omdat er geen geld is om meer personeel in te huren, worden er ook scholen geweigerd, zegt Minco tegen RTV Drenthe.
‘Doorn in het oog’
Ook wordt Kamp Westerbork geraakt door de aanstaande bezuinigingen van kabinet-Schoof op de culturele sector. De regering kort het centrum binnenkort met vijftien procent op de rijkssubsidie en wil de belasting nog verhogen. Opgeteld gaat het volgens Minco om een verlies van een kwart van alle inkomsten.
Het herinneringscentrum noemt het „al jaren een doorn in het oog” dat Kamp Westerbork maar tien procent krijgt van de steun die het Drents Museum en Joods Cultureel Kwartier ontvangen.
Directeur Minco benadrukt dat er in Kamp Westerbork een verhaal wordt verteld dat niet vergeten mag worden. „Ik zou tegen iedereen in Nederland willen zeggen: ‘Put your money where your mouth is‘. Als je zegt dat je dit zo belangrijk vindt, dan moet nu de portemonnee getrokken worden. Wij houden het zo hier niet veel langer vol.”
Er is een verschuiving gaande op de Nederlandse drugsmarkt. Waar het aantal hennepkwekerijen al jaren hard daalt, neemt het aantal aangetroffen productielocaties voor drugs als mdma, methamfetamine (ook bekend als crystal meth) en heroïne juist toe.
Terwijl de buitenlandse vraag naar Nederlandse hennep slinkt, groeit de behoefte aan crystal meth. Zowel de invoer als de handel in het type drugs is toegenomen, net als het aantal locaties waar crystal meth wordt geproduceerd. „De productie van methamfetamine in Nederland is toegenomen en lijkt zich hier definitief te hebben gevestigd”‘, schrijft de politie in een dinsdag verschenen rapport.
In 2023 trof de politie in Nederland 151 drugslaboratoria aan waar synthetische drugs als crystal meth, cocaïne en heroïne werden geproduceerd: een forse stijging ten opzichte van 2022 (105) en 2021 (93). De politie signaleert vooral een toename in de productie van heroïne, mdma en methamfetamine. Het aantal plekken waar cocaïne wordt ontwikkeld is de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven.
Verslavende harddrug
Crystal meth is een erg verslavende harddrug in de vorm van poeder, kristal of soms een pil. Na inname nemen hartslag en bloeddruk van de gebruiker snel toe, het duurt uren voordat dit weer is gezakt. Andere mogelijke gevolgen zijn angst, rusteloosheid en uitputting. Op langere termijn kunnen gebruikers hersenschade oplopen.
De politie ziet het aantal drugslabs toenemen, bijvoorbeeld in woonwijken. Dit kan voor omwonenden gevaarlijk zijn omdat bij de productie van meth explosieve en giftige stoffen vrijkomen. Bij een ongeluk binnen het productieproces ontstaat zo een risico op slachtoffers.
Dat de productie van crystal meth zich in Nederland „definitief lijkt te hebben gevestigd” komt volgens de politie door verschillende ontwikkelingen binnen de internationale drugseconomie. Voorheen werd het type drug in China gemaakt, maar sinds 2015 treedt de regering daar hard tegen op en kwamen andere landen bij criminelen in beeld.
De productie van methamfetamine kan zeer lucratief zijn. In 2020 waren de kosten van de productie van een kilo meth 2.500 euro, terwijl die bij verkoop op straat in een land als Australië, een belangrijke afzetmarkt, 300.000 euro kan opleveren. De productie van dit type drugs op Nederlandse bodem voor de internationale handel neemt al acht jaar toe.
Knooppunt
De politie beschrijft Nederland als „cruciaal knooppunt binnen de mondiale drugsmarkt”. Drugs en grondstoffen voor de productie daarvan komen veelal uit het buitenland. In geval van meth maken Nederlandse criminelen bijvoorbeeld gebruik van grondstoffen uit Afghanistan.
Het gebeurt ook dat de drugs zelf naar Nederland worden ingevoerd. in maart onderschepte de douane een partij van ruim 3.200 kilo methamfetamine afkomstig uit Mexico. Niet eerder werd zo’n grote lading in beslag genomen.
Lees ook
Hoe een crystal meth-lab een Gelders gehucht op zijn kop zet
„Het is geen luguber buurtje”, zegt Bettie van Ooik (69). „Ik geniet van de natuur.” Ze laat haar hondje uit, in het groen naast een paar flatgebouwen, langs het water, in de buurt Nijenheim in Zeist. „Er woont hier van alles door elkaar. Maar je kunt ’s avonds gerust buiten wandelen. We gaan goed met elkaar om.” Ze woont in een appartementengebouw pal naast drie flats die minder goed bekendstaan. Dat wil zeggen dat de leefbaarheid daar te wensen overlaat.
In dat deel van Nijenheim wonen relatief veel mensen met een laag inkomen en geen werk, in sociale huurwoningen, vaak met een buitenlandse achtergrond.
De drie flats vormen samen een van de ‘vergeten’ buurten die NRC heeft geïdentificeerd. Buurten die wat leefbaarheid betreft onvoldoende scoren, maar in de landelijke statistieken ontbreken, omdat de slechte score wordt gecompenseerd door de goede leefbaarheid in de directe omgeving, binnen dezelfde wijk. De armoede is daardoor als het ware ‘onzichtbaar’ in de data.
Incassobrief in het struikgewas
Op het eerste gezicht ogen de flats in zuidwestelijk Zeist niet uitzonderlijk slecht. Er ligt wel wat zwerfvuil in de speeltuintjes tussen de gebouwen. In het struikgewas hangt een opengemaakte envelop van een incassobureau over een openstaande factuur van een huurbemiddelingskantoor. Er hangen camera’s. Er is een voetbalkooi waarop iemand een protest heeft achtergelaten. ‘Hier een flat? Nee!!’ Van de achterzijde van de appartementen op de begane grond hebben sommige bewoners een rommel gemaakt.
Toch vertellen veel bewoners redelijk tevreden te zijn. Een veertiger zou na zeventien jaar op vier hoog wel wat ruimer willen wonen, omdat zijn zevenjarige zoon autisme heeft, soms agressief is en het appartement regelmatig rennend doorkruist, maar hij noemt de woonomgeving „rustig”. Ook een jongeman van negentien jaar zou liever een huis met een tuin bewonen dan een appartement waar hij zoals nu met acht personen, onder wie zijn ouders, samenleeft. Toch woont hij „goed”. Een moeder van drie kinderen zegt er „een beetje” op vooruit te zijn gegaan, sinds ze drie jaar geleden is verhuisd van een flatwoning tien hoog naar deze op de begane grond. „Ik heb het naar m’n zin.” Ook twee studenten blijken positief: „En het is goedkoop.”
Vandalisme
Sommigen klagen, zoals een dertiger, vader van drie kinderen en werkzaam in de gehandicaptenzorg. Hij woont „prima”, maar zou na vijf jaar graag willen verhuizen naar een huis met een tuin, al was het maar omdat de hal van dit flatgebouw soms smerig is. Kinderen gooien drank op de grond en spugen tegen de muren. „Die krijgen een slechte opvoeding,” zegt hij.
Bij de lift vertelt Jos Siersma (68) dat hij hier al jaren naar z’n zin woont. Maar de gepensioneerde politieman wil ook wel een trappenhuis met verse graffiti laten zien. Op de hagelwitte muur is ‘030 west’ gekalkt, plus een piemel. Siersma: „Dan denk ik: waarom doe je dat?”
Wijkbeheerder Johan Potters van wooncorporatie Woongroen is op de hoogte: „Ik laat dat overschilderen, want anders gaan anderen er nog meer bij kliederen.” Potters schat de leeftijd van de dader tussen de acht en zestien jaar. „Afgaande op de hoogte van de tekening. Hij kan best aardig tekenen trouwens, kijk maar naar die piemel. Hoewel die wel wat kort is, de ballen zijn relatief groot.”
Het is mooi om zo veel soorten mensen te ontmoeten. Mensen genieten van elkaars verschillen
Potters weet maar al te goed dat hier niet de welvarendste inwoners van Zeist te vinden zijn. „Sommigen hebben weinig te besteden. Het leven is ook achterlijk duur geworden. Voor 100 euro is de bodem van je karretje in de supermarkt net bedekt.” Maar mensen zouden ook meer hun best kunnen, meent hij. „Het wordt mensen gemakkelijk gemaakt. Je kunt hier je handje ophouden. En als je gaat werken, krijg je er vergeleken met je uitkering 100 of 200 euro per maand bij.” Echt arm zijn de mensen volgens hem vaak niet. „Mensen klagen wel, maar ze gaan vaak toch op vakantie en ze hebben moderne telefoons of ze hebben een hond die evenveel eet als twee volwassenen.”
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Een speeltuin naast de flats.” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Een speeltuin naast de flats.” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122641/data123059435-f02e79.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-11.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-9.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-10.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-11.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-12.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/PKNyJb3FnuJ1cFV-5XIQTlB_t5U=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122641/data123059435-f02e79.jpg 1920w”>Een speeltuin naast de flats.Een vrouw loopt langs een van de flats. Foto’s Merlin Daleman
Het echte probleem, meent Potters, is dat bewoners zich niet goed gedragen. „Dat hier overal camera’s hangen, is niet voor niets. En dat wij deze flats elke dag schoonmaken in plaats van eens per week, zegt ook wel wat.” Potters wil wel geloven dat bewoners hun afgedankte ijskasten naast de vuilcontainer zetten om zo 20 euro ophaalkosten te besparen. „Maar misschien doen ze het ook omdat ze maling hebben aan hoe de regels in Nederland zijn. Sommige mensen integreren niet.”
De wijkbeheerder somt voorbeelden van vandalisme op. Lange rijen fietsen worden omvergegooid. Spiegels worden kapotgeslagen. Deuren vernield. En in de gangen van de berging wordt gewaterd. „Dat is asociaal gedrag. Dan denk ik: ga pianospelen.” Hij wijst naar een piano in zijn kantoor, op de lessenaar staat de partituur van Love Story. „Kom hier spelen, dan doe je wat nuttigs.”
Lees ook
In beeld: armoede in Nederland
Cameratoezicht
Met een ander perspectief bezien Kees van der Velden en Petra Bosse hun omgeving. In de lift naar de zevende verdieping knoopt Petra een gesprekje aan met twee vrouwen. Het gaat over nut en noodzaak van de coronaprik. Men twijfelt.
Aan tafel bij een boterham en krentenbol vertellen Petra (68) en Kees (63) dat ze hier al twintig jaar met veel plezier wonen. Ze groeten altijd overal iedereen en merken dat dan de schuchtere, afwachtende houding van veel mensen verdwijnt.
Het is niet altijd gezellig geweest. Jaren geleden waren er buiten veel hangjongeren. „Daar hing een crimineel sfeertje”, vertelt Kees. „Een rottige plek.” Regelmatig werden auto’s in brand gestoken. Er werd heen en weer gereden met auto’s en scooters. De dreiging heeft ruim tien jaar aangehouden. Het cameratoezicht heeft geholpen. Er is geïnvesteerd in de wijk. De woningen werden gerenoveerd. Petra: „En er zijn meer Nederlanders bij gekomen. Het is geen getto. Ook worden er inderdaad wel mensen met grote problemen geplaatst. Maar dat zijn er niet heel veel, naar mijn indruk.”
Petra Bosse met haar partner Kees van der Velden in hun woning in Nijenheim, Zeist.Foto Merlin Daleman
Kees is kunstenaar, postbezorger en doet correctiewerk. Petra is orthopedagoog, gepensioneerd lerares wiskunde en medewerker van een instituut voor huiswerkbegeleiding. Ze geeft nog steeds bijles.
Kees: „Ik ben blij dat we in deze omgeving wonen. Anders hadden we nooit zo veel verschillende soorten mensen leren kennen voor wie je anders misschien een beetje huiverig was geweest.” Verdraagzaamheid en begrip zijn geen uitzondering. „Familie is te veel gezegd. Maar het voelt als een dorp. Je kunt op elkaar rekenen.”
Petra: „Drie mensen hebben onze huissleutel. Onze bovenbuurvrouw geven we met Oud en Nieuw oliebollen. Daar krijgen we twee flessen wijn voor terug.”
Kees: „Haar zoon werkt in de horeca.”
Petra: „Maak een gebaar en mensen doen wat terug. Zo werkt het.”
Sommige mensen gun ik echt een dosis allochtonen. Zodat ze wat toleranter worden
Veel flatbewoners hebben het niet breed. Die helpen ze af toe, met kleren, of een bijles voor een paar euro. Petra: „Ik had hier een meisje dat talent had en veel huiswerkbegeleiding goed zou kunnen gebruiken. Maar haar vader werkt in een pizzeria en haar moeder maakt weleens schoon bij mensen thuis. Zij kunnen geen 400 euro per maand voor huiswerkbegeleiding betalen. Ik heb het zo kunnen regelen dat het meisje daar toch terechtkan en dat haar moeder daar schoonmaakt.”
Je moet het met elkaar zien te rooien, is hun motto. Petra herinnert zich een bezoek aan een zwembad in Dalfsen. „Ik had mijn jas op een stoel gelegd. Vervolgens legt iemand uit het dorp die jas op de grond. Dat was haar stoel. Want mensen uit het dorp gaan voor. Eigen volk eerst. Zo benepen.” Kees: „Dat soort mensen gun ik echt een dosis allochtonen. Zodat ze wat toleranter worden.” Petra: „Als straks de helft van Nederland allochtoon is, dan moeten we nu zorgen dat we het goed met elkaar hebben.”
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Een gemeenschappelijke deur naar de vijfde verdieping van een flat in Nijenheim.” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Een gemeenschappelijke deur naar de vijfde verdieping van een flat in Nijenheim.” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-4.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122645/data123059330-325e00.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-22.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-20.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-21.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-22.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-23.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/yGFeGKOzxqwGYtaBPZlK7XxLh-c=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122645/data123059330-325e00.jpg 1920w”>Een gemeenschappelijke deur naar de vijfde verdieping van een flat in Nijenheim.
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Enkele achterzijdes van flats, bezien van een hogere verdieping.” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Enkele achterzijdes van flats, bezien van een hogere verdieping.” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-5.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122643/data123059336-b6330b.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-26.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-24.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-25.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-26.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-deze-wijk-in-zeist-is-de-armoede-echt-alleen-zul-je-die-nooit-in-de-officiele-data-terugzien-27.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/59MF6v3OVuhnOX9hsbx6yhagiQA=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122643/data123059336-b6330b.jpg 1920w”>Enkele achterzijdes van flats, bezien van een hogere verdieping.
Foto’s Merlin Daleman
Zonwering
In de flats wonen ook acht gezinnen die, in aparte woningen, een christelijke woongroep vormen. Ze proberen de saamhorigheid in de flats te vergroten en bestieren een buurthuisje waar bewoners af en toe koffie kunnen drinken en soep eten. Ook gaan ze samen vuil prikken. Een van de leden is Marieke van der Maten (41), moeder van vier kinderen en psycholoog in de jeugd-ggz. Ze woont er sinds vijf jaar. Blijdschap en ergernis wisselen elkaar af. „Het is mooi om zo veel soorten mensen te ontmoeten. Mensen genieten van elkaars verschillen. Je doet waardevolle ervaringen op. Zo wordt hier bijvoorbeeld iedereen uitgenodigd voor een bruiloft.”
Tegelijk is het „ingewikkeld” om „dicht op elkaar” te moeten wonen. „Het is hier vaak vies, er is altijd reuring. Daar baal ik weleens van.” Veel bewoners zijn krap behuisd, zelf heeft ze een ruimere woning. Wel zou ze graag zonwering willen. „Het kan hier erg warm worden.” En ze begrijpt weinig van het voornemen om op de plaats van de voetbalkooi een vierde flatgebouw neer te zetten en de kooi te verplaatsen. „Ik begrijp de behoefte aan woningen. Maar het is hier al zo vol. Waarom een extra flat neerzetten in een buurt die al zo kwetsbaar is?”
„Het is geen luguber buurtje”, zegt Bettie van Ooik (69). „Ik geniet van de natuur.” Ze laat haar hondje uit, in het groen naast een paar flatgebouwen, langs het water, in de buurt Nijenheim in Zeist. „Er woont hier van alles door elkaar. Maar je kunt ’s avonds gerust buiten wandelen. We gaan goed met elkaar om.” Ze woont in een appartementengebouw pal naast drie flats die minder goed bekendstaan. Dat wil zeggen dat de leefbaarheid daar te wensen overlaat.
In dat deel van Nijenheim wonen relatief veel mensen met een laag inkomen en geen werk, in sociale huurwoningen, vaak met een buitenlandse achtergrond.
De drie flats vormen samen een van de ‘vergeten’ buurten die NRC heeft geïdentificeerd. Buurten die wat leefbaarheid betreft onvoldoende scoren, maar in de landelijke statistieken ontbreken, omdat de slechte score wordt gecompenseerd door de goede leefbaarheid in de directe omgeving, binnen dezelfde wijk. De armoede is daardoor als het ware ‘onzichtbaar’ in de data.
Incassobrief in het struikgewas
Op het eerste gezicht ogen de flats in zuidwestelijk Zeist niet uitzonderlijk slecht. Er ligt wel wat zwerfvuil in de speeltuintjes tussen de gebouwen. In het struikgewas hangt een opengemaakte envelop van een incassobureau over een openstaande factuur van een huurbemiddelingskantoor. Er hangen camera’s. Er is een voetbalkooi waarop iemand een protest heeft achtergelaten. ‘Hier een flat? Nee!!’ Van de achterzijde van de appartementen op de begane grond hebben sommige bewoners een rommel gemaakt.
Toch vertellen veel bewoners redelijk tevreden te zijn. Een veertiger zou na zeventien jaar op vier hoog wel wat ruimer willen wonen, omdat zijn zevenjarige zoon autisme heeft, soms agressief is en het appartement regelmatig rennend doorkruist, maar hij noemt de woonomgeving „rustig”. Ook een jongeman van negentien jaar zou liever een huis met een tuin bewonen dan een appartement waar hij zoals nu met acht personen, onder wie zijn ouders, samenleeft. Toch woont hij „goed”. Een moeder van drie kinderen zegt er „een beetje” op vooruit te zijn gegaan, sinds ze drie jaar geleden is verhuisd van een flatwoning tien hoog naar deze op de begane grond. „Ik heb het naar m’n zin.” Ook twee studenten blijken positief: „En het is goedkoop.”
Vandalisme
Sommigen klagen, zoals een dertiger, vader van drie kinderen en werkzaam in de gehandicaptenzorg. Hij woont „prima”, maar zou na vijf jaar graag willen verhuizen naar een huis met een tuin, al was het maar omdat de hal van dit flatgebouw soms smerig is. Kinderen gooien drank op de grond en spugen tegen de muren. „Die krijgen een slechte opvoeding,” zegt hij.
Bij de lift vertelt Jos Siersma (68) dat hij hier al jaren naar z’n zin woont. Maar de gepensioneerde politieman wil ook wel een trappenhuis met verse graffiti laten zien. Op de hagelwitte muur is ‘030 west’ gekalkt, plus een piemel. Siersma: „Dan denk ik: waarom doe je dat?”
Wijkbeheerder Johan Potters van wooncorporatie Woongroen is op de hoogte: „Ik laat dat overschilderen, want anders gaan anderen er nog meer bij kliederen.” Potters schat de leeftijd van de dader tussen de acht en zestien jaar. „Afgaande op de hoogte van de tekening. Hij kan best aardig tekenen trouwens, kijk maar naar die piemel. Hoewel die wel wat kort is, de ballen zijn relatief groot.”
Het is mooi om zo veel soorten mensen te ontmoeten. Mensen genieten van elkaars verschillen
Potters weet maar al te goed dat hier niet de welvarendste inwoners van Zeist te vinden zijn. „Sommigen hebben weinig te besteden. Het leven is ook achterlijk duur geworden. Voor 100 euro is de bodem van je karretje in de supermarkt net bedekt.” Maar mensen zouden ook meer hun best kunnen, meent hij. „Het wordt mensen gemakkelijk gemaakt. Je kunt hier je handje ophouden. En als je gaat werken, krijg je er vergeleken met je uitkering 100 of 200 euro per maand bij.” Echt arm zijn de mensen volgens hem vaak niet. „Mensen klagen wel, maar ze gaan vaak toch op vakantie en ze hebben moderne telefoons of ze hebben een hond die evenveel eet als twee volwassenen.”
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Een speeltuin naast de flats.” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Een speeltuin naast de flats.” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122641/data123059435-f02e79.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-11.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-9.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-10.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-11.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-12.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/PKNyJb3FnuJ1cFV-5XIQTlB_t5U=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122641/data123059435-f02e79.jpg 1920w”>Een speeltuin naast de flats.Een vrouw loopt langs een van de flats. Foto’s Merlin Daleman
Het echte probleem, meent Potters, is dat bewoners zich niet goed gedragen. „Dat hier overal camera’s hangen, is niet voor niets. En dat wij deze flats elke dag schoonmaken in plaats van eens per week, zegt ook wel wat.” Potters wil wel geloven dat bewoners hun afgedankte ijskasten naast de vuilcontainer zetten om zo 20 euro ophaalkosten te besparen. „Maar misschien doen ze het ook omdat ze maling hebben aan hoe de regels in Nederland zijn. Sommige mensen integreren niet.”
De wijkbeheerder somt voorbeelden van vandalisme op. Lange rijen fietsen worden omvergegooid. Spiegels worden kapotgeslagen. Deuren vernield. En in de gangen van de berging wordt gewaterd. „Dat is asociaal gedrag. Dan denk ik: ga pianospelen.” Hij wijst naar een piano in zijn kantoor, op de lessenaar staat de partituur van Love Story. „Kom hier spelen, dan doe je wat nuttigs.”
Lees ook
In beeld: armoede in Nederland
Cameratoezicht
Met een ander perspectief bezien Kees van der Velden en Petra Bosse hun omgeving. In de lift naar de zevende verdieping knoopt Petra een gesprekje aan met twee vrouwen. Het gaat over nut en noodzaak van de coronaprik. Men twijfelt.
Aan tafel bij een boterham en krentenbol vertellen Petra (68) en Kees (63) dat ze hier al twintig jaar met veel plezier wonen. Ze groeten altijd overal iedereen en merken dat dan de schuchtere, afwachtende houding van veel mensen verdwijnt.
Het is niet altijd gezellig geweest. Jaren geleden waren er buiten veel hangjongeren. „Daar hing een crimineel sfeertje”, vertelt Kees. „Een rottige plek.” Regelmatig werden auto’s in brand gestoken. Er werd heen en weer gereden met auto’s en scooters. De dreiging heeft ruim tien jaar aangehouden. Het cameratoezicht heeft geholpen. Er is geïnvesteerd in de wijk. De woningen werden gerenoveerd. Petra: „En er zijn meer Nederlanders bij gekomen. Het is geen getto. Ook worden er inderdaad wel mensen met grote problemen geplaatst. Maar dat zijn er niet heel veel, naar mijn indruk.”
Petra Bosse met haar partner Kees van der Velden in hun woning in Nijenheim, Zeist.Foto Merlin Daleman
Kees is kunstenaar, postbezorger en doet correctiewerk. Petra is orthopedagoog, gepensioneerd lerares wiskunde en medewerker van een instituut voor huiswerkbegeleiding. Ze geeft nog steeds bijles.
Kees: „Ik ben blij dat we in deze omgeving wonen. Anders hadden we nooit zo veel verschillende soorten mensen leren kennen voor wie je anders misschien een beetje huiverig was geweest.” Verdraagzaamheid en begrip zijn geen uitzondering. „Familie is te veel gezegd. Maar het voelt als een dorp. Je kunt op elkaar rekenen.”
Petra: „Drie mensen hebben onze huissleutel. Onze bovenbuurvrouw geven we met Oud en Nieuw oliebollen. Daar krijgen we twee flessen wijn voor terug.”
Kees: „Haar zoon werkt in de horeca.”
Petra: „Maak een gebaar en mensen doen wat terug. Zo werkt het.”
Sommige mensen gun ik echt een dosis allochtonen. Zodat ze wat toleranter worden
Veel flatbewoners hebben het niet breed. Die helpen ze af toe, met kleren, of een bijles voor een paar euro. Petra: „Ik had hier een meisje dat talent had en veel huiswerkbegeleiding goed zou kunnen gebruiken. Maar haar vader werkt in een pizzeria en haar moeder maakt weleens schoon bij mensen thuis. Zij kunnen geen 400 euro per maand voor huiswerkbegeleiding betalen. Ik heb het zo kunnen regelen dat het meisje daar toch terechtkan en dat haar moeder daar schoonmaakt.”
Je moet het met elkaar zien te rooien, is hun motto. Petra herinnert zich een bezoek aan een zwembad in Dalfsen. „Ik had mijn jas op een stoel gelegd. Vervolgens legt iemand uit het dorp die jas op de grond. Dat was haar stoel. Want mensen uit het dorp gaan voor. Eigen volk eerst. Zo benepen.” Kees: „Dat soort mensen gun ik echt een dosis allochtonen. Zodat ze wat toleranter worden.” Petra: „Als straks de helft van Nederland allochtoon is, dan moeten we nu zorgen dat we het goed met elkaar hebben.”
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Een gemeenschappelijke deur naar de vijfde verdieping van een flat in Nijenheim.” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Een gemeenschappelijke deur naar de vijfde verdieping van een flat in Nijenheim.” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-4.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122645/data123059330-325e00.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-22.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-20.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-21.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-22.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-23.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/yGFeGKOzxqwGYtaBPZlK7XxLh-c=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122645/data123059330-325e00.jpg 1920w”>Een gemeenschappelijke deur naar de vijfde verdieping van een flat in Nijenheim.
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="icon" data-description="Enkele achterzijdes van flats, bezien van een hogere verdieping.” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Enkele achterzijdes van flats, bezien van een hogere verdieping.” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-5.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122643/data123059336-b6330b.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-26.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-24.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-25.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-26.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/de-armoede-is-echt-maar-onzichtbaar-meer-dan-twintig-arme-buurten-worden-dankzij-de-rijke-buren-vergeten-zoals-hier-in-zeist-27.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/59MF6v3OVuhnOX9hsbx6yhagiQA=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/15122643/data123059336-b6330b.jpg 1920w”>Enkele achterzijdes van flats, bezien van een hogere verdieping.
Foto’s Merlin Daleman
Zonwering
In de flats wonen ook acht gezinnen die, in aparte woningen, een christelijke woongroep vormen. Ze proberen de saamhorigheid in de flats te vergroten en bestieren een buurthuisje waar bewoners af en toe koffie kunnen drinken en soep eten. Ook gaan ze samen vuil prikken. Een van de leden is Marieke van der Maten (41), moeder van vier kinderen en psycholoog in de jeugd-ggz. Ze woont er sinds vijf jaar. Blijdschap en ergernis wisselen elkaar af. „Het is mooi om zo veel soorten mensen te ontmoeten. Mensen genieten van elkaars verschillen. Je doet waardevolle ervaringen op. Zo wordt hier bijvoorbeeld iedereen uitgenodigd voor een bruiloft.”
Tegelijk is het „ingewikkeld” om „dicht op elkaar” te moeten wonen. „Het is hier vaak vies, er is altijd reuring. Daar baal ik weleens van.” Veel bewoners zijn krap behuisd, zelf heeft ze een ruimere woning. Wel zou ze graag zonwering willen. „Het kan hier erg warm worden.” En ze begrijpt weinig van het voornemen om op de plaats van de voetbalkooi een vierde flatgebouw neer te zetten en de kooi te verplaatsen. „Ik begrijp de behoefte aan woningen. Maar het is hier al zo vol. Waarom een extra flat neerzetten in een buurt die al zo kwetsbaar is?”
