Strengere screening van pleegouders, aangescherpte regels voor pleegzorg, en een wetsvoorstel om de rechten van het pleegkind te versterken. Dat zijn de maatregelen die het kabinet wil nemen na het misbruikschandaal rond een pleeggezin in Vlaardingen. Een van de slachtoffers is een twaalfjarig meisje dat de rest van haar leven intensieve zorg nodig zal hebben.
„Er is veel wat anders moet, dat is duidelijk”, zei NSC-staatssecretaris Teun Struycken van Rechtsbescherming woensdag tijdens een lang Kamerdebat over de schrijnende zaak. Ook Struycken zelf had het even moeilijk. „Ik moet even slikken”, zei hij geëmotioneerd.
De zaak van het twaalfjarige pleegmeisje was vorig jaar landelijk nieuws. Zij verbleef vanaf maart 2022 ruim twee jaar lang in het pleeggezin in Vlaardingen, nadat de rechter had bepaald dat zij en haar zusje niet meer bij haar biologische moeder konden wonen. In mei vorig jaar trokken zorginstanties bij de inspecties aan de bel toen het kind in het ziekenhuis werd opgenomen met ernstig blijvend letsel.
Na onderzoek van Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd bleek dat er sprake was van fysiek geweld en seksueel misbruik, en het meisje door haar pleegvader „mensonterend” werd behandeld.
Ondanks meerdere meldingen van het meisje zelf en haar biologische moeder, bleef hulp vanuit de twee betrokken (jeugd)hulporganisaties uit: Enver en de William Schrikker Stichting (WSS). Het meisje was geheel uit zicht verdwenen: ze ging niet meer naar school, zag geen hulpverleners en had geen contact meer met familieleden. Eerder al maakten ook twee Syrische broertjes vergeefs melding van mishandeling in het Vlaardingse pleeggezin.
‘Herscreening’ gastouders
Zowel de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd als de Inspectie Justitie en Veiligheid oordeelden afgelopen januari hard over de zaak. Het meisje zou „onvoldoende gehoord en gezien” zijn door de twee betrokken hulpinstanties. Ze was door hen „aan haar lot overgelaten”.
De Kamer debatteerde woensdag over de zaak met maar liefst vier staatssecretarissen: naast Struycken ook Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs, VVD), Vincent Karremans (Jeugd, VVD) en Vicky Maeijer (Langdurige en Maatschappelijke Zorg, PVV). Maar het kabinet wist de Kamer niet echt te overtuigen dat dit soort misstanden voortaan kan worden voorkomen.
Lees ook
De laatste twee jaar voordat het pleegmeisje uit Vlaardingen in het ziekenhuis belandde, lezen als een handboek voor wat mis kan gaan in de pleegzorg
Het kabinet is onder meer bezig met een ‘herscreening’ van gastouders. Vooraf worden gastouders al intensief gescreend op geschiktheid voor pleegzorg, bijvoorbeeld door meerdere gesprekken met de pleegzorgorganisatie en trainingen. Nu wil het kabinet deze controle ook tussentijds gaan uitvoeren.
Daarnaast werkt staatssecretaris Struycken aan een nieuw wetsvoorstel om de positie van zowel het kind als de biologische ouder(s) te versterken. Hiermee krijgen de ouder(s) en het kind recht op gratis juridische bijstand en zou het kind sneller terug moeten kunnen naar het biologische gezin.
Bij een hoorzitting met de betrokken instanties, eerder deze week, kwam naar voren dat de communicatie tussen de verschillende instanties ondermaats is. Vooral de overdracht van relevante informatie ziet Struycken als „zwakke plek”. Om de jeugdzorg te verbeteren moeten hulpverleners doorvragen, navragen, volgen, en hun eigen of elkaars ‘niet-pluisgevoel’ onderkennen.
Toch blijven Kamerleden sceptisch over de kabinetsplannen. „Ik hoop dat dit een keerpunt is in de Kamer. De afschuw wordt besproken, maar wordt er op de Voorjaarsnota ook op gehandeld?”, vraagt Kamerlid Don Ceder (ChristenUnie). Ofwel: wordt er ook meer geld voor betere pleegzorg uitgetrokken? Zeker, zei staatssecretaris Karremans, maar daar komt hij nog op terug.
Ook voor GroenLinks-PvdA-Kamerlid Lisa Westerveld is de maat vol: „Zes jaar geleden stond ook een VVD-staatssecretaris ons te woord naar aanleiding van het De Winter-rapport over nieuwe wetsvoorstellen voor de jeugdzorg. Alleen woorden zijn niet genoeg, er moet echt geleverd worden.”
Wie draagt de verantwoordelijkheid voor deze zaak?, bleef de Kamer vragen. „De jeugdbeschermers”, volgens Struycken. Maar dat viel verkeerd in de Kamer. „De Staat is verantwoordelijk voor uithuisplaatsing. Die verantwoordelijkheid moet dan ook daar komen te liggen”, zei Westerveld daarover.
