
Het Nederlandse kabinet wil dat de NAVO-norm meer dan verdubbelt en 5 procent van het bruto binnenlands product wordt. 3,5 procent zou moeten gaan naar defensie, 1,5 procent is bedoeld ter verhoging van de civiele weerbaarheid. Denk aan verbeteringen voor infrastructuur.
In 2024 gaf het kabinet 22 miljard euro uit aan defensie. 5 procent halen staat gelijk aan jaarlijks 55 miljard euro, ongeveer een tiende van de Rijksbegroting. Hoe deze uitgaven betaald moeten worden, is niet besloten. Dat is aan een volgend kabinet, zegt demissionair minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD).
Het kabinet besloot vrijdag tot deze inzet tijdens de wekelijkse ministerraad op het Catshuis. De inzet is in lijn met de wens van NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte van de afgelopen maanden. Op de NAVO-top in Den Haag op 24 en 25 juni komen landen bij elkaar om een beslissing te nemen over een hogere norm, nu de Russische agressie aanhoudt en de VS als militaire steunpilaar mogelijk wegvalt.
Horde
Rutte wil dat de landen de 5 procent halen in 2032. Andere landen zien liever 2035 als streefdatum. Het kabinet heeft daarover vrijdag geen beslissing genomen, zegt Brekelmans. Wel zegt hij dat hij inschat dat het kabinet met beide jaartallen in zou kunnen stemmen.
Demissionair premier Dick Schoof heeft nog wel een belangrijke horde te nemen voor hij met deze inzet gastheer kan zijn op de NAVO-top. Hij heeft een Tweede Kamermeerderheid nodig voor een mandaat, en sinds de PVV uit het kabinet stapte, komt de coalitie zetels tekort. Moties die opriepen tot een NAVO-norm van 3,5 procent van het bruto binnenlands product, haalden geen meerderheid. De PVV en GroenLinks-PvdA stemden tegen.
De Tweede Kamer debatteert volgende week over de NAVO-top in Den Haag. Dan is de beste kans voor Schoof om een meerderheid achter zijn inzet te krijgen. Hij zal de PVV of GroenLinks-PvdA moeten overtuigen, wil hij niet met lege handen staan op 24 en 25 juni.
Huurbevriezing
De PVV wil dat tegenover defensie-uitgaven evenveel geld voor ‘de portemonnee van de Nederlanders’ staat. Na de onderhandelingen over de Voorjaarsnota was PVV-leider Geert Wilders nog trots op de binnengehaalde ‘boodschappenbonus’ (in de praktijk een tijdelijke verhoging van de huurtoeslag) en de huurbevriezing voor sociale huren. Daar stond tegenover dat de VVD kon pronken met de beslissing om vanaf 2030 737 miljoen euro meer dan de 2-procents-NAVO-norm uit te geven aan defensie.
Maar in de dagen na de kabinetsval zijn juist de kroonjuwelen van de PVV uit de Voorjaarsnota verdwenen. De huurbevriezing gaat niet door, maakte demissionair minister Mona Keijzer (Wonen, BBB) op de dag van de kabinetsval bekend. En voor de tijdelijke verhoging van de huurtoeslag is ook geen geld meer, schreef demissionair minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) vorige week. Daarmee is de kans geslonken dat de PVV de premier zal steunen.
Oppositiepartij GroenLinks-PvdA is voor meer uitgeven aan defensie, maar verbindt daar wel voorwaarden aan. De partij wil weten hoe de extra uitgaven betaald worden en wil dat de verhoogde uitgaven niet ten koste gaan van bestedingen aan zorg, onderwijs en sociale zekerheid. De partij wil dat verhoogde defensiebestedingen worden betaald door schulden aan te gaan en door belasting te heffen op rijke mensen en grote bedrijven.
Het is de vraag of GroenLinks-PvdA ermee kan leven dat het kabinet geen keuzes maakt over de manier waarop de hogere uitgaven betaald gaan worden, gezien de eerdere waarschuwingen van deze partij.
