Het Belgische Openbaar Ministerie begint een onderzoek naar mogelijk witwassen door het Franse beursgenoteerde betaalbedrijf Worldline. Aanleiding is het deze week gepubliceerde onderzoek Dirty Payments, uitgevoerd door NRC en twintig internationale media die samenwerken in het European Investigative Collaborations-netwerk (EIC).
Daarin werd beschreven hoe het bedrijf jarenlang fraude van webwinkels heeft toegedekt. Daardoor bleef het mogelijk dat tienduizenden nietsvermoedende consumenten werden opgelicht. Het onderzoek staat onder leiding van het parket Brussel, waar het Belgische onderdeel van het betaalbedrijf gevestigd is. Dat maakte justitie in België vandaag bekend.
Worldline is niet erg bekend bij het grote publiek maar vervult met de jaarlijkse verwerking van meer dan 500 miljard euro aan betalingstransacties een belangrijke rol in de internationale economie. Naast pintransacties handelt het concern voor webshops en websites vooral online betalingen met creditcards af. Daartussen zitten ook veel websites die in verband worden gebracht met sekshandel, de porno-industrie en frauduleuze datingbedrijven.
Enorme koersval
Na de onthullingen op woensdag maakte het aandeel Worldline een enorme koersval op de beurs van Parijs, waarop het bedrijf staat genoteerd. Vanwege de extreem snelle koersdalingen werd de handel verschillende malen stilgelegd. Met 3,30 euro per aandeel zakte het aandeel nar de laagste koers ooit. Uiteindelijk sloot het aandeel 37 procent lager en verloor het 400 miljoen euro van zijn beurswaarde. In de avond gaf Worldline een persconferentie waarin ze spraken van een „georkestreerde media-aanval” op het bedrijf. De onthullingen bevatten volgens het betaalbedrijf niets nieuws. Op donderdag herstelde de koers zich enigszins, maar was er nog steeds sprake van een kwart verlies van Worldlines beurswaarde.
Ook in Zweden dreigt een onderzoek naar het bedrijf. Daar hield de financiële toezichthouder donderdag een gesprek met de directeur van de Zweedse tak van het bedrijf, na de onthullingen in internationale media. Na het gesprek over het risicobeheer van Wordline en de klanten van het bedrijf zei het hoofd van de afdeling betalingsverkeer dat ze een onderzoek naar de Zweedse tak van Worldline niet uitsluiten.
In een eerdere reactie op vragen van de partners in EIC zei Wordline dat het beleid van het bedrijf de afgelopen jaren is aangescherpt. „En met name sinds 2023 heeft Worldline zijn kader voor handelaarsrisico’s versterkt en de samenwerking met handelaars die niet aan deze eisen voldoen, beëindigd. We hebben onze monitoring van het resterende deel van de HBR-portefeuille [de portefeuille met hoge risico’s] voortdurend verbeterd”, aldus een woordvoerder.
Lees ook
Veel gebruikte betalingsdienst Worldline haalde kunstgrepen uit om fraude te verhullen
Voordat de theaterbezoekers zich tussen de rest van het publiek kunnen mengen in de TBS-kliniek de Rooyse Wissel in het Noord-Limburgse Oostrum, moeten ze door een controle die strenger is dan die op Schiphol. Ieder paspoortnummer wordt bij binnenkomst bij de forensische psychiatrische instelling genoteerd en later bij vertrek weer afgevinkt. Schoenen en riemen gaan door een aparte scan, geld of andere betaalmiddelen mogen niet mee naar binnen en in de uitnodiging stond de tip om geen beugel-BH’s met metaal te dragen, om een persoonlijke scan te voorkomen.
De streng beveiligde toegang past naadloos in het script van theatervoorstelling In mijn dromen lukt het, waarmee de Rooyse Wissel haar 25-jarig jubileum viert. Maar de veiligheidsmaatregelen zijn echt. Zoals ook de TBS-kliniek zelf, het toneeldecor, echt is. Net als de TBS’ers, begeleiders, en omwonenden die het toneelstuk spelen echt zijn én de verhalen over het leven in de TBS-kliniek waarop het script gebaseerd is.
Aan bod komen niet alleen verhalen van de TBS’ers die hun tijd doden, werken aan hun herstel of zich voorbereiden op een overplaatsing naar een levenslange ‘Long Stay’-kliniek. Het gaat ook over de begeleiders die een band opbouwen met de TBS’ers, maar het soms zelf ook niet meer trekken. „Van patiënten weten we het, maar nu heb ik regelmatig ook een kort lontje”, verzucht ‘begeleidster’ Jolien, „Adem in, adem uit.”
Vooroordelen worden benadrukt door ‘omwonenden’ – „Zet ze op een eiland!” – of worden juist ontkracht met cijfers. Daaruit blijkt dat het recidive-gevaar bij TBS’ers vele malen lager ligt dan bij reguliere gevangenen: in 0,007% van de verloven gaat het mis.
Het Bloemenmeisje en Opa Achterdocht in de voorstelling ‘In mijn dromen lukt het’. Foto ANGY PhotoDesign
Welkom, erkende criminelen
In het kale decor op het sportveld binnen de hekken van de kliniek is de afstand tussen acteurs en publiek letterlijk tot een minimum beperkt. „Welkom lotgenoten, erkende criminelen, beter bekend als uitschot of tuig”, zegt ‘TBS’er’ Willem aan het begin van de voorstelling, terwijl zijn blik het publiek scant: „Ze zitten tussen jullie in. Ik tel er zeker tien, twaalf. Hoe voelt dat nou? Beetje vreemd hè.”
Ongeveer de helft van de ruim twintig acteurs is zelf TBS’er. Ze spelen zichzelf of een fictieve TBS’er, een begeleider, psychiater, de directeur van de kliniek, of een van de bezorgde omwonenden. Echte begeleiders en omwonenden acteren op hun beurt eveneens de rol van zichzelf, of juist die van een TBS-patiënt.
De verwarring die de rolverwisselingen veroorzaakt is precies de bedoeling en het werkt. Het confronteert je met het vooroordeel dat TBS’ers toch anders zijn dan ‘gewone’ mensen. Het gevolg is dat bij iedere mannelijke acteur die ten tonele verschijnt de onvermijdelijke vraag opkomt: is hij een ‘echte’ TBS’er?
Tijdens de voorstelling verplaatsen publiek en acteurs zich van het sportveld naar de centrale hal van de kliniek, waar na afloop iedereen mixt tijdens een borrel – alcoholvrij. Het biedt de gelegenheid eindelijk te cheken wie wie is. Dan blijkt een ‘TBS’er’ die ik voor ‘echt’ aannam, in werkelijkheid een omwonende acteur. Een andere ‘TBS’er’, waar ik tijdens de voorstelling eventjes een begeleider in dacht te ontwaren, bleek zichzelf te spelen en zit al twaalf jaar achter de tralies in verschillende gevangenissen en forensische klinieken. Hij mag binnenkort met verlof, als mens.
De voorstelling In mijn dromen lukt het is t/m donderdag 3/7 te zin in de Rooyse Wissel in Oostrum. Info: derooysewissel.nl
De dag nadat wereldleiders in Den Haag vergaderden op de NAVO-top in die stad, staat de Russische feministische protest- en punkgroep Pussy Riot er op het podium in het Paard met de protestshow Riot Days. Al veertien jaar voert het collectief met protestacties en kunstperformances strijd tégen het regime van Poetin, en vóór vrijheid van meningsuiting, vrouwenrechten en lhbti-rechten.
Terwijl de eerste vioolklanken worden ingezet door bandlid Alina Petrov verschijnen achter op het podium beelden van de Russische president Vladimir Poetin. Twee vrouwen betreden het podium, de een draagt een gele, de ander een roze bivakmuts, de rest van hun kleding is zwart. Zodra de maskers van bandleden Taso Pletner en Maria Aljochina af gaan, schieten er vuisten in het publiek omhoog.
Pussy Riot trekt deze zomer door Europa met de protestvoorstelling ‘Riot Days’. De opbrengsten van deze optredens schenken ze aan goede doelen in Oekraïne, als directe steun in de strijd tegen het Russische regime. De zaal in Den Haag is gevuld met trouwe activisten met kefiyyehs, jonge bezoekers vergezeld door hun ouders en punk- en rockliefhebbers. In muziek en beeld vertelt Pussy Riot het verhaal van hun protestbeweging sinds 2011, opgebouwd in hoofdstukken die samen de geschiedenis en identiteit van de groep vormen.
Pussy Riot op het podium in Paard in Den Haag. Foto Parcifal Werkman
Beruchte protestactie
„Verban Poetin, verban hem!”, roepen en zingen de leden van Pussy Riot in het Russisch (met Engelse vertaling op het scherm), begeleid door stevige gitaarakkoorden. Op het scherm zie je vrouwen gekleed in roze, gele en blauwe jurken, panty’s en balaclava’s voor een gouden altaar met schilderijen van Maria. Het zijn beelden van Pussy Riots beruchte protestactie van 21 februari 2012 in de grootste kerk van Moskou, de Christus-Verlosserkathedraal. Daaronder verschijnt de Engelse ondertiteling: „Mother of God, chase Putin away.”
Met het veertig seconden durende optreden in 2012 uitte Pussy Riot destijds verzet tegen de aangekondigde herverkiezing van Poetin en de banden tussen de seculiere staat en de Russisch-orthodoxe kerk. De actie kreeg wereldwijde aandacht en bleef voor de leden niet zonder gevolgen: drie deelnemers werden gearresteerd, waarvan twee werden veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf in een strafkamp.
Pussy Riot draait niet om vaste, bekende leden, maar is een flexibele groep van vrouwelijk verzet tegen autoritair gezag. Tegenwoordig voeren de leden hun activisme voornamelijk uit in ballingschap, via verschillende kunstvormen. Met muziekoptredens, een kunsttentoonstelling (nog een paar dagen in München te zien) en protestacties wereldwijd probeert de groep hun verzet tegen het regime van Rusland onder de aandacht te houden.
Pussy Riot op het podium in Paard in Den Haag. Foto Parcifal Werkman
Op het scherm achter het podium in Den Haag verschijnen de portretten uit een lijst van meer dan 1.300 politieke gevangen in Rusland. „My hell, my rules: freedom to political prisoners!”, roepen de leden terwijl ze op het podium headbangen op de drummuziek. De boodschap is helder: Poetin heeft Pussy Riot ondanks de zware straffen voor sommige groepsleden niet het zwijgen kunnen opleggen.
Op het scherm flitsen beelden voorbij van gevangenissen en strafkampen, waar twee oprichters Aljochina en Tolokonnikova bijna twee jaar opgesloten zaten. Daarna volgen beelden van hun protestnummer ‘Putin will teach you how to love the Motherland’, dat ze buiten het stadion tijdens de Olympische Winterspelen in Sotsji uitvoerden als het eerste publieke verzet sinds hun vrijlating. Deze actie leidde opnieuw tot arrestaties en korte veroordelingen. De beelden van activiste Irina Slavina, die zichzelf uit wanhoop in brand stak, en fragmenten van oppositieleider Navalny maken het publiek stil. Alles wordt begeleid door slogans en opgejaagde muziek, terwijl de leden roepen: „Riot in Russia, go out on the streets. Show the freedom of civic anger!”
Pussy Riot: Riot Days tourt door Nederland: Grenswerk, Venlo (27/6), Mezz, Breda (28/6), Metropool, Hengelo (29/6).
Vanaf het Emmaviaduct in de stad Groningen kijk je uit op het station. Geregeld stoppen fietsers en wandelaars even om te zien wat zich allemaal onder het viaduct afspeelt. Vrachtwagens, trekkers en graafmachines rijden af en aan. Een enorme kraan levert onderdelen aan. Tientallen medewerkers met oranje hesjes en witte bouwhelmen op werken zich een slag in de rondte.
Een heel station afbreken en opbouwen: dat doet ProRail niet vaak. Maar in Groningen gebeurt het. Sporen en perrons worden vervangen en andere sporen worden aan elkaar gekoppeld, waardoor het mogelijk wordt verder te reizen zonder over te stappen. Vóór deze complete vernieuwing was Groningen een begin-of eindstation. Reizigers die verder wilden, moesten overstappen. Straks rijdt de trein vanaf Leeuwarden door naar Groningen Europapark. In de spits gaan treinen van Leeuwarden naar Veendam rijden.
Het is voor aannemers steeds lastiger om alle diensten te vullen, zodat dag en nacht kan worden gewerkt
Binnenkort kunnen de perrons worden bereikt via een ondergrondse voetgangerspassage. Omdat het busstation volgend jaar naar de andere kant van het station wordt verplaatst, is ook een bustunnel aangelegd. Daarnaast wordt gewerkt aan een nieuwe fietstunnel en een ondergrondse stalling voor achtduizend fietsen. De ruim 120 jaar oude rode perronkappen, die reizigers beschermen tegen de regen en die in 2019 ten behoeve van restauratie werden weggehaald, keren terug.
Om dat allemaal voor elkaar te krijgen, wordt 64 dagen lang aan het station gewerkt. Sinds 10 mei is het in fases deels afgesloten. Alle treinen van en naar Zwolle, Veendam en Bad Nieuweschans vertrekken sindsdien vanaf Groningen Europapark. Sinds 14 juni rijden een maand lang helemaal geen treinen meer van en naar Groningen. Arriva en NS zetten bussen in om passagiers naar andere stations te vervoeren. „Je ziet soms bussen met een Duits kenteken rijden”, zegt Bas ten Berge, projectleider van ProRail. „Ze komen overal vandaan.”
Een heerschap in korte broek aanschouwt de verbouwing van het Station Groningen, waar onder meer ruimte wordt gemaakt voor meer treinen en meer perrons. Foto Sake Elzinga
Archeologie
Negen weken lang wordt dag en nacht aan het station gewerkt. „Het is een enorm project”, zegt Ten Berge. ProRail is al sinds 2019 bezig, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Provincie Groningen. Dat doet het samen met de gemeente Groningen, de NS en samenwerkingsorganisatie Groningen Bereikbaar.
In drie ploegen wisselen werknemers elkaar af, zodat continu kan worden gewerkt. „Een gigantische klus”, zegt ook technisch manager Martijn Sneekes van Strukton Civiel, een van de drie aannemers. „Van voorbereiding tot uitvoering werken er zo’n duizend mensen aan.”
Alle oude perrons en sporen werden weggehaald om de bus- en fietstunnel en voetgangerspassage te kunnen maken. „Om de busonderdoorgang op zijn plek te leggen, moesten we grond afgraven en water wegpompen. Alleen dat al kostte tien dagen”, zegt Ten Berge.
Tijdens het graven kwamen ze van alles tegen. „Zeker zestig jaar heeft hier niemand onder de grond gekeken. We vonden oude rotzooi, oude kabels, olievervuiling.” Ook werden archeologische vondsten gedaan, zoals wijnvaten, botten en potjes uit de zestiende eeuw.
Van voorbereiding tot uitvoering werken zo’n duizend mensen aan het station
Strukton werkt onder andere aan de nieuwe voetgangerspassage. „Alle ov-poorten worden neergezet en de verlichting wordt aangebracht”, vertelt omgevingsmanager Amanda Reilman. „Er komen nieuwe trappen, roltrappen en liften. Veel installaties, waar mensen allemaal tegelijk hun eigen werk uitvoeren”, vertelt Ten Berge.
Personeel vinden voor al dat werk, bleek lastig. Het station zou 51 dagen buiten gebruik blijven, dat liep op naar 64: „Vooral door het personeelstekort. Voor specialistisch werk zoals het maken van bovenleidingen, zijn minder mensen beschikbaar. Het is voor aannemers steeds lastiger om alle drie de diensten te vullen”, zegt Ten Berge.
Strukton werkt veel met onderaannemers, zegt Sneekes: „Specifieke bedrijven, die in één onderdeel excelleren, zoals het maken van een funderingspaal of een lift. We hebben veel mensen moeten inhuren, dat was lastig te regelen.”
De verbouwing in een vergevorderder stadium. Met gele stootblokken op de al deels gelegde sporen en linksonder een witte kleine wiellader. Foto Sake Elzinga
Hinder
Voor reizigers is het een lange periode van ongemak, beseffen Sneekes en Ten Berge. Die moeten met de fiets of alternatief vervoer naar een omliggend station. De weg voor het station is bovendien afgesloten en er zijn omleidingsroutes. „De hinder is enorm. Maar korter dan dit kan echt niet”, zegt Sneekes.
De laatste 72 uur voor het station op zondag 13 juli weer opent, rijden ook geen treinen van en naar Groningen Europapark. Reizigers richting Zwolle moeten dan met de bus naar Station Assen. „Dan testen we de installaties. Daarom is het gebied waar niet gereden kan worden dan groter”, legt Ten Berge uit. „Dan mag er niets op het spoor zitten. Geen treinen, voertuigen of mensen. De wissels en seinen worden gecontroleerd en de bovenleiding wordt onder spanning getest.”
Wie vanaf het Emmaviaduct naar beneden kijkt, vraagt zich af hoe het station over twee weken kan worden voltooid. Hele stukken spoor moeten nog worden aangesloten, overal ligt zand.
Toch liggen de werkzaamheden op schema, zegt Ten Berge. „Het gaat goed, we hebben geen grote tegenslagen gehad. Het ziet ernaar uit dat we het gaan redden.”
In de linkerbovenhoek is op de achtergrond het historische, rode bakstenen stationsgebouw te zien. Foto Sake Elzinga
Lees ook
Grote stadsregio’s groeien, het noorden blijft achter