Hoewel Israël bij lange na niet heeft voldaan aan de eis van de Verenigde Staten om drastisch meer humanitaire hulp aan de hongerende Gazaanse bevolking toe te staan, ziet Washington geen reden om beperkingen op te leggen aan zijn wapenleveranties aan Israël. Dit maakten Amerikaanse woordvoerders dinsdag bekend bij het verstrijken van de termijn die de VS hiervoor dertig dagen eerder hadden vastgesteld. De VS hadden destijds wel op zulke beperkingen gezinspeeld.
Volgens acht grote hulporganisaties, waaronder Oxfam en Save the Children, is de humanitaire hulp in werkelijkheid in oktober alleen maar verder afgenomen. De Verenigde Naties waarschuwden dat de hoeveelheid hulp die Gaza bereikt inmiddels geringer is dan op enig ander moment sinds het uitbreken van de oorlog in de Gazastrook, dertien maanden geleden. In oktober kwamen er gemiddeld nog maar 37 vrachtwagens per dag binnen met hulpgoederen, vergeleken met 500 ruim een jaar geleden. Vooral in Noord-Gaza dreigt nu hongersnood.
Te elfder ure maakte Israël dinsdag bekend een extra grensovergang open te stellen voor hulptransporten. Ook stelde COGAT, de afdeling van het Israëlische leger die de hulpverlening coördineert, tegenover het persbureau Reuters dat de acht hulporganisaties een onvolledig beeld schetsten van de hulpverlening. Wat er dan precies niet klopte, bleef echter duister. Wel ontkenden de Israëliërs dat Noord-Gaza op de grens van een hongersnood verkeerde.
Zware bombardementen
Maar voor zover bekend was er woensdag bijvoorbeeld nog altijd geen hulp gearriveerd in het Jabalia-kamp in Noord-Gaza, een vroeger dichtbevolkt stedelijk gebied dat inmiddels grotendeels is verwoest. Juist de laatste weken voerde de Israëlische luchtmacht daar zware bombardementen uit. De overgebleven bevolking lijdt al wekenlang zware ontberingen, mede doordat de verwoestingen hand over hand toenemen.
The New York Times schatte deze week dat er alweer duizend doden zijn gevallen sinds begin oktober, onder wie een onbekend aantal burgers. Er liggen volgens inwoners zoveel lijken in de straten dat ze soms aangevreten worden door straathonden. Doordat de infrastructuur ook zwaar is beschadigd slagen ambulances er dikwijls niet meer in om tijdig bij gewonden te arriveren. Die bloeden daardoor in sommige gevallen dood. Ook ziekenhuizen raken steeds meer verstoken van elementaire hulpmiddelen.
Er liggen volgens inwoners zoveel lijken in de straten dat ze soms aangevreten worden door straathonden
Hoeveel mensen er nog in dit deel van de Gazastrook verblijven is niet duidelijk. Enige tienduizenden van de naar schatting 400.000 mensen die er begin oktober nog zaten, zouden na evacuatiebevelen voor het overgrote deel van Noord-Gaza naar zuidelijker streken zijn vertrokken. Een Israëlische generaal verklaarde vorige week dat het niet Israëls bedoeling is de vertrokken bewoners later te laten terugkeren naar hun woningen.
Hoewel de legerleiding dit naderhand tegensprak en minister van Buitenlandse Zaken Gideon Saar deze week stelde dat de ontheemden na de oorlog weer zouden mogen terugkeren, kwam ook de gerespecteerde Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem twee weken geleden al tot de conclusie dat er sprake is van etnische zuivering. Veel Palestijnen hadden deze verdenking al eerder geuit. Zij denken dat Israël bewust aanstuurt op de totale verdwijning van alle Palestijnen uit dit noordelijke gebied.
Israël probeert soms de indruk te wekken dat er nu al nauwelijks meer burgers in Noord-Gaza vertoeven. De Palestijnen die er nog zitten, zouden hoofdzakelijk tot Hamas behoren. De Israëliërs verdedigen ook het feit dat er juist naar Noord-Gaza zo weinig voedselhulp is gegaan met het argument dat deze anders in handen zou vallen van Hamasstrijders. Het is onduidelijk hoeveel Hamasstrijders zich nog in dit gebied bevinden. Hulporganisaties stellen dat Israël zich mogelijk schuldig maakt aan oorlogsmisdaden door de resterende burgerbevolking zo van hulp af te snijden en te bombarderen.
Wapenleveranties
Gevraagd door journalisten waarom de VS hun wapenleveranties aan Israël niet althans deels opschortten, stelde Vedant Patel, woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, dinsdag in Washington dat Israël geen Amerikaanse wetten had geschonden. Tegelijk verzekerde hij dat de VS Israël niet met de huidige situatie zullen laten wegkomen. „We willen verbeteringen zien in de totaliteit van de hulpverlening”, aldus Patel. Ook zijn chef, minister Antony Blinken, bevestigde dit een dag later tijdens een bezoek aan Brussel.
Analisten wijzen er echter op dat de Amerikaanse regering, die in januari wordt afgelost door die van Donald Trump – van wie bekend is dat hij Israël nog sterker steunt dan de huidige president Biden – weinig drukmiddelen meer achter de hand heeft. Zelfs als Biden alsnog de wapensteun aan Israël zou opschorten, zou Trump die vermoedelijk direct weer herstellen.
,,Nadat Israël al zo veel ‘rode lijnen’ van de (Amerikaanse) regering had overschreden, hoeveel lager kan de geloofwaardigheid van de VS nog zakken”, vroeg Dahlia Scheindlin zich in een artikel in het linkse dagblad Haaretz af. ,,Hoeveel macht heeft Amerika als het zijn ultimatum niet eens kan opleggen aan een bondgenoot, laat staan aan tegenstanders?”
Cyclus
Israëls strategie voor Gaza blijft intussen onduidelijk. Het Israëlische leger blijft her en der in Gaza aanvallen uitvoeren, maar tegelijkertijd lijkt het zich steeds in kringetjes te bewegen. Noord-Gaza was ook een jaar geleden al het toneel van zware gevechten. Eenmaal onder controle gebracht van het leger, trok dit zich na enkele maanden terug. Maar in mei herhaalde dit schouwspel zich, en begin oktober dus opnieuw. Telkens wanneer het Israëlische leger zich na verloop van tijd terugtrekt, keren Gazaanse burgers naar huis terug, ook omdat ze zich elders in de Gazastrook evenmin veilig voelen. In hun voetsporen volgen dan meestal ook Hamasstrijders, waarmee dezelfde cyclus dan weer van voren af aan begint.
De Israëlische legertop heeft deze cyclus al eerder gesignaleerd en daarom aanbevolen om een bestand met Hamas te sluiten, maar de regering van premier Benjamin Netanyahu heeft tot dusverre geweigerd op deze suggesties in te gaan. Het leger blijft daarom zijn bombardementen voortzetten.
Lees ook
‘Je kunt net zo goed je eigen lijkwade meenemen.’ De levensgevaarlijke vlucht uit Noord-Gaza