Ogenschijnlijk vol vertrouwen struinde Ali B vrijdag vroeg in de middag rond voor het gerechtsgebouw De Appelaar in Haarlem. Het Openbaar Ministerie had net zijn strafeis geformuleerd. Ali B zei dat het hem niet eens uitmaakte of die eis nu drie, vijf of tien jaar zou bedragen. „Ik weet wat we hebben.” Hij moedigde een jongen met een verstandelijk beperking aan een high-five te geven.
Drie jaar is de eis tegen Ali B, bleek vrijdagochtend op de derde zittingsdag in de zedenzaak tegen de rapper, presentator en voormalig coach van The Voice of Holland. Twee verkrachtingen en twee aanrandingen acht het OM bewezen. Ellen ten Damme zou hij in april 2014 bij de opnames van Ali B en de Muziekkaravaan in Marokko hebben verkracht in een hotelkamer. Jill Helena, ook zangeres, zou hij in mei 2018 hebben aangerand in een auto. Later dat jaar zou hij de toen twintigjarige Naomi hebben verkracht en aangerand, op een feest in Heiloo. Dit verhaal deed zij ook bij Tim Hofman, maker van BOOS (BNNVARA).
Steunbewijs is vaak schaars bij zedendelicten, maar het OM vindt de verklaringen van de vrouwen stuk voor stuk „ingebed in een concrete context die bevestiging vindt in andere bronnen”. Daarbij vormt het patroon van opdringerig en grensoverschrijdend gedrag volgens de officier van justitie „schakelbewijs”. Zeven vrouwen, inclusief de drie veronderstelde slachtoffers, hebben verklaringen afgelegd over of tegen Ali B.
Zijn verdediging interpreteert het merendeel van de lezingen helemaal anders. Als er een patroon te ontwaren is, is het juist dat „als een vrouw nee zegt, Ali daarnaar luistert”, zei zijn advocaat Bart Swier. Zangeres Jill Helena zou in mei 2018 door Ali B aangerand zijn. Ze hadden sinds haar deelname aan The Voice in 2013 een affaire, die een jaar duurde. Het OM acht haar lezing „consistent en betrouwbaar”. Ze stelt dat Ali B haar tegen haar zin heeft gezoend en dat hij haar er toe heeft aangezet om hem af te trekken. „Voor dwang is geen enkel bewijs”, zei Swier, die vrijspraak vroeg.
Rol van programma BOOS
De uitzending van het programma BOOS over grensoverschrijdend gedrag rond zangtalententenshow The Voice heeft waarheidsvinding gecompliceerd, vindt zowel het OM als de verdediging. Dit doet niet af aan de betrouwbaarheid van de verklaringen, onderbouwde de officier van justitie. Maar de verdediging tilt zwaar aan het beeld dat „elf miljoen Nederlanders” hebben gekregen van Ali B, sinds die geruchtmakende reportage van Hofman. Swier: „Zonder uitzondering zeggen alle getuigen het moeilijk te vinden onderscheid te maken tussen wat ze zagen in BOOS en herinneringen.” Alle aangiftes zijn aangewakkerd door de BOOS-uitzending, stelde hij. Zoals die van Jill Helena.
Alle verklaringen tezamen vormen nu een keten van zogeheten schakelbewijs. Terwijl, betoogde Swier, een van de vrouwen die in BOOS getuigden over onvrijwillige seks met Ali B in haar aangifte juist zou hebben erkend dat ze hem op geen enkele manier duidelijk maakte dat ze niet wilde. Die aangifte is geseponeerd, maar de beeldvorming is nog altijd de Ali B zoals die daar is neergezet, aldus Swier.
In zijn pleidooi kraakte Swier schakel voor schakel de redenering van het OM dat er een patroon zou zijn in Ali B’s seksueel grensoverschrijdend gedrag. Los van dat Ali B de vergrijpen ontkent, kennen de vermeende slachtoffers en de manier waarop ze zouden zijn misbruikt volgens Swier geen enkele overeenstemming. Ellen ten Damme is een gearriveerde artiest, Naomi een jonge vrouw die hij helemaal niet kende en Jill Helena is een voormalige minnares die hij hielp in haar muzikale carrière. „Hoezo een patroon?”.
Verklaringen van vrouwen die zich wel bij de politie hebben gemeld maar niet zijn gerechercheerd, zijn toch onderdeel van de opbouw van het schakelbewijs, aldus Swier. „Een van de meest erbarmelijke onderzoeken, en dat in zo’n gevoelige zaak.”
‘Bizar verhaal’
Swier stond uitgebreid stil bij de inconsistenties in verklaringen van Naomi over de gebeurtenissen op een villafeest in Heiloo, waar ze met verschillende rappers seks had. Zoals over de precieze keer dat Ali B de kamer zou zijn binnengekomen: „direct” of „later”. Toen Ali B haar naar haar zeggen penetreerde met zijn vingers, zou ze hebben gezegd: „‘Heb je nooit gehoord van consent?’”
„Dat is al vanaf het begin een bizar verhaal”, duidde Swier dat taalgebruik. „Vergelijkbaar met: beste bankovervaller, dit is wederrechtelijk.’” Maar volgens het OM is zij bij cruciale zaken in de verklaring wel consistent. Bovendien heeft ze zich al in 2019 gewend tot de zedenpolitie, ver voor de uitzending van BOOS.
Swier beklaagde zich dat het OM verklaringen van rappers Ronnie Flex en Bokoesam ten onrechte opvoert als zijnde belastend. „Er zijn bijna nooit getuigen bij zedenzaken”, zegt Swier. „Hier wel. Goddank.” Ronnie Flex, die oraal bevredigd werd door Naomi toen Ali B haar met zijn vingers zou hebben gepenetreerd, verklaarde niets te hebben gezien. Dat zou in Ali B’s voordeel moeten werken, aldus Swier. „Maar het OM verzint dan maar dat hij op zijn rug lag. Dat klopt niet met de verklaringen. Hij steunde op zijn ellebogen.”
Ook de verklaring van een getuige die zich gedurende de zitting had gemeld, zou aan alle kanten rammelen, betoogde Ali B.’s raadsman. Donderdag werd de verklaring van deze vrouw in het dossier gevoegd. „Wij realiseren ons de verschillen met wat Naomi heeft verklaard”, maar „belangrijker zijn de overeenkomsten”, aldus de zaaksofficier. „Er is geen enkele twijfel over wat ze heeft verklaard”, namelijk dat deze getuige een jonge vrouw op haar elektrische fiets een lift heeft gegeven naar het station in Heiloo. De jonge vrouw zou hebben gesproken over misbruik door Ali B. Het OM gaat er vanuit dat dat Naomi was.
Zangeres Ellen ten Damme zou volgens Swier herhaaldelijk aangezet zijn door de zedenrechercheur om aangifte te doen, wat ze uiteindelijk niet deed. Het OM heeft na haar melding bij de politie wel besloten tot vervolging over te gaan.
Swier had het over „filosoferen” tussen de rechercheur en Ten Damme over „waarom Ali zo zou zijn geworden”. Daarbij zou de rechercheur hebben gesproken over „hun cultuur”, verwijzend naar Ali B’s Marokkaans-Nederlandse achtergrond.
Volgens Swier is Ten Damme, net als Jill Helena, na de BOOS-uitzending hun ervaring met Ali B in een ander licht gaan zien. Tekenend vindt hij dat de daadwerkelijke beschrijving van de verkrachting niet gedetailleerd is en „bizar summier.”
Dat Ten Damme had verklaard haar verantwoordelijkheid te willen nemen bij de voortgang van een zedenzaak, noemde hij „een duidelijke red flag”. Ook is er acht jaar verstreken sinds ze melding deed. „Duidelijk factoren die een risico vormen voor valse of onjuiste aangifte.” Hij begon zijn pleidooi door te stellen dat hij „niet ging spreken van valse aangiftes”. Het scheelde weinig.
Ruth Jager, advocaat van Ten Damme en Naomi, zei dat een diepe buiging gepast is voor de vrouwen. Swier, zei ze, „probeert hen als onbetrouwbaar, ongeloofwaardig en soms zelfs leugenachtig weg te zetten”. Het is „volgens ons duidelijk dat de verdachte zijn bekendheid, aanzien en macht gebruikt en misbruikt op ieder moment dat het hem zelf van pas komt. Dat hij daarbij grenzen overgaat en mensen schade toebrengt, doet er blijkbaar niet toe en lijkt hij zelf niet eens in de gaten te hebben.”
Jager liet optekenen dat advocaat Michael Ruperti, die niet in dit proces optreedt, schijnbaar in naam van Ali B probeerde Ten Damme te bewegen haar verklaringen in te trekken. Daarbij, aldus Jager, sprak Ruperti de „verwachting uit dat de nodige nare dingen over Ellen ten Damme naar voren zouden worden gebracht”. Ruperti sprak die lezing via het AD tegen. Swier liet weten van „niets” te weten „Dit straalt negatief af op cliënt. Hij heeft nooit zo’n poging gedaan.”
In zijn slotwoord zei Ali B „het heel verdrietig” te vinden „voor iedereen, voor de aangeefsters, voor de families”. Hij zei niet te kunnen bewijzen dat er geen signalen waren, maar dat de vrouwen ook niet konden bewijzen dat die er wel waren. „Ik heb geen signalen gezien. Tien jaar geleden niet, zes jaar geleden niet.” Hij wendde zich tot de rechter, geëmotioneerd: „Op een gegeven moment zit je liever vast, dan dat je niets begrijpt. U bent mijn laatste hoop.” De uitspraak volgt op vrijdag 12 juli.
